محمود احمدی نژاد در پایان عمر هشت ساله دولت های نهم و دهم، حدود 107 سفر استانی در کارنامه دولتش به ثبت رساند؛ موضوعی که نشان می داد او و دولتش در دوره هشت ساله ای که مدیریت عالی اجرایی کشور را بر عهده داشتند، بیش از سه بار به همه استان های کشور سرکشی کرده اند؛ سفرهایی که بنا به گفته مقامات دولت روحانی 211 هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی نیمه تمام روی دست کشور گذاشته است.
به گزارش «تابناک»؛ در سال 86 و پس از آنکه انتقادات برخی سیاسیون به انجام سفرهای استانی از سوی دولت نهم را شاهد بودیم، رهبر انقلاب از حضور مسئولان در بین مردم و آشنایی آنان با مشکلات در نقاط مختلف کشور دفاع کردند. ایشان در سال 86 و در دیدار با اعضای هیأت دولت، استانداران و مدیران اجرایی سراسر کشور با اشاره به سفرهای استانی رئیس جمهور و هیأت دولت، این اقدام را بسیار برجسته، لازم و خوب ارزیابی کردند و افزودند: انسان تعجب می کند از برخی افراد که چگونه چنین اقدام خوب و ارزشمندی را زیر سؤال می برند، در حالی که با سفرهای استانی، دولت از نزدیک با حقایق و مشکلات نقاط مختلف کشور آشنا می شود.
نظر رهبری درباره سفرهای استانی
رهبر انقلاب با تأکید بر لزوم اجرای دقیق مصوبات سفرهای استانی تصریح کردند: مسئولان اجرایی اعم از استانداران، فرمانداران و مدیران بخش های گوناگون باید اجرای مصوبات را به طور جدی پیگیری کنند و اگر دولت در جایی احساس کند برخی مصوبات اجرا شدنی نیست، به صراحت به مردم اعلام کند و دلایل آن بیان شود تا امید مردم به صداقت، پشتکار و توانایی مسئولان متزلزل نشود.
حضرت آیتالله خامنهای در سیزدهم دی ماه 86 نیز به سفرهای استانی در دولت نهم اشاره کرده و اظهار داشتند: «وقتى انسان میرود به یک شهرى، می رود به یک استانى، مىنشیند با یک مردمى، مىنشیند با یک مجموعهى جوانى، مىبیند گزارش ها با آنچه واقعیت است، تفاوت هایى دارد. انسان آنچه مىبیند و می شنود، از گزارش خیلى باارزشتر است. این کار را امروز دولت دارد می کند. به همه جاى کشور سفر میکنند.»
سفرهایی که 211 هزار میلیارد تومان تعهد ایجاد کرد
در پیش گرفته شدن این رویه که از سوی دولت های نهم و دهم که از اغاز تا پایان با تفاوت هایی مواجه شد، در نهایت به برپایی 107 سفر استانی انجامید؛ هرچند بسیاری اعتقاد داشتند که رفتار رئیس دولت های نهم و دهم در جریان این سفرها پوپولیستی بوده و مصوبات بی پشتوانه ای که 211 هزار میلیارد تومان روی دست دولت بعدی خرج گذاشته، این مسأله را تأیید می کند.
در جریان انتخابات ریاست جمهوری یازدهم، موضوع سفرهای استانی، یکی از مسائلی بود که کاندیداها در مورد آن به اظهار نظر پرداختند؛ هرچند قریب به اتفاق آنها به رغم اعتقاد به اصل موضوع لزوم حضور مسئولان و دولتمردان در بین مردم و سرکشی آنان به نقاط مختلف کشور به منظور آشنایی با مشکلات، بر این عقیده بودند که باید تفاوت هایی در نحوه انجام این سفرها صورت بگیرد تا آن را از حالت پوپولیستی خارج کند.
مقامات دولت روحانی درباره سفرهای استانی مورد نظرشان چه می گفتند؟
پس از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید، مقامات مسئول دولت روحانی در ارتباط با انجام سفرهای استانی نظیر «محمد شریعتمداری» معاون اجرایی وقت رئیس جمهور، «محمد رضا صادق» مشاور رسانه ای سابق رئیس جمهور و همچنین «محمد باقر نوبخت» سخنگوی وقت دولت تأکید داشتند که سفرهای استانی در دولت روحانی هم ادامه خواهد یافت؛ اما قطعا تغییراتی در شکل انجام این سفرها و همچنین موضوع تصویب مصوبات خواهیم بود تا مشکلات ناشی از سفرهای استانی در دولت قبل را شاهد نباشیم.
اولین سخنان «حسن روحانی» پس از رسیدن به مقام ریاست جمهوری در ارتباط با سفرهای استانی برمی گردد به زمان گزارش دهی صد روزه از عملکرد دولت تدبیر و امید که او سخنان قابل تأملی در خصوص سفرهای استانی گفت. روحانی درباره سفرهای استانی در دولت احمدی نژاد گفت، «در این هشت سال در سفرهای استانی میزان تعهدات 211 هزار میلیارد تومان است».
وی یادآور شد: «از این تعهدات تنها 32 درصد محقق شده و 68 درصد برای دولت بعدی مانده است. رئیس دولت یازدهم تأکید کرد «اگر کشور با سطح درآمد دولت احمدی نژاد پیش برود، شانزده سال دیگر زمان برای عمل به تعهدات ایجاد شده در سفرها نیاز است؛ اگر با همین پول و درآمد کشور طی هشت سال گذشته ادامه دهیم، شانزده سال دیگر عمل به این تعهدات طول خواهد کشید.»
پس از آن بود که «محمد شریعتمداری» معاون اجرایی وقت رئیس جمهور، آشکارا از تغییر رویکرد و شیوه برگزاری سفرهای استانی دولت تدبیر و امید سخن گفت و تأکید کرد: «سفرهای استانی قرار است به لحاظ شکلی و ماهوی تغییرات اساسی نسبت به ادوار گذشته و سفرهای رؤسای جمهوری گذشته داشته باشد.»
وی درباره نقش کابینه در این سفرها نیز تصریح کرد: «در این سفرها قرار نیست که هیأت دولت و وزیران جایگزین مقامات محلی شوند و به جای آنان تصمیمگیری کنند. همچنین در این سفرها برنامه ریزی برای استقبال از رئیس جمهور و هیأت وزیران صورت نمیگیرد.»
شریعتمداری عنوان کرد: «در این سفرها وعده های نشدنی که برای مسئولان محلی تعهد ایجاد کند داده نمی شود، بنابراین برنامه ریزی گسترده ای برای انجام سفرها صورت گرفته که نهایت بهره وری و نتیجه مطلوب را داشته باشد. در این سفرها برنامه ریزی برای دیدارهای مردمی که منجر به ارائه صدها هزار نامه غیرقابل پیگیری شود که تعهدات دست و پاگیر برای مسئولان محلی ایجاد کند، انجام نشده است و موضوعات کلان در دستور کار قرار می گیرد.»
رفتار روحانی میل به پوپولیست شدن دارد
هم اکنون پنج سال از آغاز به کار دولت تدبیر و امید می گذرد و همچنان سفرهای استانی پابرجاست. درست است که تفاوت هایی در نحوه انجام این سفرها را شاهد هستیم و به ویژه در سفرهای اول روحانی و اعضای دولتش شدیدا پرهیز و مراقب می کردند تا مبادا اقدام و رفتاری انجام بدهند که یادآور رفتارها و کارهای احمدی نژاد و همراهانش در این سفرها باشد، گویا به مرور این روند و رویه به دست فراموشی سپرده شده است.
هرچند دیگر شاهد مصوبات فله ای و زیاد در جریان سفرهای استانی نیستیم، باز هم مصوباتی تصویب می شود. بهتر بود به جای تصویب مصوبه جدید، دولت تمام تمرکزش را بر تکمیل مصوباتی که بنا به گفته روحانی اتمام آن دست کم شانزده سال طول خواهد کشید، می گذاشتند تا هرچه زودتر شاهد جمع شدن بساط پروژه های نیمه تمام و نصفه کاره در کشور باشیم.
هرچند دولت بنایی بر گرفتن نامه از مردم ندارد، مردم به تصور اینکه با نامه نگاری شاید مشکلشان حل بشود، همچنان نامه هایی را در سفرهای استانی می نویسند و تلاش می کنند، آن را به دست مقامات دولتی برسانند؛ اما متأسفانه با اینکه گفته شده بود برای حفظ کرامت مردم دیگر شاهد مراسم استقبال از رئیس جمهور و تعطیلی مدارس و ادارات نخواهیم بود، در سفرهای استانی اخیر دولت و به برکت شبکه های اجتماعی فراخوان ها و دستورهای دولتی را در این زمینه شاهد هستیم.
از همه مهمتر اینکه دست کم در چهار سال اول دولت روحانی، لحن سخنان رئیس جمهور در اجتماع های مردمی کمتر میل به بیان و انجام رفتارهای پوپولیستی داشت، در سفرهای دور دولت دوازدهم، گویا رئیس جمهور رویه قبلی خود را کنار گذاشته و میل به بیان سخنان و انجام رفتارهای پوپولیستی پیدا کرده است که آخرین آن را می توان در جریان سفر «حسن روحانی» به استان محل زادگاهش دید.