پس از اجرای برجام و رفت و آمد هیأت های خارجی، همگان منتظر بودند تا سیل سرمایه های خارجی به ایران سرازیر شود؛ اما با گذشت زمان، نه تنها خبری از ورود سرمایه نشد، بلکه به علت بی ثباتی در اقتصاد ایران، خروج سرمایه از کشور نیز شدت گرفت تا آنجا که خالص حساب سرمایه، سال به سال منفی تر شد. گزارش های اخیر بانک مرکزی نشان می دهد، خالص حساب سرمایه در سال 96 به منفی 19.3 میلیارد دلار رسیده است.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ امروزه بسیاری از کشورهای جهان، به دلیل کافی نبودن منابع داخلی شان جهت سرمایه گذاری، تمایل دارند تا سرمایه های خارجی را جذب کنند و از این سرمایه ها در راستای افزایش میزان تولید و رشد اقتصادی بهره ببرند. ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و نیست.
پس از اجرا شدن برجام، هیأت های خارجی بسیاری به ایران آمدند و برای ورود به اقتصاد ایران با مسئولین کشور وارد مذاکره شدند. برخی از این مذاکرات منجر به عقد قرارداد شد، ولی بسیاری از این مذاکرات هم بی نتیجه ماند. در ابتدا و در دولت یازدهم، مسئولین ایران خودرو توانستند قراردادی را در قالب قرارداد مشارکت با شرکت پژوی فرانسه منعقد کنند. همچنین شرکت توتال نیز قراردادی برای بهره برداری از فاز 11 پارس جنوبی در قالب قرارداد واگذاری امتیاز با ایران امضا کرد. با سر کار آمدن دولت دوازدهم روند جذب سرمایه های خارجی با امضای چندین و چند قرارداد برای دریافت خطوط اعتباری از بانک های مختلف ادامه پیدا کرد.
در این سال ها دولتمردان ما آن قدر سرگرم جذب و ورود سرمایه به کشور بودند که از حفاظت از سرمایه های داخلی و ممانعت از خروج آن ها از کشور غافل شدند به طوری که آمارها نشان می دهند، خروج سرمایه از کشور در پنج سال اخیر، رشد چشمگیری را داشته است.
نمودار زیر نشان دهنده وضعیت خالص حساب سرمایه در پنج سال اخیر است. همان گونه که از نمودار پیداست در پنج سال اخیر به جز سال 93، خالص حساب سرمایه همواره منفی بوده است.
در سال 1392 خالص حساب سرمایه منفی 9.3 میلیارد دلار بوده است. منفی بودن حساب خالص سرمایه نشان از آن دارد که خروج سرمایه بیشتر از ورود سرمایه به کشور بوده است. اوضاع خالص حساب سرمایه در سال 1393 بهتر شده و رقم خالص حساب سرمایه در این سال به 0.5 میلیارد دلار افزایش یافته است. در سال 1394 دوباره خالص حساب سرمایه به فاز منفی وارد شده و به منفی 2.5 میلیارد دلار رسیده است. در سال 95 که همگان به دنبال آثار اجرایی شدن برجام و ورود سرمایه های خارجی به کشور و مثبت شدن خالص حساب سرمایه بوده اند، اوضاع بدتر نیز شده و این حساب به منفی 18.3 میلیارد دلار تنزل یافته است. در سال 96 نیز با بی ثبات تر شدن اوضاع اقتصادی ایران، خالص حساب سرمایه به منفی 19.3 میلیارد دلار رسیده است و این نشان می دهد که در سال 96 خروج سرمایه از کشور از ورود سرمایه به کشور به شدت پیشی گرفته است.
این نمودار نشان می دهد، دولتمردان بهتر است به جای آنکه تمام تلاش خود را بر ورود سرمایه به ایران متمرکز کنند، تلاش نمایند تا شرایطی را فراهم آورند که سرمایه های کنونی از کشور خارج نشود.