بازگشت زندگی به «خانه گِلی»

ناخوش احوال بودن روستایی که تازگی‌ها عنوان شهر «کلاته خیج» را گرفته است، باعث شد تا در چشم به هم زدنی، خالی از سکنه شود و جوان تر‌ها حتی میانسال‌ها هم زندگی شهری را به آرامش جاری در گوشه گوشه روستا ترجیح دهند و برای آنکه بتوانند به معیشت‌شان رونق بیشتری ببخشند، شهرنشین شوند. در این میان یکی از مردان روستا با این امید که آینده روشنی در انتظار زادگاهشان خواهد بود، زندگی را به این منطقه بازگرداند و حالا «کلاته خیج»، شهری که از توابع سمنان است بواسطه اقامتگاه بومگردی «چشمه مراد»‌اش است اسمی تر شده تا آرامش از دست رفته زندگی‌های امروز در آنجا پیدا شود. این اقامتگاه که به همت 18 بانوی توانمند و جویای نام پا گرفته، در انتظار نگاه مهربان مسئولان و مهرورزی گردشگرانی است که به‌دنبال اماکن آرام هستند.

«با هم تعارف که نداریم؛ در زادگاه ما شرایط شغلی خاصی وجود ندارد و چند سالی است که مردهای روستا برای آنکه از پس هزینه‌های زندگی بربیایند، اینجا را ترک کرده و به شهرهای اطراف کوچ کرده‌اند، ما هم که روستا را ترک نکردیم، دست و بالمان تنگ بوده و از پس هزینه‌های زندگی در شهر برنمی‌آمدیم وگرنه بعید نبود که روستا همین چند خانوارش را از هم دست می‌داد.»

این جمله‌های صادقانه را خدیجه‌غنچه بانوی جوانی که دارنده نشان ملی مرغوبیت صنایع دستی و از مهره‌های اصلی شکل‌گیری اقامتگاه بومگردی «چشمه مراد» است به زبان آورد و ادامه داد: من و چند نفر دیگر از زن‌های روستا، تابستان سال گذشته تصمیم گرفتیم محصولاتی را که خودمان تهیه می‌کنیم بفروشیم تا هرچند اندک، کمک حال خانواده هایمان باشیم. این شد که از شهرداری خواستیم تا اتاقک ابتدای جاده روستا را به‌مدت 2 هفته در اختیارمان قرار دهد تا مرباهای مختلف و رب‌هایی را که خودمان می‌پختیم در آن نمایشگاه بفروشیم. خوشبختانه خوب پیش رفتیم و مسافرها یا افرادی که از آن مسیر رفت و آمد می‌کردند همه محصولات‌مان را خریدند. خودمان از آن شرایط راضی بودیم، اما پیشنهاد یک خبرنگار محلی، انگیزه ما را بیشتر کرد. فاطمه باباخانی به من و همراهانم گفت این میزان از تولید کافی نیست زیرا شما این توانایی را دارید که حجم بیشتری از محصولات تولیدی‌تان را در فضای وسیع تری تهیه کنید و همین باعث شد که باانگیزه بیشتر به فکر تولید بیشتر بیفتیم و حجم محصولات‌مان را از چند صد کیلو به تُن برسانیم.

جریان دوباره زندگی

این تنها اتفاقی نبود که انگیزه را در میان اهالی شهرستان کم جمعیت «کلاله خیج» قوت بخشید، به پیشنهاد یک دوست ساختمان قدیمی این شهرستان که از سال‌ها قبل به آغل گوسفندان تبدیل شده بود، پس از بازسازی اساسی به مرکزی برای جذب گردشگر در این شهرستان بدل شد و به این ترتیب یک بار دیگر زندگی در این شهرستان که در گذشته یکی از قطب‌های پارچه‌بافی کشور بوده و امروزه نیز توسط پارچه‌بافان این روستا، بافت پارچه سنتی ماهوت دوباره احیا شده‌ است به جریان افتاد. «برادرم اصلی‌ترین نقش را در راه‌اندازی اقامتگاه بومگردی شهرستان داشت او مدت‌ها به پیشنهاد یک دوست فکر کرد و پرریسک‌ترین تصمیم را گرفت زیرا ساختمان تقریباً متروکه شهرستان را که به خانه «گِلی یا نوروزی‌ها »معروف بود به مهم‌ترین مرکز گردشگری شهرستان‌مان تبدیل کرد. او توانست رضایت ورثه این ساختمان را که در سال‌های اخیر به‌عنوان آغل گوسفندان از آن استفاده می‌شد جلب و با مشارکت 6 نفر دیگر خریداری کند. همچنین به من و خواهرم این اعتماد به نفس را داد تا زنان شهرستان را هم به مشارکت در بازسازی و راه‌اندازی این بنا دعوت کنیم.»

سال 95 بود که این تصمیم جدی شد و نزدیک به یکسال عبدالله غنچه زمان صرف کرد تا ساختمان نیمه تخریب شده شهرستان را ترمیم و بازسازی و به بنای امروزی که اقامتگاهی بومی با ظرفیت پذیرایی از 85 گردشگر است، تبدیل کند. هرچه که کار پیش می‌رفت انگیزه بانوان شهرستان هم بیشتر می‌شد به‌طوری که با نزدیک شدن به مراحل پایانی کار 18 نفر از زنان هم وارد عمل شدند و مرحله سفیدکاری همه 16 اتاق این اقامتگاه را با دستان توانمند خودشان به پایان رساندند. خدیجه غنچه که این روزها یکی از پرکارترین بانوان اقامتگاه چشمه مراد است در این رابطه گفت: ما زنان این شهرستان که روستا‌زاده هستیم، از بچگی کار کرده‌ایم، از چوپانی گرفته تا پارچه بافی را که هنر بومی این منطقه است انجام داده‌ایم. برای همین از رو‌به‌رو شدن با کارهای سخت هراسی نداشتیم. از طرفی اینکه قرار بود کار تازه‌ای را شروع و به شناخته‌شدن زادگاه‌مان کمک کنیم برای همه ما جذابیت داشت و باعث می‌شد هر کاری را که از دست‌مان برمی‌آمد با جان و دل انجام دهیم. کمک در ساخت و ساز و سفید کاری اتاق‌ها به عهده ما بود که با ذوق و شوق بسیار این را انجام دادیم و بالاخره بعد از حدود یک سال و نیم، کار بازسازی خانه قدیمی به پایان رسید و همزمان با عید فطر سال گذشته اقامتگاه بوم گردی که به‌دلیل قرار داشتن در نزدیکی «چشمه مراد» این نام را برایش انتخاب کردیم افتتاح شد و 120 نفر از گردشگران شهر اهواز به‌عنوان نخستین میهمان‌هایی بودند که ما 18 نفر از آنها پذیرایی کردیم و خوشبختانه توانستیم خاطره‌های خوبی را از این سفر در ذهن‌شان به جا بگذاریم.

آرامش دست نخورده

95 درصد از زنان شهرستان کلاته خیج به هنر پارچه بافی اشراف دارند و به همین دلیل در سال‌های اخیر موفق شده‌اند در زمینه تولید پارچه‌های مصرفی برای تهیه لباس، تحولات مهمی را از جمله ارتقای پارچه پلی استر و شانل به الیاف طبیعی (پنبه) به‌وجود بیاورند. این در حالی است که سال گذشته خدیجه غنچه در همین زمینه و به‌دلیل احیای پارچه ماهوت موفق به دریافت نشان مرغوبیت ملی شد و این امید را دارد که بتوانند نشان اصالت یونسکو را هم دریافت کنند.

همه اینها دلایلی هستند که زندگی را در این شهرستان که فضایی بکر دارد و آرامشی که .... مورد بی‌مهری قرار گرفته در حالی که فضایی بکر و آرامشی که در آن جاری است، بهترین گزینه برای دور شدن از پیچیدگی‌ها و زرق و برق‌های شهری است یادآوری می‌کند. به گفته خدیجه غنچه نه تنها همسایه‌های اقامتگاه از وجود این بنای زندگی بخش سود می‌برند (چرا که می‌توانند محصولات و صنایع دستی خودشان را به گردشگرانی که در این بنا اقامت دارند بفروشند و به این ترتیب از فروش دسترنج خود چرخ زندگی هایشان را بچرخانند.) که به واسطه این بنا بیشتر محصولات تولید و تهیه شده در شهرستان در این اقامتگاه مورد استفاده قرار می‌گیرد. چرا که بانوان گرداننده این اقامتگاه که همه از درآمد حاصل از گردشگر پذیری‌اش سهم دارند، برای تهیه وعده صبحانه و طبخ غذای ناهار و شام، از محصولات تهیه شده در شهرستان خودشان استفاده می‌کنند و البته در ازای قیمت پایین اما کیفیت بالا، به گردشگران پیشنهاد می‌دهند از آش‌های محلی، ته چین با ادویه‌های محلی و غذاهای بومی منطقه انتخاب و طعم متفاوتی را تجربه کنند. ضمن اینکه تمام وسایل و همچنین امکانات رفاهی مورد استفاده در این اقامتگاه مختص همین منطقه است تا به این ترتیب گردشگرانی که برای چند روز از محل زندگی خود فاصله می‌گیرند و به منطقه‌ای گردشگری در 45 کیلومتری شهرستان شاهرود و همجوار با جنگل‌های ابر و اولنگ می‌آیند، تجربه متفاوتی از سفرشان به استان سمنان داشته باشند.

گزارش از: سهیلا نوری

این گزارش نخسین بار در روزنامه ایران منتشر شده است.