پایگاه آمریکایی «نیویورکر» در مطلبی به تهدید موشک های متحرک علیه حمل و نقل هوایی پرداخته و از لزوم مقابله با دسترسی گروه های تروریستی به این موشک ها اشاره کرده است.
به گزارش «تابناک»؛ در این مطلب آمده است: در چهل سال اخیر، برخی موشک های متحرک، مشهور به سلاح های شلیک و گریز، به دلیل استفاده ساده از آن ها و همچنین به دلیل قابلیت گریزپذیری آن ها، یک تهدید بزرگ تلقی شده اند.
بیش از یک میلیون سیستم دفاع هوایی قابل حمل به نام (MANPADS) از سوی بیش از بیست کشور در پنج دهه گذشته تولید شده است. در این میان، رایج ترین SA-7 ـ که به نام Strela-2 شناخته می شود ـ است که در دوران اتحاد جماهیر شوروی طراحی و همچنین Stinger که از سوی ایالات متحده تولید شده است.
بیشتر این سلاح ها هنوز در زرادخانه های دولتی هستند؛ اما هزاران تن بی سر و صدا در نتیجه شورش ها، جنگ ها، هرج و مرج سیاسی و حرص و طمع مالی برای فروش سلاح، به این سلاح ها دسترسی پیدا کرده اند. یک مقام وزارت امور خارجه ایالات متحده گفت، نیروی ویژه ایالات متحده بیش از سی و نه هزار قبضه از این سلاح ها را در سی کشور شناسایی و منهدم کرده است.
اما دست کم 72 گروه غیر دولتی، از جمله افراط گرایان و شورشیان، طی دو دهه گذشته منپادس و سیستم های موشکی مرتبط را در اختیار داشتند. طبق گزارش سازمان ملل متحد، یک گروه غیر انتفاعی که استفاده از این سلاح را در سراسر جهان دنبال می کند، اشاره کرده که آنها در ده ها کشور از انگلستان به اوکراین، اسپانیا به سودان، کوزوو به کنیا و ساحل عاج به کلمبیا یک تهدید عمده قلمداد می شوند.
به گفته متیو شرودر، یکی از محققان ارشد تحقیقات مربوط به سلاح های سبک، موشک های متحرک، یک تهدید گسترده تر نسبت به سلاح های کشتار جمعی، سلاح های هسته ای، سلاح های بیولوژیکی یا شیمیایی و موشک های بالستیک هستند.
او گفت: «این یک خطر تئوریک نیست. این در چندین صحنه بارها اتفاق افتاده است». از سال 1975، به بیش از پنجاه هواپیمای غیرنظامی در اروپا، آسیا و آفریقا از طریق این سلاح ها شلیک شده که 28 عدد از آن سرنگون شدند.
در حملات گذشته، شمار بسیاری از انسان ها بر اثر این حملات جان خود را از دست دادند. در سال 1994، هدف قرار دادن هواپیمایی که رئیس جمهور رواندا و بروندی را حمل می کرد ـ در حالی که آنها از مذاکرات صلح در تانزانیا بازگشته بودند ـ آماج قرار گرفت که در ادامه موجب یک نسل کشی در رواندا شد و بیش از نیم میلیون تن در صد روز کشته شدند.
هرج و مرج سیاسی ایجاد شده توسط قیام های عرب، در سال 2011، باعث روانه شدن هزاران موشک به بازار سیاه شد. در چهار دهه حکمرانی معمر قذافی در لیبی، او حدود بیست هزار موشک متحرک منپادس دریافت کرد. موشک هایی که اکثرا ساخت شوروی یا روسیه کنونی بودند. در سال 2011، زرادخانه های قذافی در جریان قیام هشت ماهه مردم غارت و به سرنگونی و مرگ او منجر شد.
یک تیم از نیروهای ایالات متحده و ناتو برای بازیابی و از بین بردن موشک هایی که می توانستند پیدا کند، فرستادیم، ولی همان طور که آنها تأیید کردند بسیاری از آنها هرگز پیدا نشد و همان طور که سازمان ملل تأیید کرد این سلاح ها به بسیاری از نقاط آسیا و آفریقا و از جمله سوریه و عراق روانه شدند.
در حال حاضر گروه های زیادی از القاعده گرفته تا داعش به این سلاح های دسترسی دارند و می توانند حمل و نقل هوایی را با تهدید جدی مواجه کنند؛ سلاح هایی که به سادگی قابلیت حمل، استفاده و جابجایی دارند.
نیروهای شورشی و تروریستی در سوریه برای سرنگونی هواپیمای جنگنده روسی SU-25 در ماه فوریه از این موشک های متحرک استفاده کردند. خلبان جنگنده خارج شد اما پس از فرود آوردن توسط شورشیان کشته شد. یک هواپیمای باری روسی و یک هلیکوپتر نظامی ترکیه در سوریه نیز در سال 2016 توسط همین منپادس ها سرنگون شدند و حداقل یک دوجین هواپیمای نظامی سوریه از زمان آغاز جنگ داخلی در سال 2011 مورد اصابت این موشک های دوش پرتاب قرار گرفتند.
خطرات این سلاح ها فقط مختص به خاورمیانه نیستند. در سال 2014، جدایی طلبان تحت حمایت روسیه، یک هواپیمای ترابری نظامی اوکراین را سرنگون کردند و همه 49 مسافر و خدمه آن کشته شدند. در سال 1995 نیز یک جت میراژ فرانسوی در بوسنی با استفاده از موشک های متحرک سرنگون شد.
محدوده موثر برای این نوع سلاح ها، حدود 15 هزار پاست که آسیب پذیری هواپیماها در هنگام فرود و تیک آف و همچنین پرواز در ارتفاع کم به ویژه برای هلیکوپترها را بیشتر می کند. در سال 2014 چندین هلیکوپتر عراقی با استفاده از این سلاح ها توسط داعش سرنگون شدند.
سناریوی کابوس بار این است که یک گروه تروریستی بتواند با استفاده از این سلاح ها حملات پردامنه ای علیه فرودگاه ها در کشورهای مختلف برای یک یا دو هفته راه اندازی و کل سیستم حمل و نقل هوایی را مختل کند؛ این تهدید واقعی است تا زمانی که چشم انداز مشخصی برای مبارزه با این سلاح ها وجود ندارد.
ایول