نقدینگی در سال ۹۶ چقدر رشد کرد؟

در روزهای گذشته، علی لاریجانی، رئیس مجلس نسبت به رشد نقدینگی در اقتصاد کشور انتقاداتی داشته و گفته که نوسانات اخیر بازار، ربطی به وضعیت خارج ندارد و مقدار زیادی از این نوسانات، مربوط به داخل است و مرکز ثقل آن هم رشد نقدینگی است. پرسشی که مطرح است این که در سال 96، نقدینگی چقدر رشد پیدا کرد؟

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ علی لاریجانی در بیستم تیر 1397 در حالی که در بیست و یکمین اجلاس هیأت عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان حضور پیدا کرده بود، اظهار کرد: من واقعاً برداشتم این است که نوسانات ارز، مسکن و طلا، ربطی به وضعیت خارج ندارد و مقدار زیادی از آن مربوط به داخل است؛ ثقل آن هم رشد نقدینگی است که به خط تولید سوق داده نشده است. البته هیاهوی بین المللی تلاطمی ایجاد می کند، ولی راه به سمت تولید تسهیل نشده و نقدینگی یک روز به سمت ارز، یک روز به سمت طلا، یک روز به سمت مسکن و یک روز به سمت خودرو می رود و اقتصاد کشور را تخریب می کند. وی افزود: شرایط به شکلی است که نقدینگی زیاد و طرح های نیمه تمام عمرانی هم داریم.

این صحبت های علی لاریجانی با انتشار گزیده آمارهای اقتصادی اسفند ماه 96 بانک مرکزی مصادف شد. این آمارها در چهار بخش پولی و بانکی، تراز پرداخت ها، مالی و بودجه و بازار سرمایه منتشر می شوند. آمارهای مربوط به نقدینگی در بخش پولی و بانکی است.

همان گونه که از تصویر زیر پیداست نقدینگی در سال 1396، به 1529 هزار میلیارد تومان رسیده است، حال آنکه حجم نقدینگی در سال 1395 حدود 1253 هزار میلیارد تومان بوده است؛ یعنی در عرض یک سال میزان نقدینگی 22.1 درصد رشد داشته است. البته رشد نقدینگی در سال 96 کمتر از رشد نقدینگی در سال 95 بوده، این در حالی است که در سال 1395 رشد نقدینگی 23.2 درصد بوده است.

نقدینگی خود از دو بخش تشکیل می شود: پول و شبه پول. پول شامل سپرده های دیداری بخش غیردولتی نزد بانک ها و اسکناس و مسکوک در دست اشخاص و شبه پول شامل سپرده های سرمایه گذاری مدت دار، قرض الحسنه پس انداز و سپرده های متفرقه است.

میزان پول و شبه پول در سال 1396 به ترتیب 194 هزار میلیارد تومان و 1335 هزار میلیارد تومان بوده است. میزان پول و شبه پول در سال 1395 به ترتیب 163 هزار میلیارد تومان و 1090 هزار میلیارد تومان بوده است؛ یعنی در سال 1396 نسبت به سال 1395 پول و شبه پول به ترتیب 19.4 درصد و 22.5 درصد رشد داشته اند.

اگر نقدینگی به هر دلیل از حالت شبه پول به پول تبدیل و یا به عبارتی سهم شبه پول از نقدینگی کم و سهم پول از نقدینگی زیاد شود، این می تواند برای اقتصاد خطراتی به همراه داشته باشد. در شهریور ماه سال گذشته، این اتفاق رخ داد و با تصمیم بانک مرکزی مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی برخی از سپرده گذاران تصمیم گرفتند، سپرده های خود را از بانک ها خارج کنند و به بازارهایی با سوددهی بیشتر ببرند. همین موضوع باعث بر هم ریختن بازارهای ارز، سکه، طلا و مسکن شد.

آمارها نشان می دهند، در حالی که در شهریور ماه 96 سهم پول از کل نقدینگی 12.11 درصد بوده است، این سهم در اسفند ماه 96 با افزایشی 0.61 درصدی به 12.72 درصد رسیده است. همین میزان افزایش در سهم پول از نقدینگی کافی است تا بازارها دچار به هم ریختگی شوند. البته در زمستان سال گذشته بانک مرکزی جهت جمع آوری پول و کنترل نوسانات بازارها بسته سه بندی را به اجرا درآورد که شامل فروش اوراق سپرده ریالی با نرخ سود 20 درصد، فروش گواهی سپرده ارزی و پیش فروش سکه بود. این بسته باعث شد، دوباره بخشی از پول به شبه پول تبدیل شود، وگرنه افزایش سهم پول در نقدینگی قطعاً بیشتر از 0.61 درصد بوده است.