به گزارش «تابناک»؛ آنچه چارباغ عباس آباد بهشهر (استان مازندران) را از هشت چارباغ ایرانی دیگر که ثبت جهانی شدهاند و حتی سه چهارباغ جهانی دیگر که دو تایشان در هند واقع هستند (تاج محل و آرامگاه همایون) و یکی در پاکستان (شالیمار) متفاوت میکند، موقعیت بسیار متفاوت آن است که مانع از محصور شدنش شده است.
صحبت درباره چارباغی است که برخلاف دیگر چارباغها (برای آشنایی با چارباغ و چارباغهای ایرانیِ ثبت جهانی به اینجا و اینجا بروید) نه در کویر و مناطق کم آب، که در یکی از پر آبترین نقاط کشورمان بنا و همین تفاوت موجب شده متمایزترین آنها باشد؛ تمایزهایی که از جمله آنها، فقدان دیوار و حصار پیرامون آن است.
خصیصهای که ظاهرا به بلای بسیار بزرگ این میراث جهانی تبدیل شده است، به ویژه از روزی که این باغ به ثبت جهانی رسید و بر شهرت و اقبال عمومی به آن افزوده شد. شهرتی که در پی آن، بسیاری طرحهای سودآوری پیرامون این باغ جهانی ریختند که از جمله آنها، ماجرای فروش ۲۸ هزار مترمربع از اراضی عباسآباد بود.
ماجرایی که مهرماه سال گذشته با انتشار یک آگهی فروش برای اراضی تفکیک شده (جمعا به مساحت ۲۸ هزار متر مربع) آغاز و موجب شد دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان مازندران به عنوان مدعی العموم به این ماجرا ورود کرده و واگذاری منتفی شود؛ واگذاری که غیرقانونی و بدون دریافت مجوزهای لازم اعلام شده بود.
نکته جالب توجه در این پرونده، ضرورت دریافت مجوزهای لازم برای هر اقدامی در این اراضی از میراث فرهنگی بود؛ موضوعی که دادستان ساری در تشریح آن گفت: «مالک اراضی ذکر شده در پی تفکیک و ساخت و ساز مسکونی یا تجاری بود و با ورود دستگاه قضایی متعهد شد، هیچ اقدامی نسبت به تفکیک اراضی و فروش آن انجام ندهد و هرگونه اقدامات بعدی منوط به دریافت مجوزهای لازم از دستگاهای متولی از جمله میراث فرهنگی و دیگر ارگانها با نظارت دادستانی خواهد بود.»
موضوعی مهم که به مانند ضوابط حفاظت از میراثهای ثبت جهانی فراموش شد تا چندی بعد خبر از ساخت و ساز سازههایی تجاری در مجاورت این باغ جهانی برسد و دوستداران میراث کشورمان کمی بعد مطلع شوند که اداره منابع طبیعی ـ که ظاهرا مالک زمینهای پیرامون این باغ است ـ بخش بزرگی از محوطه را به دهیاری «التپه»، روستایی در پایین دست عباسآباد واگذار کرده تا در آن مغازه و آلاچیق درست کند و اجازه برپایی بازارچه در آن با زدن داربست را به دست آورد.
تجاوزهای پی در پی به حریم این اثر جهانی که روز به روز در حال افزایش هستند و آن گونه که گفته میشود، موجب شدهاند که یونسکو در این خصوص به کشورمان هشدار دهد؛ هشداری که میتواند مقدمه اعلام خطر این سازمان جهانی در خصوص این اثر گرانسنگ باشد و در نهایت حتی به خروج این چارباغ بی نظیر از فهرست میراثهای جهانی منجر شود که ناگفته پیداست چه لطمهای به وجهه جهانی کشورمان خواهد زد.
همه اینها در حالی است که به تازگی اخباری از بهشهر و اراضی عباس آباد به گوش میرسد که بسیار نگران کنندهتر از همه خبرهای قبلی است؛ خبری که حکایت از واگذاری ۳ هزار متر از این اراضی به نیروی انتظامی دارد و ظاهرا هدف از این کار، احداث اردوگاه تفریحی است؛ واگذاری که ظاهرا توسط منابع طبیعی صورت گرفته و فارغ از ثبت جهانی این باغ نیز قابل تأمل است، چون ساخت و ساز در این اراضی جنگلی باید ممنوع باشد!
واگذاری که هرچندبرخی مسئولان از آن بی اطلاع هستند، به سرعت به شروع کار هم گره خورده است؛ با این که مسئولان نیروی انتظامی تأکید دارند، نه ساخت و ساز، که به جاگذاری چند کیوسک پیش ساخته مشغولند نه بیشتر. ادعایی که عبدالمطلب شریفی، معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران آن را مردود میداند و از توقف کار خبر میدهد.
او در این باره به اسکان نیوز از تنظیم صورتجلسهای به این منظور خبر داده و میگوید: نخستین بند صورتجلسه این است که باید احراز مالکیت نیروی انتظامی برای ما قطعی شود و دومین بند اینکه اگر هم مالک باشند و بخواهند سازهای بسازند، باید طرحی بدهند که به تصویب میراث فرهنگی برسد. سازه نیز فقط میتواند پیش ساخته متحرک باشد تا هر زمان که به آنها گفته شد جمع کنند. سومین بند هم این است، طرحی که میدهند باید به گونهای باشد که سازه به هیچ عنوان نما و منظر را خدشهدار نکند.
ماجرا زمانی جالبتر میشود که بدانیم باغ عباسآباد نه در زیرمجموعه سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی که در زیرمجموعه پایگاه میراث جهانی باغ ایرانی قرار دارد و آن گونه که مدیر این پایگاه میگوید، صورتجلسه یاد شده، فاقد وجاهت قانونی است و اساسا هیچ گونه سازهای، ولو موقت و قابل جمع آوری نمیتوان در این پایگاههای ثبت جهانی برپا کرد.
موضوعی که ظاهرا به «کارگروه حفاظت»؛ کارگروهی که به منظور حفاظت از میراثهای ثبت شده در شورای امنیت ملی کشور شکل گرفته، نیز برده شده، ولی به نتیجهای منجر نشده است. گویی اهمیت این چارباغ در لحظه ثبت آن در زمره میراثهای جهانی پایان یافته و دیگر برای کسی موضوعیت ندارد!