ادامه سقوط ارزش ارز و سکه، چفت و بست چک محکم شد، ردپای ارز مسافرتی در فاجعه گرجستان، دو روی سکه خبرنگاری، افزایش ۳۰ درصدی ظرفیت ناوگان ریلی کشور، لیست امید از رئیس‌جمهور سؤال ندارد، درماندگی در سه راه امین حضور، رد طرح تحقیق و تفحص از شهرداری تهران، آب سرد بازار بر روی آتش تحریم ها، چه کسانی از رفراندم می‌هراسند، دو خط موازی دغدغه‌های مردم و نمایندگان مجلس، ایزدی‌ها داغدار از سکوت جهانیان و افزایش روابط ایران و کره شمالی از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ روزنامه‌های امروز چهارشنبه هفدهم مردادماه مصادف با روز خبرنگار در حالی چاپ و منتشر شد که بیشتر روزنامه‌ها ضمن گرامیداشت روز خبرنگار، تیترها، عناوین و یادداشت‌هایی را مرتبط با شغل خبرنگاری و کار رسانه انتخاب کرده اند؛ اما در رابطه با خبر‌های روز واکنش‌ها به سخنان تلویزیونی روحانی، سقوط قیمت ارز و سکه و راه‌های مقابله با تحریم‌ها از دیگر موضوعاتی است که مورد توجه سردبیران روزنامه‌ها قرار گرفته است.
روزنامه همدلی ضمن چاپ تصویر خبرنگاران خود در صفحه نخست در گزارشی با تیتر برای شما هستیم و می‌نویسیم بازخوانی ماجرایی به نام روز خبرنگار با دست‌نوشته‌هایی از حلقه «همدلی» منتشر کرده است. این روزنامه در سرمقاله امروز خود نیز به مشکلات و مسائل شغل خبرنگاری پرداخته است.
روزنامه ایران ضمن چاپ تصویری از محمد جواد ظریف در صفحه نخست خود گفت وگویی با ظریف را چاپ کرده و عنوان آن تضمین‌های حفظ برجام را می‌گیریم را از قول او تیتر کرده است. این روزنامه سرمقاله امروز خود را به تحلیل سخنان تلویزیونی رئیس جمهور در دوشنبه شب اختصاص داده و در بخشی از آن نوشته است: انتظارات از سخنان آقای رئیس جمهوری بسیار متفاوت بود و در واقع هر کسی از ظن و گمان خود یار این سخنرانی شده بود و به همین دلیل نیز دور از انتظار نبود که ارزیابی‌ها از این سخنان نیز تا حدی متفاوت باشد که بود. ولی نه آقای روحانی و نه هیچ‌کس دیگری نمی‌تواند سخنانی بگوید که با استقبال همگان مواجه شود و همه را راضی کند.
روزنامه وطن امروز عنوان شروع دوباره را همراه تصویری از یک صرافی در تهران در صفحه نخست خود قرار داده و طی آن گزارش میدانی خود از اولین روز اجرای بسته جدید ارزی دولت و مجاز شدن خرید و فروش ارز در صرافی‌ها را منتشر کرده است.
روزنامه شرق نیز واکنش‌ها به سخنان دوشنبه شب رئیس جمهور از زبان فعالان سیاسی را در گزارشی با عنوان آقای روحانی، شفاف‌تر صحبت کنید جمع آوری و منتشر کرده است. این گزارش که تیتر اصلی امروز شرق است، تصویر یک امروزش نیز ـ که به تصاویر بهزاد نبوی، مصطفی تاجزاده، محسن آرمین و محمد سلامتی اختصاص دارد ـ مربوط به گزارشی با عنوان اصلاح‌طلبان به میدان آمدند است که طی آن به موضوع عبور از شرایط فعلی با راهکار‌های اصلاح‌طلبانه پرداخته شده است.
در ادامه تعدادی از یادداشت ها، سرمقاله‌ها و گزارش‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم؛
آنچه رئیس‌جمهور گفت و آنچه نگفت!
مرتضی مبلغ، فعال سیاسی اصلاح‌طلب طی یادداشتی که در شماره امروز آرمان چاپ شده است، سخنان تلویزیونی دوشنبه شب روحانی را موضوع قرار داد و نوشت: رئیس‌جمهور باید پیش از این با مردم صحبت می‌کرد، اما در مجموع نکات مثبتی در سخنان آقای روحانی بود. به‌ویژه اینکه رئیس‌جمهور بر صلح تاکید داشت و به جامعه اطمینان داد که استراتژی کشور بر مبنای صلح است و به هیچ وجه نمی‌خواهیم شرایطی فراهم آوریم که مشکلی به وجود بیاید. آقای روحانی به خوبی تبیین کرد که اگر مشکلی هم وجود دارد، توسط ترامپ و عوامل بیگانه ایجاد شده است. این نکته مهمی است، زیرا بسیار تبلیغ شده بود که لحن رئیس‌جمهور به شکلی است که به دنبال ایجاد ناآرامی است. در حالی که وی با قاطعیت این امر را رد کرد و بر مواضع صلح آمیز ایران تاکید داشت. رئیس‌جمهور در جایی از صحبت‌های خود، از اجرای تمام اصول قانون اساسی سخن گفت. مشکلی که همواره با آن رو‌به‌رو بوده‌ایم، عدم اجرای تمام اصول قانون اساسی است.
روحانی بر اجرای تمام اصول قانون اساسی تاکید کردند و خود را به عنوان مسئول اجرای قانون اساسی، بر پافشاری خود بر این مهم نیز تاکید داشت که این بخش از سخنانش حائز اهمیت زیادی بود. این مساله مهمی است که رئیس‌جمهور به‌عنوان مسئول اجرای قانون اساسی حتی اگر ابزاری برای اجرای همه بند‌های قانون نداشته باشد، اما تذکر دهد. به هر حال شاهدیم که چه جریان‌ها، بخش‌ها و افرادی حقوق اساسی مردم و حقوق شهروندی آنان را زیر پا می‌گذارند و یا قانون را دور می‌زنند و ناهنجاری در کشور ایجاد می‌کنند. رئیس‌جمهوری می‌تواند این قانون‌شکنی‌ها را حداقل تذکر بدهد. با تعهدی که او داد امیدواریم در آینده با قاطعیت بیشتری عمل کند. رئیس‌جمهور در جایی از سخنان خود به اصل ۵۹ قانون اساسی کشور اشاره داشت که همانا مراجعه به آرای عمومی و برگزاری رفراندوم بود. این اصل اساسی را می‌توان با سازوکار خودش به آن رجوع کرد. در برخی مسائل که اختلاف نظر و چالش جدی وجود دارد، رفراندوم می‌تواند راهگشا باشد، زیرا برخی رویکرد‌ها در مسائلی باعث التهاب می‌شود و حالت تخریبی در جامعه ایجاد می‌کند که می‌توان با رجوع به افکار عمومی این مسائل را حل کرد و تنش‌ها را کاهش داد. به هر حال نظام سیاسی کشور مردمسالار است و اصل، آرای مردمی است.
این اظهارات مهمی است که می‌تواند در مسائلی که در سطوح حاکمیتی و تصمیم‌گیری اختلاف وجود دارد با رجوع به نظر مردم از آن‌ها کسی تکلیف کرد و از اصل ۵۹ قانون اساسی برای برون رفت از تنش‌ها استفاده کرد. البته با وجود نکات مثبت سخنان رئیس‌جمهور، اظهارات وی نکات منفی نیز داشت که جزو ضعف و کمبود این مصاحبه تلقی شد. در چنین شرایطی که جامعه دچار مسائل و مشکلات است و ملتهب شده، توقع این بود که آقای روحانی باتوجه به تمام ملاحظات، یکسری مسائل را با مردم در میان بگذارد و از باند‌های فاسد اقتصادی و سیاسی که به التهابات و آشفتگی‌ها دامن می‌زنند و ایجاد مشکل می‌کنند سخن بگوید. بالاخره مردم اعتقاد داشتند برخی مسائل روشن شود و با صراحت بیشتری از سوی رئیس‌جمهور بیان شود. این مسائل، مشکلات و التهابات که یک شبه به‌وجود نیامده‌اند، بالاخره عواملی در این رویداد‌ها دست داشتند. البته رئیس‌جمهور بخشی را مطرح کرد، اما توقع این بود که جامع‌تر و کامل‌تر مطرح می‌شدند. توقع این بود که آقای روحانی حتی مشکلات مجموعه دولت را نیز بیان کند. وقتی می‌خواهیم با مردم صادقانه سخن بگوییم باید اشکالات خودمان را هم بیان کنیم. باید از کاستی‌ها و اشکالات کار دولت به مردم گفته می‌شد و عذرخواهی صورت می‌گرفت. باید به مردم گفته می‌شد درصدد رفع مشکلات هستیم و تلاش می‌کنیم که کاستی‌ها رفع شود که این امر اتفاق نیفتاد.
اگر این نکات بیان می‌شد و مردم را از نحوه برخورد با این مدیران و رفع و رجوع چنین مشکلاتی آگاه می‌شدند می‌توانست قابل توجه باشد. کما اینکه آقای روحانی در بخش دیگری از سخنان خود اشاره داشت که دولت را موظف به پاسخگویی به رسانه‌ها و مردم کرده، اما اگر این موارد بهتر و روشن‌تر ابراز می‌شد برای مردم قابل فهم‌تر و مفیدتر بود. بالاخره وقتی با مردم می‌خواهیم با صداقت سخن بگوییم باید همه نقاط قوت و ضعف را بازگو کنیم و مردم را از برنامه‌های خود در برطرف کردن نقاط ضعف و تقویت نقاط مثبت مطلع کنیم تا مردم همراه و یاور دولت باشند. البته ممکن است رئیس‌جمهور بخواهد برخی مسائل را هنگام سوال از وی در صحن علنی مجلس بیان کند که باید منتظر ماند و دید که روحانی در مجلس چه سخنانی را ابراز خواهد کرد.
دوباره کوپن؟!
روزنامه ابتکار در گزارش اصلی امروزش که عنوان آن را تیتر یک کرده است نوشت: کوپن، نام آشنای بسیاری از ما ایرانیان است. در دوران جنگ و حتی پس از آن بسیاری از کالا‌های اساسی در کشور از طریق کوپن عرضه می‌شد. بسیاری از اقتصاددانان جامعه کوپنی را جامعه‌ای می‌دانند که دچار فقر شده است. این روز‌ها با توجه به وضعیت اقتصادی کشور، شاهد فقیرتر شدن قشر ضعیف در کشور هستیم و همین موضوع باعث گمانه‌زنی‌ها از بازگشت دوباره کوپن به کشور در قالب کالا‌های غذایی اساسی شده است. در گزارش پیش‌رو به بررسی اقتصادی-اجتماعی بازگشت کوپن یا سبد غذایی خواهیم پرداخت.
رئیس سازمان غذا و دارو در روز دوشنبه از بازگشت کوپن به کشور در قالب مواد غذایی اساسی خبرداد. غلامرضا اصغری با اشاره به واردات کالاهایی، چون روغن، گوشت، برنج و ... به کشور به «تسنیم» گفته بود: «ما متولی کیفیت غذای کشور هستیم و درباره مبحث سبد غذایی و یا بازگشت کوپن باید در زمینه کمیت مواد غذایی و روند اجرای توزیع آن از سوی دولت، این مسئله پیگیری شود.»
مهر تایید این اظهار نظر را احمد میدری،معاون وزارت کار با اعلام خبر توزیع یک کوپن الکترونیکی برای خرید کالا‌های اساسی زد. وی در اینباره توضیح داده بود که در این صورت توزیع یارانه ارزی (برای واردات کالا‌های اساسی) بین مردم شفاف‌تر خواهد بود و یارانه به دست مصرف‌کننده نهایی خواهد رسید.
نکته‌ای که در این بین به چشم می‌خورد این است که کوپن‌ها در کشور‌های توسعه یافته هیچ جایگاهی ندارند. با این حال با آغاز تحریم‌ها بر کشور، احتمال بازگشت کوپن پیش‌بینی می‌شود و این احتمال وجود دارد که یکبار دیگر بخش زیادی از جامعه برای تامین معیشت محتاج کوپن‌ها شوند. گفتنی است در بودجه سال ٩٧ حدود ٨٠٠ هزار خانوار مورد شناسایی قرار گرفته‌اند که درآمد زیر ۷۰۰ هزار تومان در ماه دارند؛ بی شک اولویت دولت برای ارائه کوپن با این افراد خواهد بود.
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که سبد‌های غذایی و یا کوپن‌ها اگر به صورت موقتی در کشوری که دچار بحران اقتصادی است، ورود کند، می‌تواند راهگشا باشد. حال اینکه اگر فرآیند استفاده از کوپن در کشوری نهادینه شود، تبعات اقتصادی را دربرخواهد داشت.
عباد صداقت، کارشناس اقتصادی در گفتگو با روزنامه «ابتکار» با اشاره به این موضوع که بازگشت کوپن به کشور برای گزار از تحریم‌ها گزینه مناسبی است، می‌گوید: «نه تنها بازگشت کوپن بلکه به طور کلی دولتی کردن کالا‌های اساسی می‌تواند برای این دوره مثمر ثمر باشد.»
وی می‌افزاید: «با مشاهده شکاف طبقاتی ایجاد شده در کشورمان و با نیم‌نگاهی به تولید ناخالص ملی و درآمد‌های دولتی، این موضوع قابل لمس است که بخش زیادی از ثروت از طریق تولید صورت نمی‌گیرد. حال اینکه موازی با همین موضوع شاهد هستیم که این شکاف طبقاتی حاصل کسب‌وکار رانتی در کشور است. در نتیجه بازگشت کوپن می‌تواند به قشر فرودست جامعه که در شرایط بد اقتصادی روبه نابودی می‌روند را از این فقر مطلق تا حدودی نجات داد.»
این کارشناس اقتصادی معتقد است کوپنی شدن در دراز مدت موجب توزیع ناعادلانه فقر می‌شود. وی در ادامه می‌افزاید: «کوپنی شدن کالا‌های اساسی یک راه دائمی و سیستمی مستقل نیست و در دنیای اقتصاد بیشتر برای عبور ازبحران‌های اقتصادی لحاظ می‌شود.»
یکی از موضوعاتی که در بحث بازگشت کوپن مطرح است، نبود بانک اطلاعاتی دقیق از دهک‌های جامعه است. موضوعی که صداقت با اشاره به ضعف اطلاعاتی دولت در حذف ثروتمندان از یارانه‌بگیران به آن می‌پردازد.
وی می‌گوید: «مسئله اصلی در بحث کوپنی شدن فارغ از خوب یا بد بودن آن، نبود یک بانک اطلاعاتی نسبت به طبقات ضعیف جامعه است. اگر یادتان باشد در بحث یارانه‌ها به دلیل نبود بانک اطلاعاتی صحیح این امکان وجود نداشت تا دولت یارانه ثروتمندان را قطع کند.
در نتیجه خیلی مهم است که کوپنی شدن در چه قالب و شیوه‌ای به مرحله اجرا در آید که ایجاد رانت نکند و موجب ناعدالتی در اقشار جامعه نشود. با توجه به این موضوعات نیاز به یک ساختار درست نسبت به دهک‌های جامعه وجود دارد.»
این‌بار کوپن‌ها صف‌های طولانی را ایجاد نخواهند کرد و حداقل می‌توان این موضوع را تصور کرد که در توزیع کوپن همه مراحل به صورت الکترونیکی صورت خواهد گرفت. هرچند دولت مدعی است که افرادی که زیر خط فقر قرار دارند را شناسایی کرده است، با این حال با توجه به شرایط کنونی کشور و توامان با آغاز تحریم‌ها این احتمال وجود دارد که بسیاری از خانوار‌ها در کشور متوسط و متوسط رو به پایین، با کاهش قدرت خرید، به دهک‌های پایین‌تر نزول کرده و از این رو نیاز به این موضوع حس می‌شود که دولت برای بخش بیشتری از جامعه تدارک کارت کالا یا کوپن یا سبد غذایی را ببیند.
روز جنجالی و بدون هویت خبرنگار
مینو بدیعی در سرمقاله امروز روزنامه همدلی به مناسبت روز خبرنگار نوشت: در جامعه ما رسم است که در شرایط مختلف و به بهانه‌های گوناگون روز‌های متعددی برپا شود، از روز بی مسمای محیط زیست تا روز جهانی کودک و روز زن و ... ده‌ها روز دیگر. مدت‌هاست که این روز‌ها برگزار می‌شود و ما دلایل آن را نمی‌دانیم و در صدد توجیه و یا علل آن برمی‌آییم.
بله روز شهادت صارمی خبرنگار ایرنا هم در افغانستان روز خبرنگار نام گرفته است که برگزاری چنین روزی جز سرگرمی و گرفتن هدیه‌های ناچیز برای خبرنگاران یا در مهمانی شرکت کردن معنا و مفهوم ندارد. آیا امنیت شغلی خبرنگاران در این روز تضمین می‌شود؟ آیا خبرنگاران جایگاه واقعی خود را در عرصه رسانه کشور می‌یابند؟ آیا مساله بیمه بازنشستگی و تامین اجتماعی خبرنگاران حل می‌شود؟ آیا قرارداد‌ها و پیمان‌های کار خبرنگاران معنا و مفهوم بهتری پیدا می‌کند؟ آیا خبرنگاران به راحتی از تحریریه‌ها رانده نمی‌شوند و موضوع حکم تعلیق یا تعدیل خبرنگاران ازبین می‌رود؟ آیا آنان می‌توانند از حق بیمه بیکاری استفاده کنند و هزاران آیای دیگر ...
مسأله بسیار مهم و مانع بزرگی که هم اکنون در برابر خبرنگاران وجود دارد مشکل نبود آزادی بیان ووجود سانسور به اشکال گوناگون هست. هنوز خبرنگاران به دلیل اندکی ردشدن از خطوط قرمز ممکنست به دادگاه جلب شوند یا به زندان بیفتند. امکان انجام روزنامه نگاری فرایند مداری به جای رویداد مداری برای آنان وجود ندارد. فاقد شخصیت و شان خبرنگار و روزنامه نگار در صحنه جهانی هستند. بزرگترین اهانت‌ها و توهین‌های شغلی از سوی مقامات به آن‌ها روا می‌شود. گاهی مسئولان مربوطه برخورد‌های بدی با آن‌ها دارند و هزار مسأله دیگر. با توجه به آنچه که گفته شد روز خبرنگار چندان حایز اهمیت برای توجه به وضعیت خبرنگاران نیست. در شرایط کنونی هم مساله کمبود کاغذ و کمبود امکانات مالی سبب وضعیت بدتر مطبوعات شده است و رقابت شدید شبکه‌های اجتماعی عملا مطبوعات را از حیض انتفاع خارج کرده است و به جز آن عدم توجه به روزنامه نگاری سایبری و ... مزید برعلت شده است؛ بنابراین می‌توان گفت: روز خبرنگار آدم را به یاد درد‌ها می‌اندازد.
