رشد قارچی گروه‌های موسیقی با کپی ریتم‌های گروه‌های ناشناخته خارجی

شمار گروه‌های موسیقی ایرانی نوظهوری که ریتم‌ بسیاری از قطعات‌شان کپی ناشیانه از آثار خارجی است، رو به فزونی گذاشته و با توجه به اینکه تصور می‌شد این موسیقی محصول یک خلاقیت و ریتمی منحصر به فرد و تازه است، بخش اعظم بازار موسیقی ایران در اختیار این گروه‌ها قرار گرفته است؛ گروه‌هایی که در مواردی این حرکت غیراخلاقی‌شان علنی شده اما با طرح این ادعا که آن قطعه مشابه را نشنیده‌اید، منکر کپی شده‌اند و به رویه‌ ناصواب‌شان در بازار پرآشوب موسیقی ایران استمرار بخشیده‌اند.

به گزارش «تابناک»؛ گروه‌های موسیقی در سال‌های اخیر در ایران به صحنه آمده‌اند که اغلب آنها در نگاه نخست دارای ایده‌های نو و فضای تازه‌ای بودند. این ایده‌ها نو صرفاً در ملودی‌ها خلاصه نمی‌شد، بلکه در ترکیب سازهای این گروه‌ها نیز مشهود بود و چنین به نظر می‌آمد که نسل تازه حرف نویی برای گفتن دارد و بدین سان این حرف نو مشتری‌های خاص خود را پیدا کرد. اتفاق جالب اینکه روز به روز و شتابان بر شمار این گروه‌ها افزوده شد و چنین به نظر می‌رسید که عصرِ حاضر، عصر این گروه‌هاست.

نگاهی به بازار موسیقی نشان می‌داد نسل جوان نیز این گروه‌ها را در صدر لیست خود قرار داده و کنسرت‌های این گروه‌های جوان گاهی در کمتر از یک ساعت سولد اوت می‌شد. چنین به نظر می‌آمد که با ایده‌های موسیقایی این گروه‌ها، خلاقیت را تنها می‌توان در میان ایشان جست و هر آن‌کس که از گذشته در موسیقی ایران حضور داشته، دیگر حرف تازه‌ای برای گفتن ندارد. این اشتباه محاسباتی از سوی برخی صورت می‌پذیرفت، تا اینکه به یک باره تشت رسوایی برخی از این گروه‌ها از بام افتاد و مشخص شد منشاء این خلاقیت‌ها کجاست!

بر اساس قطعاتی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده و همچنان گاه به گاه منتشر می‌شود، برخی از این گروه‌های نوظهور سراغ قطعات گروه‌های جزِ کمتر شناخته شده اروپای شرقی که بیشتر ریشه در موسیقی کولی‌ها دارد، می‌روند و در این زمینه اقدام به کپی برداری می‌کنند. پس از لو رفتن این ماجرا خواننده یکی از این گروه‌ها در گفت و گویی سعی در توجیه این ماجرا کرده بود و گفته بود که از این گروه‌ها ایده گرفته و برداشت می‌کنند، حال آنکه برخی از قطعات این گروه‌ها کپی یک یا چند قطعه این گروه‌هاست و عملاً کاور شده است!

گروه‌های نوظهور الکترونیک نیز به سراغ گروه‌های کمتر شناخته شده می‌روند که در ایران همچون کولی‌های شرق اروپا موسیقی‌شان به گوش کمتر کسی رسیده و به همین دلیل ریسک لو رفتنی کپی کاری‌شان به حداقل ممکن کاهش می‌یابد. درباره موسیقی تلفیقی نیز همین فضا حاکم است و متاسفانه می‌توان با جرات گفت بسیاری از قطعاتی که در سال‌های اخیر مشهور شده‌اند، بکر و دسته اول نیستند و کپی آثار غربی و شرقی است که شنونده ایرانی اصلِ آن را نشنیده است.

این اتفاق در گذشته نیز در موسیقی ایران وجود داشته و حتی یکی از خوانندگان مشهور و خوش‌صدا که دکترای موسیقی داشت، ملودی یک قطعه عربی را به صورت کامل کپی کرده بود که جنجال آفرین شده بود اما اینکه حجم بالایی از گروه‌ها، اغلب قطعات مهم‌شان کپی از آثار دیگر کشورها باشد و با پنهان کاری و عدم اشاره به منشاء موسیقی، آن را به مشتری ایرانی بفروشند، مصداق سوءاستفاده از ناآگاهیِ مصرف کننده داخلی و فروش محصول تقلبی ایرانیِ است.

البته با توجه به تاثیر شبکه‌های اجتماعی و لو رفتن مواردی از این تقلب، حجم مخاطب این گروه‌ها در سالی که پشت سر گذاشته شد تحلیل رفت و برخی از این گروه‌ها در جریان جشنواره موسیقی فجر به سختی سولد اوت شدند. به نظر می‌رسد با توجه به آنکه این فرمول سهل الوصول در عرصه موسیقی ایران نتیجه داده و خانه موسیقی نیز دیده بان و نگهبان واقعی موسیقی ایران نیست، احتمالاً در سال پیش‌رو با گروه‌های نوظهور بیشتری مواجه خواهیم بود که از همین فرمول برای رسیدن یک شبه به موفقیت استفاده می‌کنند.

چنین شرایطی باعث شده اغلب گروه‌های موسیقی به استثنای گروه‌های سنتی در میان اهالی موسیقی سایر کشورها جایی نداشته باشند و عمده اجراهایشان برای ایرانی‌های خارج از کشور باشد. این در حالی است که اگر این خلاقیت‌های موسیقایی واقعی بود، این گروه‌ها با طیف وسیعی از مخاطبان بین المللی مواجه می‌شدند و گستره وسیعی از مخاطبان غربی و شرقی غیرفارسی زبان را با خود با گستره موسیقی ایران می‌آوردند؛ فرصتی که با کپی کاریِ صرفاً منفعت‌طلبانه از میان رفته است.