دولت 12 برنامه و راهکار برای شرایط جدید تحریمی پیش‌بینی کرده است و 3 سناریوی بزرگ برای اداره کشور نوشته است. یک سناریو برای شرایط عادی و دیگری برای وضعیت نیمه بحرانی و سناریوی سوم برای شرایط بحرانی است که در همه آن برنامه‌ها سعی کرده است فشار به مردم به حداقل برسد.
به گزارش روزنامه ابتکار، پس از خروج یک طرفه دونالد ترامپ، رئیس ایالات متحده آمریکا از «برجام» در تاریخ 18 اردیبهشت، او اعلام کرد که قصد دارد تحریم‌های تعلیق شده قبلی علیه جمهوری اسلامی ایران را علاوه بر تحریم‌های جدید، طی دو مرحله برگرداند. اولین مرحله از تحریم های وعده داده شده در تاریخ 13 مرداد مربوط به تحریم تجارت خودرو و فلزات و دومین مرحله این تحریم‌های ظالمانه 13 آبان ماه نسبت به معاملات نفتی و بانکی علیه کشورمان به اجرا درآمد. تحریم هایی که اگر چه دور دوم آنها به تازگی اجرا شده اند، ولی از آنجایی که ترامپ پیش از موعد اجرای تحریم ها به شرکت هایی که قصد همکاری با طرف ایرانی را داشتند هشدار داده بود که طی مهلتی90 روزه رابطه با ایران را قطع کنند، بسیاری از شرکت های اروپایی و آمریکایی از جمله توتال پروژه‌های اقتصادی خود را با ایران قطع و کشورمان را ترک کردند. به همین دلیل کارشناسان معتقدند در دور دوم تحریم‌ها اتفاق عجیبی نخواهد افتاد و بخش اعظمی از تحریم‌ها پیش از این اعمال شده است.
کارشناسان اقتصادی از جمله برخی نمایندگان مجلس بر این عقیده‌اند که آمریکا با هدف ترغیب مقامات ارشد ایران به امضای یک توافق هسته‌ای جدید با دستورالعمل‌های بیشتر و متفاوت از برجام قصد دارند جمهوری اسلامی را تحت فشار قرار دهند. برخی دیگر نیز بر این عقیده‌اند که هدف ترامپ از بازگرداندن تحریم‌ها کنترل برنامه‌های موشکی ایران و همچنین تضعیف اقتصادِ کشورمان با هدف اجبار دولت ایران به آمدن پای میزِ مذاکره و دادن امتیازات فراوان اقتصادی به دولت آمریکا و از طرفی فشار اقتصادی به مردم و ایجاد نارضایتی از حاکمیت است. در حالی که مردم ما پیش از این هم تحریم‌ها را تجربه کرده‌اند و این اقدامات خصمانه تنها آن روی دیگر دشمنان را به ملت ایران می‌شناساند. هر چند که به گفته یکی از کارشناسان اقتصادی مجلس، دولت برای مقابله با شرایط تحریمی جدید سناریوهای مختلف نوشته و برنامه 12 گانه دارد و مردم نباید نگران فشارهای بیشتر در شرایط تحریمی جدید باشند.
فشارهای تحریمی جدید تاثیر زیادی ندارند
برخی نمایندگان مردم در مجلس در گفت‌وگو با «ابتکار» بر این عقیده‌اند که فشارهای تحریمی جدید تاثیر زیادی بر وضعیت جامعه ندارد چرا که پیش از این همه تحریم‌ها اعمال شده است. غلامعلی جعفرزاده در این باره تاکید دارد که 90 درصد تحریم ها پیش از این اعمال شده و در دور جدید تحریم ها، تنها 10 درصد که مربوط به کشتیرانی و بیمه کشتی‌ها است اعمال می‌شود که تاثیر زیادی نخواهد داشت.
برنامه‌های 12 گانه مقابله‌ای دولت در قبال تحریم‌ها
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان اینکه در عین حال دولت برای وضعیت جدید تحریمی برنامه‌های جامعی تدوین کرده است و جای نگرانی نیست به «ابتکار» گفت: «دولت 12 برنامه و راهکار برای شرایط جدید تحریمی پیش بینی کرده است و 3 سناریوی بزرگ برای اداره کشور نوشته است.»
او افزود: «یک سناریو برای شرایط عادی و دیگری برای وضعیت نیمه بحرانی و سناریوی سوم برای شرایط بحرانی است که در همه آن برنامه‌ها سعی کرده است فشار به مردم به حداقل برسد.» نماینده مردم رشت در مجلس تاکید کرد: «نمی خواهم بگویم آمریکا برای دور جدید تحریم‌ها برنامه‌ای ندارد ولی قسمت اعظم این فشارها را یا تجربه کرده‌ایم یا پیش از 13 آبان و شروع دور دوم تحریم‌ها آنها را اعمال کرده است. بنابراین اثرات تحریمی را تا حدی دفع کرده‌ایم.»
جعفرزاده خاطرنشان کرد: «ما برای این وضعیت چند استراتژی داریم. یکی اینکه این اثرات را دفع کنیم و استراتژی دیگر اینکه اثرات آنها را کاهش دهیم. در برخی امور اقدامات خوب و اثرگذاری داشته‌ایم ولی به دلیل شرایط تحریمی نمی‌توانیم آنها را انعکاس دهیم. در بخش کاهش اثرات هم قدم‌های خوبی برداشته شده است.» این نماینده چند دوره مجلس اضافه کرد: «تجارب خوبی کسب کرده‌ایم ولی نمی‌خواهیم آنها را بازتاب دهیم چون دشمنان برای ما برنامه مقابله‌ای تدارک می‌بینند بنابراین تاکید می‌کنم که مردم دغدغه زیادی برای تحریم‌های جدید نداشته باشند.»
انتقاد از عدم اطلاع مجلس از برنامه‌های مقابله شورای راهبردی در شرایط جدید تحریم
البته عبدالکریم حسین زاده، عضو هیات رئیسه فراکسیون امید با انتقاد از شورای راهبردی متشکل از قوای سه‌گانه درباره اینکه برنامه‌های مقابله‌ای را در جلسات مجلس با آنها مطرح نکرده‌اند، به «ابتکار» گفت: «عزیزانی اعم از روسای برخی کمیسیون‌های مجلس و سران قوا و خصوصا رئیس مجلس که در شورای راهبردی حضور دارند باید پاسخگو باشند که چرا تا کنون به صورت کارشناسی و دقیق چه به صورت علنی و چه غیر علنی پیرامون تصمیماتی که در این باره گرفته شده با وکلای ملت هیچ صحبتی نداشته‌اند. باید در مجلس در این باره صحبت شود تا ما نمایندگان مردم هم در جریان امور قرار بگیریم.»
البته این نماینده اصلاح طلب مجلس با تاکید بر اینکه «خواه ناخواه به تحریم‌های پیش از برجام بازگشته‌ایم و دولت باید برنامه مقابله‌ای با این شرایط داشته باشد»، تصریح کرد: «جدای از این موارد، اقدامات تحریمی علیه کشور ما در حال اجرا است و مهمترین مولفه در این میان مولفه امیدآفرینی در کشور است. این امید است که می‌تواند میزان تحمل پذیری مردم را نسبت به این اقدامات بالاببرد.»
او همچنین ادامه داد: «در کنار سایر اقداماتی که قوای دیگر برای حفظ منافع ملی و تمامیت ارضی کشور انجام می دهند، باید به منظور امید آفرینی به دنبال بازکردن فضای عمومی کشور و چندصدایی کردن و همچنین به معنی واقعی ملی کردن صداوسیما و ایجاد امکان حضور همه جریان‌های سیاسی در این رسانه باشیم.»
مسئولان مردم را محرم بدانند
رئیس فراکسیون حقوق شهروندی همچنین به «ابتکار» گفت: «اینکه مردم را محرم بدانیم و همه اقدامات دولت، مجلس، قوه قضائیه، نهادها، ارگان ها و همه سازمان‌ها در راستای این امیدآفرینی باشد می‌تواند راهگشا باشد.» حسین‌زاده مراسم 16 آذر، روز دانشجو را بهترین فرصت برای ایجاد زمینه امیدآفرینی در بین دانشجویان و مردم دانست و تاکید کرد: «پیش رو 16 آذر را داریم و این روز شروع کننده حرکات مدنی جامعه دانشجویی و سیاسی کشور و گرامی داشت آن هم با چنین فلسفه‌ای بوده است.
به عنوان نگاه واقعی به دانشگاه و دانشجو می‌توانیم با ایجاد کرسی آزاد‌اندیشی به معنای واقعی در دانشگاه‌ها و ایجاد فرصتی که دانشجویان و اساتید بتوانند نقدها و نقاط ضعف و قوت و مباحث کارشناسی خودشان را درباره موضوعات مختلف به راحتی بیان کنند بدون اینکه نگران بعد از بیانشان باشند، می‌تواند بسیار کمک کننده باشد.»
نوع نگاه‌مان را به دنیا عوض کنیم
البته غلامرضا حیدری، دیگر عضو فراکسیون امید و نماینده مردم تهران در مجلس هم با اشاره به وضعیت جدید تحریمی کشورمان به «ابتکار» گفت: «باید نگاه‌مان را به دنیا عوض کنیم و اصل را بر تعامل مثبت بگذاریم و شاخص اصلی را منافع ملی قرار دهیم. این راهکار اصلی جمهوری اسلامی است ولی متاسفانه از این راهکار اصلی فاصله زیادی داریم. از طرفی دشمنان هم منافع‌شان را برایجاد اصطکاک با ایران می‌دانند و بر این مشکلات دامن می‌زنند.»
این عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس همچنین درباره اقدامات مقابله‌ای و کنترلی دولت در شرایط جدید تحریمی گفت: «در شرایط فعلی وزارت خارجه حداکثر تلاشش را به کار می‌برد ولی باید مدیریت صادقی برای هزینه منابع ارزی و ریالی هم داشته باشیم.» او افزود: «نباید اینطور باشد که یک عده منابع ملی را غارت کنند و برخی با اتخاذ سیاست‌های غلطی مثل ارائه ارز 4200 تومانی به همه، منابع کشور را به سادگی به غارت بدهند. ای کاش دراین باره حداقل از مردم عذرخواهی می‌شد.»
حیدری همچنین ادامه داد: «در بحث دور زدن تحریم ها، تجربه نشان می‌دهد که مسئولان باید هوشیار باشند چون در این شرایط برخی کاسبان تحریم از این بازار آشفته نهایت استفاده را می‌برند و برخی منافع‌شان در ایجاد درگیری و اصطکاک است و کاسبان تحریم هم در این آشفتگی سهیم می‌شوند.» حسین زاده، نماینده اصلاح طلب مردم نقده و اشنویه هم در این باره به «ابتکار» گفت: «اگر اهالی دانشگاه و مردم را در این روزهای سخت شریک و همراه کنیم و نظرات‌شان را بشنویم و به پیشنهادات و رویکردهای‌شان بها بدهیم و آنها را در روندهای مدیریتی کشور تاثیرگذار بدانیم، قطعا مردم در این شرایط تحریم با حاکمیت همراهی می کنند و روزهای سخت را پشت سر می‌گذاریم.»
عضو هیات رئیسه فراکسیون امید افزود: «به شرطی که مردم احساس غریبگی و دوری با مدیریت کلان کشور نداشته باشند و خود را نامحرم نظام ندانند و از طرف مسئولان مشارکت پذیری داشته باشند. در این صورت در کنار برنامه‌ها و رویکردهای قوای سه گانه و استراتژی‌ها و به مرور زمان و با تقویم‌های زمانی کاملا مشخص که مردم آنها را در زندگی خود احساس کنند، می‌توانیم این وضعیت را هرچه بهتر پشت سر بگذاریم.»
جعفرزاده اما با تاکید بر اینکه «البته تحریم های جدید تاثیر زیادی ندارد ولی تفاوت هایی با تحریم گذشته دارد»، به «ابتکار» گفت: «درگذشته برخی بانک‌ها با ما در پشت پرده همکاری می‌کردند ولی با این شرایط جدید رصد شرکت‌ها توسط اعضای خزانه داری دولت آمریکا، امکان این کار وجود ندارد. البته باید بگویم که تحریم‌ها همان است و چیزی اضافه نشده است فقط نوع پرداختن و رصد کردن‌ها تغییراتی داشته است.»
جعفرزاده هم در اظهاراتش بر فعالیت کاسبان تحریم و گرفتن ماهی سودجویان از آب گل آلود تحریم به «ابتکار» گفت: «به دلیل تجربه تحریم گذشته و اطلاعاتی که کاسبان تحریم و سودجویان از وضعیت کشور در شرایط تحریم داشتند، حدس زدند که قیمت طلا و ارز و... افزایش می یابد به همین دلیل وضعیت داخلی کشور را پیش از اعمال تحریم دور دوم متزلزل کردند.»
این عضو فراکسیون مستقلین مجلس درباره اقدامات دولت در قبال تحریم ها گفت: «دولت و مجلس برای این وضعیت برنامه دارند و برای کاهش این فشار مصمم هستیم تا پایان سال یکسری اقدامات حمایتی در جهت ارتقای معیشت خانوارها انجام شود که جبرانی است. در لایحه بودجه سال هم 98 فاز جدید حمایتی ایجاد خواهد شد.»
"در همه آن برنامه‌ها سعی کرده است فشار به مردم به حداقل برسد."دقیقا چقدر؟