پیر شدن در نظر بسیاری از افراد پیامد ناگواری است و برخی ذاتا به‌دنبال پا به سن گذاشتن و پیر شدن هستند، اما آیا واقعا این دوره از زندگی ترسناک است؟!
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، پیر شدن و به قولی پا به سن گذاشتن در نظر بسیاری از افراد پیامد ناگواری است و شاید برای بسیاری دیگر حتی به یک کابوس مبدل شده باشد، اما نکته‌ای که وجود دارد این است که این مقطع از زندگی انسان برای همه پیش می‌آید و خواه ناخواه باید با آن روبرو شویم، اما چطور می‌توانیم این تقابل را شیرین و لذت بخش نماییم؟
قصد داریم به بررسی روند پیری و همچنین توصیه‌هایی برای آن‌هایی که از پیرشدن می‌ترسند، بپردازد؛ پس پیشنهاد می‌کنیم این مطلب پیش رو را تا انتها مطالعه کنید.
بررسی روند پیری
پیری یک روند انکارناپذیر است که گریبان هر فردی را می گیرد، اما سرعت آن در افراد متفاوت است. نتایج یک تحقیق بین‌المللی نشان می‌دهد که سرعت پیر شدن افراد با یکدیگر تفاوت بسیار زیادی دارد و روند پیری در سنین متفاوت و با سرعت متفاوت آغاز می‌شود. این محققان حدود هزار نفر را که همگی در یک سال (۷۳–۱۹۷۲) در نیوزیلند متولد شده بودند از بدو تولد زیر نظر گرفته و سپس میزان پیری آن‌ها را در سنین ۲۶، ۳۲ و ۳۸ سالگی ارزیابی کردند. این ارزیابی، شامل بررسی ۱۸ عامل مربوط به بیماری‌های مزمن ناشی از افزایش سن بود که شاخص‌هایی همچون کارکرد دستگاه تنفس، قلبی و عروقی، کلیوی، کبدی، سیستم ایمنی، سلامت دندان و لثه و میزان تخریب DNA را در برمی گرفت. در این تحقیق همچنین کاهش فعالیت جسمی و ذهنی و تصور این افراد از جوانی یا پیری خودشان نیز در نظر گرفته شد.
پژوهشگران از اینکه آثار پیری را در سن پایین (۲۶ سالگی) در این افراد شناسایی کردند متعجب شدند. علاوه بر این تفاوت سرعت پیری نیز محققان را شگفت زده کرد، زیرا در حالیکه همه افراد مورد مطالعه ۳۸ سال داشتند، سن زیستی (بیولوژیک) آن‌ها بین ۲۸ تا ۶۱ سال متغیر بود. در نتیجه، توان جسمی و ذهنی آن‌ها نیز تفاوت واضحی نشان می‌داد و مثلاً بهره هوشی (IQ) آن‌ها که سن زیستی بیشتری داشتند، کاهش یافته بود.
در زمانی که محققان ارزیابی‌های مربوط به سن زیستی این افراد را انجام می‌دادند، سن زیستی برخی از آن‌ها حتی یک سال هم بیشتر نشد، اما برخی تا سه سال پیرتر شدند. پروفسور تری مافیت از پژوهشگران این تحقیق گفت: هر جنبه زندگی که از سن تقویمی استفاده کنیم، به خطا می‌رود و اگر دربارهٔ سن زیستی بیشتر بدانیم، عدالت و برابری بیشتر رعایت خواهد شد.
پیر شدن چگونه اتفاق می‌افتد؟
گروهی از محققان مرکز ملی تحقیقان سرطان اسپانیا اقدام به انتشار یک مقاله کرده اند که طول عمر را در پستانداران در یک سطح مولکولی به اندازه تلومر‌ها به عنوان پایانه فیزیکی کروموزم‌های خطی که دربرگیرنده کد‌های تکراری dna هستند، نسبت داده اند.
ماریا بلاسکو رئیس این گروه تحقیقاتی اظهار کرد: ما سرعت پیر شدن را بررسی می‌کنیم چرا که پیر شدن ارگانیسم‌ها عامل ریسک اصلی برای بسیاری از انواع بیمار‌ها از جمله سرطان است. موش‌هایی که تلومرهایشان سریعتر کوتاه شود به طور متوسط ۳۰ درصد کوتاه‌تر عمل می‌کنند و زودتر پیر شده و سرطان می‌گیرند. این امر به ما نشانه‌ای درباره سرعت پیرشدن می‌دهد.
این پژوهش که در نسخه آنلاین مجله گزارش‌های سلول منتشر شده در‌های تحقیقات آینده درباره چگونگی پیر شدن سلول‌ها و احتمالا تعیین طول عمر برای یک اورگانیسم خاص را باز می‌کند.
رابرت مرشاند ۱۰۰ ساله که ۵۱ کیلوگرم وزن دارد، در زمان جوانی خود مشت زن بوده و ۳۰۰ دور پیست دوچرخه سواری را درشهر لیون در مرکز فرانسه در عرض ۴ ساعت و ۱۷ دقیقه و ۱۷ ثانیه طی کرده است که برای سن وی یک رکورد رسمی محسوب می‌شود.
وی می‌گوید: این کار را برای قهرمان بودن انجام نمی‌دهم. می‌خواهم ثابت کنم که با داشتن بیش از صد سال، هنوز می‌توان دوچرخه سواری کرد.
سرزنده بودن مرشاند توجه دانشمندان موسسه ملی تحقیقاتی اینسرم را به خود جلب کرده است. آن‌ها هر سه ماه یک بار او را تحت آزمایش‌های مختلف قرار می‌دهند تا راز طول عمر و سلامتی وی را کشف کنند.
وجود تلومر به عنوان سپر حفاظتی برای محافظت از ژنوم سلول یوکاریوتی اهمیت حیاتی دارد و کاهش زیاد طول تلومر منجر به از بین رفتن توانایی عملکرد این ساختار در انجام وظایف خود شده و درنهایت سلول را به سوی نابودی می‌برد.
مشاهدات متعدد نشان داده‌اند که سلول‌های سوماتیک انسانی، که در سیستم شیشه (in vitro) کشت داده شده‌اند، تنها می‌توانند تعداد محدودی تقسیم را انجام دهد و پس از آن رشد آن‌ها متوقف شده و سلول‌ها دچار سالخوردگی می‌شوند پس از اینکه کاهش طول تلومر به حد بحرانی برسد فرکانس بالایی از نوترکیبی‌های کروموزمی مشاهده می‌شود همین امر می‌تواند عامل سالخوردگی و نهایتا نابودی سلول شود.
این اتفاق در بدن موجودات زنده (in vivo) نیز رخ می‌دهد و تحقیقات ارتباط طول عمر موجودات زنده پرسلولی و کاهش طول تلومر را نشان می‌دهند. به عنوان مثال در یک بررسی بر روی موش صحرایی مشاهده شد که کاهش طول عمر تلومر در بافت‌های سوماتیک این جانور در جنس نر بیشتر (سریعتر) از جنس ماده است و این مطلب با طول عمر آن‌ها که در ماده‌ها بیش از نر‌ها است مطابقت دارد.
همین مسئله باعث شد که بحث‌هایی در رابطه با افزایش مدت عمر بشر و حتی جاودانگی بشر مطرح شود و دانشمندان در تلاش هستند که ابتدا اینکار را با ساختن حیوانات آزمایشگاهی مثلا موش‌هایی با عمر‌های طولانی‌تر از حد معمول به مرحله عمل برسانند.
۸ توصیه برای آن‌هایی که از پیر شدن می‌ترسند
۱- سن تان را در حاشیه نگه دارید:
سن و سال هیچ اهمیتی ندارد و چیزی نیست جز یک عدد! خیلی موارد در زندگی ما هستند که نمی‌توانیم کنترلی روی آن داشته باشیم مثل زمان، خانواده و شرایط فیزیکی‌ای که با آن متولد می‌شویم. در این میان اهمیت سن ما مثل اهمیت رنگ چشم‌ها یا نام پدر و مادر ما است. چه فرقی می‌کند که با چشم‌های آبی، مشکی یا قهوه‌ای متولد شویم؟ مهم این است که بتوانیم با آن چشم‌ها ببینیم. چه اهمیت دارد که نام پدر و مادر ما چه باشد؟ مهم این است که آن‌ها چه جور آدم‌هایی باشند. سن هم این گونه ساده و بی اهمیت است. مهم نیست ۲۰ ساله باشید یا ۴۰ ساله یا ۸۰ ساله. سن و سال، شخصیت شما را تعیین نمی‌کند و خیلی چیز‌های مهم دیگری وجود دارد که شما را شکل می‌دهد؛ مثل رفتار تان، تلاش تان، هدف‌های شما و تمام آن چیز‌هایی که در کنترل شما است؛ مثل طرز فکر و عملکردتان.
۲- از هر روز زندگی تان لذت ببرید:
شک نکنید که با تمام تیرگی‌های موجود در زندگی، خصوصا در شرایط سخت، نقاط روشنی هم وجود دارد. نقاطی که باید توان دیدن آن‌ها را داشته باشید. می‌پرسید مثلا؟ جواب می‌دهم مثل طلوع آفتاب، آخرین باری که طلوع آفتاب را دیدید چه زمانی بود؟ آخرین باری که به نور روی درخت‌ها نگاه کردید چه زمانی بود؟ آخرین باری که ماه و ستاره‌ها را دیدید چه زمانی بود؟ اهل طبیعت نیستید؟ از آن‌ها لذت نمی‌برید؟! ایرادی ندارد. آخرین فیلمی که دیدید، چه بود؟ آخرین کتابی که از خواندن آن لذت بردید؟ زندگی با همین کار‌های ساده می‌تواند زیباتر شود. با کارهایی، چون یک مهمانی دوستانه. شاید احساس پیری شما ناشی از تنهایی تان باشد. شاید تنها مانده اید فکر می‌کنید من ۵۲ ساله شدم، اما اگر در جمع دوستان تان بروید، از حس تنهایی و افسردگی سن و سال بیرون بیایید و به خودتان بخندید که درگیر اعداد و رقم‌ها شده اید. خودتان را محبوس تنهایی تان نکنید. دیوار تنهایی را با دوستان تان بشکنید، دوستانی که روز‌های زیادی است از آن‌ها بی خبر هستید. اگر دسترسی به آن‌ها مشکل است لباس بپوشید و راهی مغازه سرکوچه شوید و برای خودتان یک خوردنی که مربوط به روز‌های کودکی تان است را بخرید. نمی‌دانید این کار در حد معجزه می‌تواند به شما کمک کند و حس خوبی را به شما بازگرداند.
۳- زمان تان را با این فکر نگذرانید که برای انجام این کار پیر هستید:
تا زمانی که شما سالم هستید و مشکل خاصی ندارید، می‌توانید تمام کارهایی را که در سال‌های قبل انجام می‌داده اید و برای شما جالب بوده را انجام دهید. حتی کارهایی را که دوست داشتید، انجام بدهید، اما موقعیت آن را پیدا نکردید مثل استفاده از کامپیوتر. نگران نباشید، نترسید قرار نیست هوش فوق العاده‌ای داشته باشید، برای کار با کامپیوتر یا یادگیری یک زبان تازه... کافی است آرزو‌های تان را بخواهید و تلاش کنید به آن‌ها برسید.
شما می‌توانید برای خودتان یک کامپیوتر بخرید و به دنیا متصل شوید. می‌توانید به کلاس زبان بروید و خیلی کار‌های دیگر که حتی شاید لازم نباشد برای به دست آوردن شان پول خرج کنید، بلکه می‌توانید از آن‌ها پول به دست بیاورید مثل مهارتی که دارید و می‌توانید از راه آن کسب درآمد کنید، معلم بوده اید و می‌توانید در آموزشگاهی کار کنید، می‌توانید به نوه تان خطاطی یاد بدهید و خیلی موارد دیگر که کافی است کمی سر بچرخانید تا آن‌ها را ببینید. کار‌های تازه‌ای که پیش از این به سوی آن‌ها نرفته اید، چون وقت و جرات آن را نداشتید. نگران نباشید شما به اندازه کافی جوان هستید! کافی است خودتان این موضوع را باور کنید.
۴- بیشتر مواظب خودتان باشید:
ویتامین‌های لازم را به بدن تان برسانید و غذای سالم بخورید. در خانه یا ورزشگاه برنامه‌ای برای فعالیت بدنی تان بریزید. در تنهایی تان موسیقی ملایمی گوش کنید.
به سلامت خیلی اهمیت بدهید و آخر هر ماه سعی کنید دندانپزشک تان را ببینید و چند ماه یک بار چکاپ کنید. یادتان باشد خیلی وقت‌ها ضعف و احساس بیماری است که موجب پیری زودرس می‌شود. پیری که در جسم شما رخ می‌دهد و به احساس تان راه پیدا می‌کند.
۵- مدام به گذشته نگاه نکنید:
گذشته مهم است، اما نه به اندازه امروز و زمان حال. مدام به آن چیزی که در گذشته اتفاق افتاده فکر نکنید، برای امروز زندگی کنید. تنها چیزی که نمی‌توان تغییر داد گذشته است. با بازگشتن به گذشته چه کاری را از پیش می‌برید جز از دست دادن زمان حال؟ آینده هم که هنوز نیامده و در راه است، بنابراین تنها من و شما امروز را داریم. پس بیایید از امروز لذت ببریم. بگذارید گذشته بگذرد و برای آینده برنامه ریزی کنید.
۶- ذهن تان را زنده نگه دارید:
حل جدول، چیدن پازل، یادگیری زبان، جور کردن یک سرگرمی همیشه ممکن نیست، اما راه‌هایی هستند برای ورزش دادن مغز. گشت و گذار در وب سایت‌ها و کسب اطلاعات جدید می‌تواند مغز شما را تکان بدهد، در حالی که اگر هر روزتان مثل دیروز بگذرد ناگهان به خودتان می‌آیید و می‌بینید شما مغزی دارید که ۲۰ سالی است به روز نشده. شما با این مغز کهنه نمی‌توانید همپای آدم‌های امروز باشید. آدم‌های به روز که تفاوت سنی با شما ندارند، اما به دلیل اطلاعاتی که دارند با شما فاصله گرفته اند، همین فاصله است که موجب می‌شود احساس پیری و کهنگی به شما دست بدهد.
۷- مروری بر اخبار داشته باشید:
لازم نیست ریز به ریز جزییات اخبار اقتصادی، سیاسی و فرهنگی را بدانید، اما با مروری کلی بر اخبار می‌توانید موضوعاتی برای صحبت کردن با دیگران پیدا کنید.
به روز بودن در زمینه سلامت، مد، کامپیوتر، سیاست و اقتصاد جالب است. شما می‌توانید خبر‌های جدید درباره روش‌های جدید پزشکی را به اعضای خانواده و همسایه تان منتقل کنید و همیشه حرفی تازه برای گفتن داشته باشید، حرف‌هایی که شما را در یادشان ثبت می‌کند و آن‌ها همیشه شما را با خبر‌های تازه به یاد می‌آورند.
شما آدمی به روز و تازه هستید و هیچ وقت پیر نمی‌شوید.
۸- هر روز، کار تازه‌ای بکنید:
روزنامه‌ها معمولا فهرستی از برنامه‌هایی که قرار است در روز‌های آینده برگزار شود را دارند. مثل برنامه سینماها، تئاتر، سالن‌های موسیقی و حتی برنامه‌های رایگان مربوط به شهرداری مثل نمایشگاه گل و گیاه. یکی از این برنامه‌ها می‌تواند برای شما لذت بخش باشد و وقتی شما از زندگی لذت ببرید دیگر به فکر سن و سال تان و حساب روز و ماه و سال نمی‌افتید.
