چند روزی است که صحبت از ممیزی‌های سریال‌های تلویزیونی به بحث داغی در فضای مجازی تبدیل شده است و برخی هنرمندان از جمله نویسنده و بازیگران چند سریال خاطرات خود را درباره ممیزی‌ها بیان می‌کنند که باعث ایجاد جو منفی در فضای مجازی علیه ارزیاب‌های صداوسیما شده است، اما آیا واقعاً ممیزی‌ها آنقدر که بازیگران تلویزیون القا می‌کنند، بی‌حساب و کتاب است؟
روزنامه «جوان» این موضوع را در گفتوگو با یکی از ارزیابان تلویزیون که دانشجوی مدیریت رسانه نیز است، به گفتوگو نشسته است.
حتما در جریان بیان خاطرات یک نویسنده سریال‌های کمدی و چند بازیگر درباره ممیزی‌ها در فضای مجازی، قرار گرفته‌اید، تحلیل‌تان از این موضوع چیست؟
آن چیزی که درباره بازبینی محتوا در رسانه ملی شاهد آن هستیم جو زدگی‌ای است که سلبریتی‌ها می‌خواهند با استفاده از آن خودشان را مطرح کنند. قطعا اگر در پشت این اظهارات نسبت به ماهیت ممیزی‌ها آگاهی وجود داشت، شاهد این حرف‌ها نبودیم. یک بازیگر که چند دیالوگ می‌گوید و می‌رود یا نویسنده‌ای که متن‌ها نوشته است، چندان اطلاعی از قوانین ممیزی در صداوسیما ندارند و صرفاً وقتی جوی در فضای مجازی راه می‌افتد می‌خواهند با آن همراه باشند و شلوغ کنند.
برای روشن شدن موضوع ممیزی ها، کمی درباره ساز و کاری که در سازمان برای این کار دارید، توضیح دهید.
سازمان صداوسیما مطابق قوانین جمهوری اسلامی ایران عمل می‌کند و ممیزی برنامه‌ها نیز بر چهار اصل قرار دارد که چارچوب ممیزی را شکل می‌دهد؛ قانون اساسی، اصل ولایت فقیه، مسائل شرعی و دینی و مصالح ملی. این چهار رکن در کنار هم اساس ممیزی را شکل می‌دهد.
ممیزی در افکار عمومی بیشتر مسائل اخلاقی را در بر می‌گیرد، این بخش از ممیزی‌ها چطور صورت می‌گیرد؟
انتظار مخاطب ایرانی که با خانواده پای برنامه‌های صداوسیما نشسته این است که برنامه را به صورت SAFE ببیند، یعنی در آن تصاویر غیر اخلاقی نباشد و حرف‌های رکیک زده نشود. ما در جمهوری اسلامی ایران زندگی می‌کنیم و تلویزیون ایران باید با محتوای شبکه‌های ماهواره‌ای تفاوت داشته باشد. ما حق نداریم اعتماد مردم نسبت به برنامه‌های مناسب خانواده در صداوسیما را مخدوش کنیم. ما حتی در عرف جامعه هم باید نگاه ملی داشته باشیم. شاید خیلی از پوشش‌ها در شهری مانند تهران قبیح نباشد، اما همان پوشش در شهر‌های کوچک‌تر قبیح باشد، ممیز صداوسیما باید نگاهش صرفاً به فضای شهر‌های بزرگ نباشد و کل بینندگان را در نظر بگیرد.
چقدر نظر شخصی ممیز می‌تواند تاثیرگذار باشد؟
بعضی وقت‌ها تصور می‌شود که ناظر برنامه قدرت خارق‌العاده‌ای دارد و می‌تواند جلوی هر چیزی را بگیرد، در حالی که مثلاً تهیه کننده یک برنامه زنده می‌تواند با تماس با مدیر پخش یا مدیر گروه یا حتی مدیر شبکه، درخواست اغماض کند و نظر آن‌ها بر نظر ناظر ارجحیت داده شود. از طرفی هم بعضی وقت‌ها ممیز یا ناظر اجتهاد شخصی درباره ممیزی می‌کند که شاید ممیز یا ناظر دیگر آن نظر را نداشته باشد. بعضی از ارزیاب‌ها و ممیز‌ها هستند که وقتی فکر می‌کنند موضوعی می‌تواند برایشان دردسر داشته باشد، کل صورت مسئله را پاک می‌کنند تا خیالشان راحت شود.
این روز‌ها می‌گویند که ممیز‌ها حتی به برآمدگی گوش هم گیر می‌دهند، چقدر ممیزی درباره بانوان وجود دارد؟
طبق قانون پوشش بانوان در صداوسیما باید بر اساس شئونات اسلامی باشد و صراحتاً تأکید شده است که برآمدگی‌های زنانه نباید پخش شود یا درباره اختلاط زن و مرد، حدیث داریم که اگر زن و مرد نامحرمی در فضای بسته‌ای با هم تنها باشند، نفر سوم شیطان خواهد بود. وقتی یک هنرمند این آگاهی دینی را ندارد و چنین تصویری را نشان می‌دهد، ممیز باید وارد عمل شود. ما به عنوان بازبین پخش، برگه اصلاحیه یا برگه اشکال داریم که ایرادات برای رفع در آن نوشته می‌شود. ما در آن برگه نباید توضیح دهیم و فقط باید بگوییم که فلان صحنه باید حذف یا اصلاح شود، اما برخی از ناظران فکر می‌کنند اگر توضیح دهند کار بهتر انجام می‌شود و این توضیحات گاهی منظور را خوب نمی‌رساند و همان چیزی می‌شود که این روز‌ها رویش زیاد حرف زده می‌شود. این هم ناشی از همان اجتهاد‌های شخصی غلط است.
فضای مجازی معمولاً به دنبال گاف‌های ممیز‌های صداوسیماست، فکر نمی‌کردید تا این حد زیر نظر باشید؟
درباره فضای مجازی بگذارید دو نمونه را بگویم. امسال سریال پایتخت پخش شد. در یکی از قسمت‌های ترکیه، دختری در نقش همکار دوست نقی هست که فارسی حرف می‌زند. ما این بخش را دیده بودیم. از گروه سازنده سؤال شد که این خانم کیست؟ آن‌ها اطمینان خاطر دادند که هیچ مشکلی درباره وی وجود ندارد. ما بر اساس اعتماد به سازندگان سریال اجازه پخش دادیم، اما بلافاصله بعد از پخش مشخص شد که این خانم منشی مدیر شبکه «جم» است و تصاویرش همه جا پر شد. بعد از چند قسمت، رسیدیم به سکانس مشهور «تایتانیک» که در این سریال ممیزی شد. در بخشی از فیلم که در فضای مجازی منتشر شد، یک بخش حذف شده وجود دارد و آن باز‌سازی صحنه‌ای است که «جَک» و «رز» روی عرشه کشتی هستند و موسیقی تایتانیک نیز پخش می‌شد. ما به عوامل سریال گفتیم که آن صحنه روی عرشه فقط حذف شود ولی آن‌ها کل سکانس را حذف کردند و در فضای مجازی فریاد وا‌اسلاما سر دادند. اگر قرار به ممیزی بود که ما باید همه موسیقی‌های استانبولی پایتخت را هم درمی‌آوردیم. آن‌ها فقط بخشی از ماجرا را بیان می‌کنند.
درباره خاطراتی که امیر مهدی ژوله درباره ممیزی دارد، چه نظری دارید؟
ما انتظار داریم کسانی که در تلویزیون مشهور شده‌اند و نان صداوسیما را خورده‌اند، در رفتارشان صداقت داشته باشند، اما درباره آقای ژوله، وی تا همین اواخر که در برنامه خندوانه آمد و استندآپ کرد، صرفاً نویسنده بود. یک نویسنده شاید صرفاً با ممیزی‌های محتوایی درگیر باشد و حالا که در دو، سه فیلم بازی کرده قرار نیست اطلاعاتش درباره ممیزی اندازه تهیه‌کننده یا کارگردانی باشد که با این قوانین سر و کار دارد! من این اقدامات را ناشی از جوی می‌دانم که بعد از خندوانه برای ژوله به وجود آمده و فکر می‌کند همه فضای مجازی هم مثل خندوانه است.
به عنوان ارزیاب، قبول دارید که به ممیزی‌ها نقد وارد است؟
هیچ کس با اصل ممیزی مخالفتی ندارد، اما ما هم معتقدیم باید قوانین مرتبط با ممیزی به روز رسانی شود. مانند همه قوانین کشور که با توجه به شرایط روز بازنگری می‌شوند. از سوی دیگر باید در جذب ممیز و ناظر نیز بازنگری انجام شود و صرف مدرک تحصیلی دلیلی برای به کار‌گیری نباشد. کار نظارت آنقدر مهم است که به نظرم باید کسی این کار را انجام دهد که تخصص بالایی در مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشد.
ایشان انگار از دماغ فیل افتاده و خود را نسبت به همه اصلح می داند. اتفاقا برای یک ممیز در هر شغلی جو زدگی بدترین افت است.