نیازی به آمار درست و غلط نیست تا همین دهه قبل برای جوانها مطرحکردن حرف جدایی و طلاق هم سخت بود. به قول معروف مسنترهای فامیل اجازه تصور جدایی هم به دختر و پسر نمیدادند، اما امروز اگر کمی دور و بر خودمان را ببینیم، میفهمیم چه خبر است.
روزنامه جوان در ادامه نوشت: دیروز نوبت دوست صمیمیان بود. فردا نوبت پسردایی، دخترخاله و... بگذریم که خودمان هم چقدر میترسیم که نوبت به ما هم برسد. اما این روزها خیلی ساده از طلاق حرف زده میشود؛ مثل آب خوردن! اصطلاحی که حتی به پروسه انجام آن به خصوص در بحث طلاق توافقی هم اطلاق میشود. فارغ از آمارهایی که از سوی مسئولان ارائه میشود، اگر سری به دادگاههای خانواده (در واقع دادگاههای طلاق) یا کلینیکهای مشاوره و روانشناسی بزنیم، خواهیم دید آنچه در این مراکز یا دادگاههای خانواده میگذرد، پیرامون چه موضوعی است. جالب این است در حالی که معاون پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه از کاهش طلاق صحبت میکند، اما برخی دیگر از مسئولان از آغوش باز کلانشهرها برای فرآیند طلاق خبر میدهند. هر چند که گفته میشود، این اتفاق به دلیل قبیحبودن طلاق در شهرستانهاست، اما کف دادگاههای خانواده و افزایش زنان و مردان مطلقه در اطرافمان هم خلاف آمار فوق را نشان میدهد.
بحث طلاق و بررسی کاهش و افزایش آماری آن، یکی از بحثهای داغ و البته پراستقبالی است که در سالهای اخیر متأسفانه در کشور رونق گرفته است. از آنجایی که نقطه قابل اهمیتی در بحث آسیبهای اجتماعی در کشور محسوب میشود، به نوعی هم همه تلاش میکنند تا آمار خوشایند و چشمگیری از آن ارائه کنند، آماری که واقعیتهای موجود خلاف آن را به اثبات میرساند. روزگذشته مراسم رونمایی و آغاز به کار سامانه تصمیم (طرح کنترل و کاهش طلاق) با حضور برخی مسئولان برگزار شد. در این مراسم آمارهایی درباره موضوع طلاق مطرح شد. محمدباقر الفت، معاون پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه ضمن اشاره به نتایج اقدامات در هشت ماه گذشته گفت: آمارها نشان میدهد در اثر دخالت حکمین ۱۵ درصد ورودی پروندههای طلاق و خانواده کاهش پیدا کرده و در اثر مداخله مراکز مشاوره در کشور ۵ درصد آمار طلاق کاهش داشته که نتیجه خوبی است. وی با تکیه به آمار ارائه شده، روند پروندههای طلاق را بدون افزایش ثابت دانست و بیان داشت: با همکاری مشترک بین دستگاهی ۵ درصد آمار تحقق طلاق کاهش داشته و به نوعی پیشگیری صورت گرفته است.
ضد و نقیضها درباره طلاق
معاون پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه در بخش دیگری از اظهارات خود از تلاش عملی مراکز مشاوره برای حل اختلاف زوجین گفت و بر این نکته تأکید داشت که براساس تجربیات از سایر استانها مداخله مشاورین در امر کاهش و کنترل طلاق بسیار مؤثر است. اشاره به کسب تجربه استانی از روند مشاوره در طلاقها و تکیه بر این امر در حالی بوده است که همزمان با همین اظهارات، معاون امور اجتماعی سازمان بهزیستی کشور گفته است: بسیاری از مردم شهرهای کوچک به دلیل قبح طلاق برای ثبت آن به شهرهای بزرگ میروند. موضوع قابل اهمیتی که آمار ثبت طلاق در کلانشهرها را بیشتر کرده است.
آغوش باز دادگاههای خانواده کلانشهرها
البته نکته اینجاست که حبیبالله مسعودی فرید، اشارهای به آغوش باز دادگاههای خانواده کلانشهرها برای وقوع و سهولت «طلاق» نداشته است. نکته قابل اهمیتی که حضور در دادگاههای خانواده گویای این حقیقت است. سایر پیچیدگیهای طلاق نیز با حضور وکلای کارکشتهای که از کیلومترها قبل از دادگاه خانواده دیده میشوند، تسهیل خواهد شد. قوه قضائیه فکری به حال این تسهیلکنندههای طلاق (وکلا) هم نکرده است.
جای این نکته خالی است که بگوییم، برخلاف آنچه که تلاش میشود تا پروسه حفظ زندگی در آستانه جدایی صورت گیرد، مثل همین مشاورههای قبل از طلاق که بیان صوریبودن آن توضیح واضحات است. اما دقیقاً همین عملکرد، طلاقهای ثبت نشده یا به قول معروف طلاقهای عاطفی را به دنبال دارد که نتیجه آن افزایش آمار خیانت یا سایر فسادهای اخلاقی است. تلاش برای تربیت دینی و اخلاقی دختران و پسران در مدرسه و نهاد خانواده، تغییر الگوهای خانواده و بازگشت به ساختار قدیمی یا سنتی قدرت در ساختار خانواده و پررنگکردن نقش تشکیل خانواده برای جوانان از جمله موارد قابل اهمیتی است که تمرکز بر آن شاید بهتر از سایر موارد باشد.