وضعیت حمایت از سرمایه گذاران خرد در ایران چگونه است؟

بازار سرمایه یکی از بازارهایی است که در سال های اخیر همواره مورد توجه بوده است. بهبود وضعیت عوامل موثر بر این بازار می تواند در توجه بیشتر سرمایه گذاران به بازار سرمایه موثر باشد. از جمله این عوامل، حمایت از سرمایه گذاران خرد می باشد که به تازگی لایحه ای نیز پیرامون آن تدوین شده است. پرسشی که مطرح است وضعیت حمایت از سرمایه گذاران خرد در سال های اخیر در ایران چگونه بوده است و کشورمان در این شاخص در دنیا دارای چه جایگاهی است؟

به گزارش تابناک اقتصادی، بازار سرمایه یکی از بازارهایی است که همواره در چند سال اخیر مورد توجه مردم و سرمایه گذاران بوده است. بسیاری از عوامل می توانند بر روی این توجه مردم به بازار سرمایه تاثیرگذار باشند. برخی از این عوامل به عنوان عوامل منفی مطرح می شوند که ظهور و بروز و یا تقویت آن ها باعث بی توجهی مردم به بازار سرمایه و گریختن از آن بازار خواهد شد و برخی عوامل نیز تاثیر مثبتی بر توجه مردم به بازار سرمایه دارند. به عنوان نمونه یکی از این عوامل مثبت و موثر، میزان حمایت از سرمایه گذاران خرد می باشد که به تازگی نیز لایحه ای برای آن ارائه شده است. پرسشی که مطرح می شود این است که در دهه اخیر میزان حمایت از سرمایه گذاران خرد در ایران چگونه بوده است و اینکه کشورمان در این شاخص در دنیا دارای چه جایگاهی است؟

برای پاسخ به این پرسش باید به سراغ گزارش کسب و کار بانک جهانی برویم چرا که یکی از شاخص های موجود جهت بررسی وضعیت کسب و کار در کشورها، شاخص حمایت از سرمایه گذاران خرد می باشد.

شاخص حمایت از سرمایه گذاران خرد به بررسى حقوق سرمايه گذاران اقليت در شركت هاى سهامى عام و ميزان حمايت هاى قانونى از اين حقوق مى پردازد. تمركز اين نماگر بر معاملاتى است كه شركت انجام مى دهد و مدير يا مديران شركت به طور مستقيم يا غيرمستقيم طرف معامله واقع مى شوند. اين نماگر به اين موضوع مى پردازد كه در چنين معاملاتى سرمايه گذاران خرد تا چه حد مى توانند از حقوق خود در مقابل معاملاتى كه مديران شركت با خود شركت انجام مى دهند، دفاع كنند.

نمودار زیر وضعیت ایران در این شاخص را طی ده سال اخیر نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود از سال 2009 تا 2012 نمره ایران از 100 (بهترین نمره)، 30 بوده است که نمره خوبی نیست. یعنی سطح حمایت از سرمایه گذاران خرد در ایران در این سال ها بسیار پایین بوده است. در سال 2013 نمره این شاخص با اصلاحاتی که در این زمینه انجام شده اندکی بهبود یافته و به 36.67 رسیده است و این عدد برای سال بعد، یعنی سال 2014 نیز حفظ شده است. دوباره از سال 2015 این شاخص به نمره 33.33 کاهش یافته و تا سال 2018 ثابت باقی مانده است.

در گزارش انجام کسب و کار سال 2018 ایران با کسب نمره 33.33 رتبه صد و هفتادم را در بین 190 کشور حاضر در این گزارش به خود اختصاص داده است که این رتبه اصلاً مناسب و قابل دفاع نبوده و حتی با توجه به عدم تغییر نمره ایران نسبت به سال 2017 و بهتر شدن وضعیت سایر کشورها در این شاخص، جایگاه ایران نسبت به گزارش سال 2017 پنج پله بدتر نیز شده است.

در بین کشورهای رقیب در سند چشم انداز 1404، کشور قزاقستان با کسب رتبه 1 در سطح دنیا، رتبه اول را نیز در بین این کشورها به خود اختصاص داده است. رتبه دوم جهانی نیز به کشور گرجستان تعلق داشته است. همان گونه که ملاحظه می شود متاسفانه کشور ما در شاخص حمایت از سرمایه گذاران خرد تنها توانسته است در بین کشورهای رقیب در چشم انداز 1404 کشورهای قطر و افغانستان را پشت سر بگذارد. در این شاخص وضعیت ما حتی از کشورهای جنگ زده عراق و سوریه نیز بدتر است.

با توجه به این که حمایت از سرمایه گذاران خرد یکی از عوامل موثر در بهبود وضعیت بازار سرمایه می باشد بهتر است مسئولان و به خصوص وزیر اقتصاد به طور جد پیگیر لایحه حمایت از سرمایه گذاران خرد باشند تا با تصویب آن بتوانند اندکی جایگاه اسفبار ایران در این شاخص را بهبود ببخشند.