جوابیه وزارت نفت به گزارش سوختن گازهای مشعل

یک هفته قبل، روزنامه خراسان، با استناد به گزارش سازمان برنامه درباره ارزیابی عملکرد برنامه ششم توسعه در سال 1396، گزارشی با عنوان " عقبگرد وزارت نفت از اهداف برنامه ششم در زمینه جمع آوری گازهای همراه میادین نفتی/ معادل گاز 2 فاز پارس جنوبی دود می شود" منتشر کرد که وزارت نفت توضیحاتی درباره این گزارش ارائه کرده است.

به گزارش «تابناک»، در ادامه، متن این جوابیه و توضیحات خراسان را می خوانیم:ضمن تشکر از حساسیت و مطالبه گری آن رسانه، به استحضار مخاطبان می رساند، با اعمال تحریم های ظالمانه و محدودیت های فروش نفت خام، به دلیل حساسیت های شرکت ملی نفت در کنترل مسائل زیست محیطی و بالاخص در حوزه شهری، کاهش تولید نفت خام با رویکرد حداقل نمودن مقدار گازسوزی و جلوگیری از هدررفت سرمایه های ملی برنامه ریزی گردید و در نتیجه مقادیر گازهای مشعل تا میزان 25م.م.م.ر در سال 94 کاهش یافت.پس از توافق برجام و رفع تحریم های ظالمانه و شروع تولید نفت خام از میادین مشترک حوزه غرب کارون، میدان مشترک آذر و افزایش تولید نفت خام از میادین در حال بهره برداری که تحقق تولید را به حدود چهار میلیون بشکه در روز رسانید، به ناچار و با توجه به تأثیرات منفی محدودیت های بین‌المللی تحریم در جذب سرمایه گذاری و تأخیر در اجرای طرح های جمع آوری گازهای همراه، مقادیر گازهای مشعل به حدود 47م.م.م افزایش پیدا کرد. لذا تأکید آن رسانه بر رکوردشکنی تولید گازهای مشعل بدون اشاره به دلایل آن را می توان تاکتیک رسانه ای آلوده به سیاست برای انحراف اذهان از دستاوردهای وزارت نفت در افزایش تولید نفت خام در میادین مشترک غرب کارون، میدان آذر و بازیابی سریع توان تولید در میادین در حال بهره برداری نسبت به بازه سال های 91 تا 94 دانست. این در حالی است که وزارت نفت به رغم محدودیت منابع مالی در سال های پیش رو برنامه های کم نظیر کوتاه مدت و بلند مدتی را از سال 92 در دستور کار و اجرا قرار داده است.

اقدامات کوتاه مدت وزارت نفت در جمع آوری گازهای مشعل

نظر به این که تکمیل واحدهای گاز و گاز مایع، جمع آوری، شیرین سازی و تزریق گازهای مشعل به حداقل چهار تا پنج سال زمان نیاز دارد، وزارت نفت در سال 1393 نسبت به برگزاری مزایده فروش گازهای با حجم حدود 21م.م.م.ر برای دوره حداقل پنج ساله تا پیش از بهره برداری طرح های اصلی جمع آوری گازها اقدام نموده تا بدین ترتیب از ظرفیت های بخش خصوصی و روش های زودبازده مانند تولید برق در کنترل و بهره برداری از گازهای مشعل استفاده نماید. اگرچه مزایده مذکور به دلیل محدودیت شرکت های خریدار گاز در فروش برق تولیدی به وزارت نیرو و محدودیت های فنی و اقتصادی در فراورش گازهای مشعل با موانعی مواجه شد ولی در نتیجه آن اولین تأسیسات جمع آوری گازهای مشعل توسط بخش خصوصی در واحد پارسی کلاستر در اسفند96 در سرویس قرار گرفت و طی این مدت قریب به یک میلیارد فوت مکعب گاز مشعل جمع آوری شد. پیش بینی می شود، در نیمه اول سال 1398 دیگر تأسیسات با ظرفیت حدود 1م.م.م.ر نیز در مدار قرار گیرد.همچنین با بهره گیری از تجربیات مزایده مذکور در مورخ 1396.4.18 ابلاغیه «نحوه داد و ستد شرکت ملی نفت ایران با خریداران گازهای مشعل» توسط وزیر نفت صادر شد و بر این اساس، مزایده های فروش گاز مشعل شرکت نفت و گاز اروندان و شرکت نفت مرکزی به منظور اقدامات کوتاه مدت در حال برگزاری است. علاوه بر این، شرکت نفت فلات قاره نیز به منظور جمع آوری گازهای مشعل حوزه جزیره سیری در حال برنامه ریزی است که تا پایان سال 98 علاوه بر جمع آوری گازهای فوق، امکان تأمین پایدار خوراک گاز و گاز مایع سیری که بر اثر بی تدبیری دولت گذشته – به رغم سرمایه‌گذاری قریب به 500میلیون دلاری – از حداقل خوراک لازم برای فعالیت بهره مند نیست، فراهم شود.

اقدامات بلند مدت وزارت نفت در جمع آوری گازهای مشعل

در اجرای برنامه های بلند مدت جمع آوری گازهای مشعل، به منظور جلوگیری از ارسال گاز همراه میدان هنگام، تأسیسات جمع آوری و شیرین سازی این میدان در سال 96 راه اندازی شد و در سرویس قرار گرفت که حدود 2م.م.م.ر گازهای مشعل این میدان جمع آوری شد. همچنین پروژه های گاز و گازمایع 3100، 3200 و خارک به شرکت های متقاضی واگذار شد و در حال اجراست. در قرارداد بیع متقابل «به سازی و احداث تأسیسات جمع آوری گازهای مشعل» در شهریور 1397 بین شرکت مناطق نفت خیز جنوب و دو شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس و پتروشیمی مارون با سرمایه گذاری تقریبی 1216 میلیون دلار، دیگر دستاورد مهم این دولت در کنترل گازهای مشعل بوده است.

مطابق این قراردادها حدود 22م.م.م.ر گاز همراه جمع آوری می گردد که این میزان گاز تماما در ظرفیت های خالی تأسیسات پتروشیمی های بندرامام و مارون در منطقه ماهشهر استفاده می شود و این تأسیسات را که با مشکل کمبود در شرایط موجود و پیش بینی کاهش خوراک بیشتر در آینده روبه رو بوده اند ، در وضعیت پایدار عملیات حفظ می نماید. همچنین در حوزه شهر مسجدسلیمان به عنوان خواستگاه اول صنعت نفت که بیش از 100 سال با معضل گازسوزی مواجه بوده با رویکرد اشتغال زایی و تأمین خوراک شرکت پتروپالایش بختیاری، گازهای همراه این حوزه به این شرکت واگذار گردیده است.با توجه به محدودیت منابع مالی و تحریم های بین المللی، رویکرد وزارت نفت در طرح های بلند مدت جمع آوری گازهای مشعل با برون سپاری به بخش خصوصی داخلی توانمند بوده است. با اجرایی شدن طرح های مذکور، بیش از 40میلیون مترمکعب در روز گاز مشعل جمع آوری و در صنایع پتروشیمی و پایین دستی به محصولات با ارزش تبدیل می شود که علاوه بر اشتغال زایی جوانان کشور، درآمدزایی قابل توجهی برای کشور خواهد داشت. همچنین اجرایی شدن این طرح ها با توجه به جلوگیری از گازسوزی و انتشار حجم عظیمی از دی اکسید کربن ورودی به جو، سهم به سزایی در کاهش تولید گازهای گلخانه ای کشور دارد.

توضیحات خراسان؛ به این 6 نکته پاسخ بدهید

ضمن تشکر از وزارت نفت به خاطر توضیحات ارائه شده درباره اقدامات این وزارتخانه برای جمع آوری گازهای همراه، متاسفانه همچنان نکات ابهامی بسیاری وجود دارد که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم:

1-روابط عمومی وزارت نفت، به سازمان برنامه هم جوابیه بفرستد: خراسان گزارش خود را مستند به گزارش سازمان برنامه و آمار ارائه شده توسط این نهاد دولتی تنظیم کرده است. همچنین از گزارش تیرماه 97 مرکز پژوهش ها نیز استفاده شده است. جالب است که در جوابیه وزارت نفت، هیچ اشاره ای به این مراکز نشده است.

2-لطفا گزارش را کامل بخوانید: وزارت نفت مدعی شده است که نگارنده به علت رشد گازهای همراه (افزایش تولید نفت در پی رفع تحریم ها) اشاره ای نکرده است. این در حالی است در متن گزارش صریحا به این موضوع اشاره شده است. ضمنا سوال این است که آیا «تاخیر در اجرای طرح های جمع آوری گازهای همراه» (ولو به علت تحریم) یک دلیل موجه است که در جوابیه به آن تاکید شده است؟ اتفاقا انتقاد ما هم همین تاخیر در اجرای طرح هاست که معترف آن هستید. مگر آقای زنگنه در سال 96 در برنامه خود قول صفر کردن گازهای مشعل را نداد؟ آیا این قول ها مشروط به رفع تحریم ها، به نحو دلخواه وزارت نفت بوده است؟

۳-دو معیار متفاوت در دو پاراگراف متوالی: جالب است که وزارت نفت در این جوابیه، در اولین پاراگراف، کاهش گازهای مشعل ناشی از کاهش تولید نفت (به خاطر تحریم در ابتدای دولت یازدهم) را جزو دستاوردهایش و نتیجه دلیل حساسیت های شرکت ملی نفت می داند اما رشد گازهای همراه در سال های بعد بر اثر افزایش تولید نفت را نتیجه طبیعی افزایش تولید و رفع تحریم دانسته است!

4-نتایج مزایده چه بود؟ وزارت نفت به برگزاری مزایده برای جمع آوری گازهای همراه به عنوان فعالیت های کوتاه مدت اشاره و البته خودش نیز تلویحا به شکست این برنامه در سال 93 اشاره کرده است! نتایج ناامیدکننده مزایده ها هم که مشخص است و نیازی به توضیح ندارد.

5-بعد از پنج سال، امضای قرارداد کافی است؟ وزارت نفت گفته است که برای اجرایی کردن این پروژه ها چهار تا پنج سال زمان نیاز است، اکنون پنج سال از روی کار آمدن تیم فعلی در سال 1392 گذشته است؛ بهتر نیست به جای فهرست کردن قراردادهایی که به تازگی امضا شده است - و معلوم نیست چه زمانی به ثمر بنشیند- علت چند سال تاخیر ذکر شود؟

6-چرا طرح های اجراشده، متوقف است؟ حتی درباره پروژه های واگذارشده به بخش خصوصی، در گزارش سازمان برنامه آمده است که طبق بازدید میدانی، برای سال ها این پروژه ها متوقف مانده و هیچ پیشرفتی نداشته است. چرا؟ و این که چرا این موضوعات در جوابیه به کلی نادیده گرفته شده و به موضوعات دیگر پرداخته شده است؟