این روزها نرخ دلار بر نوع تخلف جایگاه‌های عرضه سوخت هم اثر گذاشته است، به‌طوری که عرضه خارج از شبکه فرآورده‌ها از جمله بنزین و قاچاق در صدر تخلفات احتمالی جایگاه قرار دارد. بخصوص جایگاه‌های مرزی که فاصله زیادی تا کشور مقصد ندارند و حال و روز اقتصادی ساکنانش هم چندان خوب نیست.
به گزارش روزنامه ایران، البته بیشترین حجم قاچاق سوخت از مرحله جایگاه به بعد رخ می‌دهد اما در جایگاه‌های مرزی کشور هم این تخلفات دیده شده و به همین خاطر هم محمد فرازمند، مدیر عملیات شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، این تخلف را در صدر تخلفات فعلی جایگاه‌ها می‌داند.
او به تشریح تخلف جایگاه‌های عرضه سوخت و نحوه برخورد با آنها پرداخت و گفت: مشکلات کمی و کیفی، آلودگی، عرضه خارج از شبکه و سرپیچی از ضوابط مهم‌ترین تخلفاتی هستند که در حال حاضر همه موارد به غیر از عرضه خارج از شبکه بسیار محدود شده‌اند. با وجود این نظارت‌های مستمر بر جایگاه‌ها شبانه روز ادامه دارد.
شکاف قیمت داخل و خارج سوخت و دردسرهای آن
اخیراً اخباری از کارت سوخت‌های اجاره‌ای و فروشی به‌گوش می‌رسید که مدیر عملیات شرکت پخش فرآورده‌های نفتی ایران هم آن را تأیید کرد و گفت: با متخلفان برخورد شد و روند مقابله با این موضوع نیز ادامه دارد.
او می‌گوید که از جایگاه دار متخلف بر اساس دستورالعمل رسیدگی به تخلفات مجاری عرضه، جریمه و غرامت بر اساس قیمت فوب خلیج فارس فرآورده اخذ و این رقم بسته به میزان تخلف یک تا 5 برابر تعیین میشود، چراکه این سوخت باید توسط مردم به مصرف برسد و دولت برای همین به سوخت یارانه می‌دهد و متخلف باید خسارت وارده به دولت را بپردازد.
فرازمند در مورد جزئیات تعداد تخلفات کشف شده و میزان جریمه جایگاه‌های مرزی توضیح نداد، اما بیان کرد: جریمه به اندازه‌ای سنگین خواهد بود که متخلف دیگر به‌دنبال این جرم نخواهد رفت.
مدیر عملیات شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی ایران، آخرین قیمت فوب خلیج فارس هر بشکه بنزین را 78 دلار و هر بشکه نفت گاز را 8.5 دلار اعلام کرد. هر بشکه حدود 161 لیتر است.
او فرآیند بازرسی را چنین توضیح داد: یکی از بررسی‌هایی که انجام می‌دهیم کنترل عرضه سامانه هوشمند سوخت، عملکرد تلمبه‌ها و میزان موجودی انبار است، به‌طوری که باید میان میزان ارسالی از انبار‌ها، گردش مکانیکی تلمبه‌ها و اطلاعات موجود در سامانه هوشمند سوخت همخوانی وجود داشته باشد. اگر این سه با هم تطابق نداشته باشد یعنی عرضه خارج از شبکه و قاچاق در حال رخ دادن است. بر این اساس با جایگاه متخلف برخورد می‌کنیم و برای این بخش هم جریمه‌های سنگینی در نظر گرفته‌ایم.
به‌هرحال افزایش بهای ارز و ثبات قیمت بنزین در داخل فرصتی را برای سوداگری ایجاد کرده که بسیار جذاب است. همین موضوع باعث شده که برخی در مرز کشور ریسک کنند و دست به قاچاق سوخت بزنند. البته به گفته فرازمند اغلب خود جایگاه داران این کار را نمی‌کنند، چراکه نمی‌توانند مستقیم سوخت را از جایگاه به خارج از کشور سوق دهند و بیشتر قاچاق از مرحله جایگاه به بعد رقم می‌خورد. مثلاً این کار برای صاحبان کامیون و خودروهای سواری بسیار آسان و جذاب است و براحتی می‌توانند سهمیه سوخت خود را در خارج از شبکه به فروش برسانند.
انتقال کارت‌های مهاجر به مرز‌ها نیز به همین خاطر این اواخر رقم خورد.
دولت با وجود حذف سهمیه‌ها بازهم برای مهار قاچاق سهمیه 250 لیتر بنزین برای مرزنشینان را در نظر گرفته که ظاهراً این طرح هم با رشد نرخ ارز بی‌اثر شده است. چراکه وقتی امروز نرخ دلار بیش از 9 هزار تومان است یعنی قیمت هر لیتر بنزین در کشور کمتر از 10 سنت است اما در کشورهای هم مرز شرایط فرق دارد.
برای مثال قیمت هر لیتر بنزین در ترکیه1.36 دلار است. البته میزان قاچاق از استان‌های مختلف متفاوت است. در سیستان و بلوچستان هم نفت گاز و هم بنزین قاچاق میشود اما در مرز مشترک با عراق بیشتر نفت گاز از کشور خارج میشود. با این حال فرازمند می‌گوید:اگر کنترل نسبی انجام نمی‌شد الان در شهرهای مرزی کسی نمی‌توانست سوختگیری انجام دهد.
تخلفات را گزارش دهید
حدود 3 هزار و 800 جایگاه عرضه سوخت مایع و 2 هزار و 200 جایگاه CNG در کشور وجود دارد که به گفته فرازمند اکثراً خوشنام و در سخت‌ترین شرایط هم متعهد هستند. اما آیین نامه رسیدگی به تخلفات مجاری عرضه هم برای جلوگیری از تضییع منافع ملی نیز برای مهار و مقابله با هر تخلفی وجود دارد و به کمک آن کمیته‌های عملیاتی و نظارتی مناطق 37 گانه شرکت پخش فرآورده‌های نفتی با متخلفان برخورد می‌کند. یکی از تخلفات مطرح شده کم فروشی است اما این مقام مسئول می‌گوید: در جامعه ما این فرهنگ غلط وجود دارد که فکر می‌کنند جایگاه‌ها در حال کم فروشی هستند اساساً تمام پیمانه گر تلمبه‌ها پلمب هستند. نباید مقیاس سنجش ما ظروف آب معدنی و شوینده‌ها باشد. او با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین وظایف ما کنترل کیفیت و کمیت فرآورده‌های نفتی کشور است، اظهار کرد: تلمبه‌های عرضه سوخت پلمب است و اگر فک پلمب شود جریمه‌های بسیار سنگینی خواهد داشت.اداره استاندارد در این زمینه مسئول است و هر 3 ماه یک بار کنترل می‌کند.علاوه بر این به‌صورت ماهانه همکاران ما پیمانه می‌گذارند و بررسی می‌کنند.البته اگر تغییراتی رخ داده باشد در حد چند سی سی است اما با آن هم برخورد خواهد شد.
فرازمند ادامه داد: وظیفه دوم بررسی کیفیت فرآورده‌ای است که عرضه میشود. باید کنترل داشته باشیم تا جایگاه داران فرآورده را با سوخت بی‌کیفیت منزوج نکنند. به این منظور به‌صورت سرزده مأموران شرکت پخش فرآورده نفتی به سراغ جایگاه‌ها می‌روند و با نمونه‌برداری و آزمایش، کیفیت فرآورده‌های موجود در جایگاه‌ها را بررسی می‌کنند. یکی از جرایم مربوط به آلودگی عمدی است که غرامت سنگینی دارد. این جریمه به اندازه‌ای است که حالت بازدارندگی داشته باشد و از حقوق مصرف‌کننده دفاع کند.
تخلف دیگر گرانفروشی است که با توجه به اینکه الان نرخ فرآورده واحد است، این موضوع چندان دیده نمی‌شود و علت رعایت آن هم به دو دلیل است تعهد جایگاه داران؛ دوم روش‌های کنترلی.
او از مردم خواست که در صورت مشاهده تخلف حتماً با شماره بازرسی این شرکت ۷۷۶۵۴۷۳۱، شماره کشیک ۷۷۵۰۵۰۷۷ و شماره روابط عمومی آن ۷۷۶۰۱۷۰۶ تماس بگیرند.
تخلف‌هایی که پرونده دار شدند
چند مورد تخلف جایگاه‌ها در روزهای اخیر رسانه‌ای شد که فرازمند می‌گوید پرونده این تخلفات در منطقه تهران در حال رسیدگی است. یکی از موارد برخورد با عدم عرضه بود. در یکی از جایگاه‌های تهران به رغم موجودی بنزین یورو 4 برای آنکه فضا برای بنزین سوپر باز شود، مانع از سوختگیری خودروها شده بودند اما جایگاه داران موظف‌اند به‌گونه‌ای عمل کنند که در 24 ساعت شبانه روز اختلال در سوخت‌رسانی کشور رخ ندهد. مورد دیگر هم مربوط به‌جایگاهی در تهران بود که 12 شب عملیات سوختگیری را تعطیل کرده بود.
فرازمند تأکید کرد: جایگاه‌های کشور باید مطابق با ضوابط و مقررات ما به مصرف‌کنندگان سوخت برسانند.
سناریوی همیشگی برای افزایش قیمت بنزین