سی و یکمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با تخلف‌هایی از سوی ناشران همراه بود که با وجود احکام صادرشده برای برخی ناشران، برخی تخلف‌ها تا پایان نمایشگاه هم دیده شد و در منع و محو آن‌ها اقدامی - دست‌کم عینی - انجام نشد.
به گزارش ایسنا، مبنای شرکت ناشران - اعم از خصوصی و غیرخصوصی - در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، دارا بودن پروانه نشر معتبر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به تفکیک هر حوزه و بر اساس تعداد کتاب‌های منتشرشده (ناشران عمومی ۳۵ یا ۴۰ عنوان و ناشران کودک و نوجوان ۴۰ یا ۴۵ عنوان کتاب) است.
ناشران شرکت‌کننده باید کتاب‌های خود را با رعایت کف و سقف تخفیف تعیین‌شده (حداقل با ۱۰٪ و حداکثر با ۳۰٪ تخفیف) و در صورت درخواست خریدار با صدور فاکتور خرید ممهور به مهر ناشر صاحب غرفه به خریداران عرضه کنند.
ارتکاب هر یک از این موارد در بخش ناشران داخلی نمایشگاه تخلف محسوب می‌شود: واگذاری غرفه به غیر، ارائه و فروش کتاب‌های سایر ناشران (ناشرانی که در نمایشگاه شرکت کرده‌اند، فقط در صورت داشتن نمایندگی از ناشران غایب در نمایشگاه حق فروش کتاب‌های آن‌ها را دارند. هر ناشر غایب در نمایشگاه می‌تواند فقط به یک انتشاراتی نمایندگی فروش کتاب‌های خود را واگذار کند.)
ارائه و فروش این کتاب‌ها نیز در نمایشگاه تخلف محسوب می‌شود: کتاب‌های فاقد مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی (شامل مجوز اولیه و اعلام وصول)، کتاب‌های بدون شناسنامه، کتاب‌های غیرمرتبط با موضوع سالن، کتاب افست برخلاف مفاد بند ۸-۲، فروش کالای غیر کتاب (فروش وسایل غیر از کتاب مانند پوستر، لوح فشرده، کارت تبریک، لوازم‌التحریر، جورچین، عروسک و اسباب‌بازی).
همچنین پیش‌ثبت‌نام یا ثبت‌نام هرگونه دوره و کلاس آموزشی و مشاوره از قبیل «کنکور، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری» و عناوین مشابه در نمایشگاه ممنوع است. رعایت نکردن حجاب و شئون اسلامی از سوی غرفه‌داران نیز تخلف محسوب می‌شود.
هرگونه اقدام مغایر با اهداف فرهنگی تعیین‌شده در مورد بن الکترونیکی کتاب: مانند معاوضه بن با وجه نقد یا نقد کردن کارت الکترونیکی بدون فروش کتاب، دریافت بن‌های الکترونیکی کتاب اشخاص به صورت تجمیعی و گروهی (مجموعاً با اعتبار بیش از ۵ میلیون ریال)، صادر نکردن فاکتور دقیق در تمامی فروش‌های مازاد بر ۵ میلیون ریال که مبلغ آن با بن پرداخت می‌شود، دریافت مبلغ از طریق بن الکترونیکی بدون تحویل کتاب در محل نمایشگاه، هزینه کردن بن خرید کتاب در غرفه انتشاراتی که وابسته به مراکز عمومی یا دولتی بوده و دستگاه متبوع بن را جهت تجهیز کتابخانه‌های ذی‌ربط دریافت کرده است.
اجرای فعالیت جنبی بدون هماهنگی با کمیته ناشران داخلی (طبق دستورالعمل فعالیت‌های جنبی)، بر هم زدن نظم عمومی در غرفه و سالن (ایجاد راه‌بندان در راهروهای سالن و ...)، حضور افراد غیرمسئول در داخل غرفه، الصاق نکردن کارت شناسایی توسط کارکنان غرفه‌ها و... نیز تخلف محسوب می‌شود.
از همه این موارد به عنوان تخلف در نمایشگاه کتاب یاد می‌شود که شاهد بسیاری از آن‌ها در نمایشگاه کتاب تهران بودیم؛ البته برخی از این موارد به خاطر شرایطی بود که خود برگزارکنندگان نمایشگاه به وجود آورده بودند، مثلا آماده نبودن کارت‌های شناسایی غرفه‌داران. برخی از غرفه‌داران با گذشت چند روز از نمایشگاه موفق به گرفتن کارت شناسایی خود نشده بودند.
تبلیغات گسترده ناشران آموزشی نیز در نمایشگاه کتاب که بدون نظارت بود و بسیاری از این مراکز ثبت‌نام هم داشتند که از تخلفات آشکار نمایشگاه کتاب بود. یا تبلیغات غیرمتعارفی که در روزهای اول یکی از ناشران آموزشی داشت. آلودگی صوتی بویژه تبلیغات ناشران آموزشی و کودک در حیاط مصلی برای ناشرانی که در سازه‌های موقت در حیاط مصلا جانمایی شده بودند، آزاردهند بود که خلاف آیین‌نامه بود؛ اما گویا جزو امکان‌های تبلیغی و درآمدزای چند سال اخیر نمایشگاه شده است.
بسیاری از غرفه‌های کودک و نوجوان بیشتر شبیه مغازه‌های نوشت‌افزار بود و تنها چیزی که در آن‌ها کم و بعضا "خیلی کم" فروخته می‌شد، کتاب بود. حتی در برخی از غرفه‌های کودک تا آخرین روزها کتاب‌های ناشران دیگر فروخته می‌شد و گویا کسی کاری به کار آن‌ها نداشت.
آن‌چه به عنوان تخفیف در نمایشگاه کتاب در نظر گرفته شده کف ۱۰ درصد و حداکثر ۳۰ درصد بود که برخی از ناشران از ابتدا تا پایان نمایشگاه تخفیف‌های بالای ۳۰ درصد داشتند. حتی در روز آخر ناشرانی بودند که به کتاب‌های خود چوب حراج زده بودند و تا ۶۰ درصد هم تخفیف می‌دادند.
نقد کردن بن‌کارت‌ها نیز از تخلف‌های دیگر نمایشگاه بود که به کرات در سی و یکمین نمایشگاه کتاب تهران اتفاق می‌افتاد و البته در کشف یک تخلف اعلام شد که یک غرفه شبانه ۱۱۰ میلیون تومان بن‌کارت را نقد کرده است.
با این حال، طبق گفته رییس کمیته نظارت و رسیدگی به تخلفات ناشران، تا پایان روز نهم نمایشگاه ۳۷۱ گزارش تخلف به این کمیته رسید که به صدور ۲۴۱ رأی منجر شد و ۹۹ ناشر از شرکت در نمایشگاه کتاب سال آینده منع شدند اما جزییات این تخلف‌ها اعلام نشد.
معاون اجرایی نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران نیز آمار تخلفات را تا پایان روز هفتم این‌گونه اعلام کرد: ۱۸۱ رأی صادر شد که از این میزان ۳۴ رای برای تعطیلی یک‌روزه غرفه بود، ۷۳ ناشر از نمایشگاه سال آینده محروم شدند که سه ناشر به خاطر تخلف سال گذشته‌شان دو سال از نمایشگاه محروم شدند. ۷۴ ناشر تذکر کتبی گرفتند. هفت غرفه به خاطر رعایت نکردن شئونات اسلامی تذکز گرفتند. هشت غرفه فروش کتاب‌های افست داشتند. ۳۶ ناشر برای ارائه کتاب‌های غیرمرتبط با سالن جریمه شدند. بقیه تخلف‌ها هم این موارد بود: فروش سه مورد کتاب بدون شناسنامه، ۷۴ ناشر به خاطر فروش کتاب‌های سایر ناشران، ۱۹ ناشر به خاطر فروش وسایلی غیر از کتاب، ۲۵ ناشر به خاطر رعایت نکردن سایر مقررات و ۹ ناشر به خاطر استفاده غیرمجاز از بن‌کارت‌ها.
هرچند که چند روز مانده به برگزاری نمایشگاه امسال هم اعلام شد که رای‌های صادرشده برای ناشران متخلف، به مبارکی نیمه شعبان و چهل سالگی انقلاب، برای مدت دو سال تعلیق شده است!
البته بعدتر اعلام شد که ناشرانی که کتاب‌های شامل اتهام قاچاق و سرقت ادبی را عرضه کرده بودند و همچنین کسانی که بعضا سازمان یافته به نقد کردن بن‌کارت‌ها اقدام کرده بودند، از این عفو عمومی مجزا شده‌اند؛ اما با این حال، ناشران متخلف سال گذشته، بعضا در نمایشگاه امسال هم نشان دادند که برای دور زدن ناظران و ضابطان، راه‌هایی - ازجمله استفاده از پروانه‌های نشر متکثر و صادرشده بدون نظارت لازم - وجود دارد.
