«بدون تاریخ، بدون امضا» حتی جزو پنج نامزد نهایی اسکار نیز قرار نمی‌گیرد

پس از تایید خبر تابناک و اعلام رسمی فیلم سینمایی «بدون تاریخ، بدون امضاء» به کارگردانی وحید جلیلوند، گزینه نهایی ایران و نماینده کشورمان کشورمان برای نودویکمین دوره جوایز اسکار، ارزیابی‌ها حکایت از آن دارد که این فیلم حتی جزو پنج نامزد نهایی اسکار نیز قرار نمی‌گیرد و در بهترین برآوردها، احتمال ضعیفی برای گرفتن نماینده سینمای ایران در لیست 9 فیلم نامزد اسکار وجود دارد؛ اتفاقی البته با معرفی دیگر گزینه‌‌ها نیز رخ می‌داد و شانس دیگر گزینه‌های ایران نیز بیش از این نبود.

«تابناک»، مهدی خرم دل؛ هیأت معرفی فیلم ایرانی برای جوایز اسکار 2019 در این دوره با ترکیب آتوسا قلمفرسایی (طراح صحنه و لباس) و محمد آلادپوش (فیلمبردار)، امین تارخ (بازیگر)، فرهاد توحیدی (فیلمنامه نویس)، رامین حیدری فاروقی (مستندساز)، محمدمهدی عسگرپور (کارگردان) و قاسم قلی پور (تهیه کننده) و رائد فریدزاده (معاون بین الملل بنیاد سینمایی فارابی) بدون حضور نماینده کانون کارگردانان، فیلم «بدون تاریخ، بدون امضاء» به کارگردانی وحید جلیلوند و تهیه کنندگی علی جلیلوند و احسان علیخانی، به عنوان نماینده ایران برای جوایز اسکار معرفی شد.

«تابناک» پیش از اعلام رسمی و در زمان معرفی نامزدها، انتخاب «بدون تاریخ، بدون امضاء» را خبر داده و در واقع این هیات در همان جلسه ابتدا سه فیلم «بدون تاریخ، بدون امضا» به کارگردانی وحید جلیلوند، «تنگه ابو قریب» به کارگردانی بهرام توکلی و «شماره 17 سهیلا» به کارگردانی محمود غفاری را به عنوان گزینه‌های ایران برای جوایز اسکار 2019 انتخاب می‌کند و در نهایت فیلم جلیلوند را به عنوان گزینه نهایی برمی‌گزیند اما این خبر به رویه سال‌های پیشین به مرور اعلام رسمی شد.

در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «کاوه نريمان، يكى از پزشکانِ پزشکي قانوني، در محل کارش با جسدى مواجه مي‌شود که وي را پيش از اين مي شناخته است.» امیر آقایی، هدیه تهرانی و نوید محمدزاده، ترکیب اصلی بازیگران این فیلم هستند که بازیِ محمدزاده مقابل دوربین پیمان شادمان‌فر مورد توجه قرار گرفته بود. «بدون تاریخ، بدون امضا» در هفتاد و چهارمین دوره جشنواره فیلم ونیز در بخش افق‌ها، برنده جوایز بهترین کارگردانی و بهترین بازیگری شده و در چندین جشنواره دیگر نظیر پنجاه و سومین دوره جشنواره فیلم شیکاگو نیز جوایز مشابهی به دست آورده است.

«آکادمی علوم و هنرهای سینما / Academy of Motion Picture Arts and Sciences» که به اختصار «اَمپاس / AMPAS» خوانده می‌شود، «بدون تاریخ، بدون امضاء» را در کنار نمایندگان سینمای دیگر کشورها مورد داوری قرار دهد. مطابق با رویه معمول، در ابتدا یک لیست متشکل از 9 فیلم به عنوان لیست بلند نامزدهای اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان معرفی می‌شود. سپس یک لیست کوتاه متشکل از پنج نامزد نهایی این جایزه همچون دیگر بخش‌ها معرفی می‌شود. افکارعمومی به قرارگیری فیلم‌ها در میان پنج نامزد نهایی و همچنین برندگان جوایز حساس است و صرفاً این موقعیت‌ها، منجر به افزایش توجه عمومی به آثار و افزایش فروش فیلم‌ها می‌شود.

اکنون باید پرسید که آیا «بدون تاریخ، بدون امضاء» توان قرار گرفتن در میان نامزدهای نهایی و برد مجسمه طلایی اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را در نود و یکمین دوره مراسم اهدای جوایز اسکار دارد؟ بر اساس ارزیابی‌های «تابناک» شانس فیلم جلیلوند برای دستیابی به این موفقیت بسیار اندک و نزدیک به صفر است. حتی شانس قرار گرفتنِ این فیلم در میان نه کاندیدای نهایی جایزه اسکار نیز اندک است اما در خوشبینانه‌ترین برآوردها این گمان می‌رود که این فیلم با قدری خوش شانسی تا قرارگیری در لیست 9 نامزد نهایی بالا برود.

البته دست سینمای ایران برای معرفی فیلمی که بتواند با دیگر نمایندگان دیگر کشورها رقابت کند و داستانی داشته باشد که برای داوران با ملیت‌های مختلف قابل درک و به تعبیر دیگر جهان‌شمول باشد بسته بود و واقعیت آن است که اگرچه گزینه‌های دیگری نیز برای معرفی وجود داشتند اما هیچ کدام از این گزینه‌ها شانس جدی دریافت اسکار و حتی قرار گرفتن در لیست کوتاه پنج نامزد نهایی اسکار را نداشتند.

در عین حال، حتی اگر فیلمی با چنین ویژگی‌هایی معرفی می‌شد، به واسطه اهدای دو جایزه اسکار به سینمای ایران در فاصله چند سال، بسیار بعید است در چند سال آینده جایزه اسکار سهم سینماگران ایرانی باشد. واقعیت آن است که حتی دومین جایزه اسکار اصغر فرهادی نیز معادله را در اهدای جوایز اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان برهم زد و سینمای هیچ کشوری در دو دهه اخیر در این فاصله کوتاه موفق به کسب دو جایزه اسکار نشده بود. طبیعتاً اهدای سومین جایزه اسکار در یک فاصله زمانی کوتاه بسیار دور از انتظار خواهد بود.

از این منظر، تنها یک شگفتی در سال‌های آینده که شاید خودِ اصغر فرهادی بتواند رقم بزند و یا یک کارگردان جوان خالقِ آن باشد، می‌تواند سومین جایزه اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان را از آن سینمای ایران نماید. بنابراین معرفی بدون تاریخ، بدون امضاء که برخی به دلایل غیرقابل درک، آن را تبریک گفته‌اند، دستاوردی در پی نخواهد داشت اما این دستاورد با معرفی دیگر فیلم‌ها نیز به دست نمی‌آمد.