فتاوای آیت الله العظمی مظاهری (مدظله)
مکان اعتکاف
اعتکاف در مساجد مختلف
سؤال: حکم اعتکاف در مساجد ذيل را بيان فرماييد:
الف) مسجد جامع قديمي که در اين زمان متروک شده، ولي هنوز تحت عنوان مسجد جامع است.
ب) مساجد جامع قديمي که الان به عنوان مسجد جامع شناخته نمي‌شوند و محدود و متروکند.
ج) مسجد مقدس جمکران.
د) مساجد دانشگاه‌ها.
و) مساجد جديد که عنوان جامع بودن ندارند، ولي براي تجمّعات عمومي (به جهت بزرگي و موقعيت) مرکزيت پيدا کرده‌اند.
ز) مسجد محل.
ح) مسجدي که انسان به صورت تنها در آن معتکف شود.
ط) مسجدي که در نزديکي آن، در مسجد ديگري اعتکاف شده است؟
جواب: در کليه اين مساجد اعتکاف جايز است.
اعتکاف خانوادگي
سؤال: آيا اعتکاف خانوادگي در يک مسجد کوچک صحيح است؟
جواب: صحیح است.
مکان اعتکاف
سؤال: آيا محوطه اطراف مسجد كه به عنوان حياط استفاده مى‌شود، براى اعتكاف حكم مسجد را دارد يا خير؟
جواب: حکم مسجد را دارد و همچنین بام مسجد و اتاق‌های مسجد.
مکان اعتکاف
سؤال: آيا اعتکاف بايد در مسجد جمعيت‌دار باشد يا در هر مسجدي، هرچند خلوت باشد يا اصلاً متروکه باشد و در آن اقامه نماز نشود هم صحيح است؟
جواب: صحيح است، ولي در مسجد جمعيت‌دار بهتر است.
مکان اعتکاف
سؤال: آيا در اعتكاف، وحدت مسجد شرط است؟ اگر دو مسجد به هم متصل باشند، اعتکاف در يکي از آنها چه حکمي دارد؟
جواب: اشکال ندارد.
مکان اعتکاف
سؤال: آيا اعتکاف در دو مسجد به هم چسبيده، به صورتي که معتکف ساعاتي را در اين مسجد و ساعاتي را در مسجد ديگر باشد، اشکال دارد؟
جواب: اشکال ندارد.
اعتکاف در نمازخانه ادرات
سؤال: حکم اعتکاف در نمازخانه‌هاي دانشکده‌ها يا ادارات که عنوان مسجد را ندارد، ولي هر روز در آنها اقامه نماز مي‌شود، چيست؟
جواب: بايد در مسجد باشد و در غير مسجد جايز نيست.
موارد مجوز خروج از مسجد
سؤال: موارد کلي جواز خروج از مسجد در اعتکاف را بيان فرماييد؟
جواب: اگر براي او کاري پيدا شود، دو سه ساعت رفتن بيرون اشکال ندارد، بلکه از اول هم اگر قصد دارد چنين کند؛ مثلاً درس برود، تجديد وضو در خارج مسجد، بلکه در خانه انجام دهد، افطار در خانه رود، سحري در خانه باشد، اشکال ندارد، گرچه نرود بهتر است.
خروج از مسجد
سؤال: اگر معتکف عمداً و بدون هيچ عذري از مسجد خارج شود، اعتکاف او در صور ذيل چه حکمي دارد:
الف) پس از چند ساعت پشيمان شود و برگردد.
ب) بعد از گذشت نصف روز يا يک روز برگردد.
جواب: اگر به نيت ابطال بيرون رود، اعتکاف او باطل شده و قابل برگشت نيست، حتي اگر مدت کمي خارج شده باشد. ولي اگر براي کاري خارج شود و قصد او بازگشت باشد، در صورتي که بيش از دو سه ساعت بيرون نماند، اعتکاف او باطل نمي‌شود.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: اگر کسي از روي فراموشي محل اعتکاف را ترک کند، اعتکافش چه حکمي دارد؟
جواب: اگر بيش از دو سه ساعت باشد، اعتکاف او باطل مي‌شود و عمداً باشد يا سهواً يا عالماً اختياراً باشد يا جبراً.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: اگر كسى به جهت ضرورت از مسجد خارج شود و خروج او به علتى طولانى شود، آيا به اعتكاف او ضرر مىرساند؟
جواب: اگر بيش از دو سه ساعت باشد، اعتکاف او باطل مي‌شود، ولي اگر روز سوم است، بايد برگردد و در مسجد تا موقع افطار بماند.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: معتکفي که امام جماعت مسجدي است، آيا مي‌تواند براي اقامه جماعت در آن مسجد در سه وقت شرعي از مسجد خارج شود و پس از اقامه جماعت برگردد؟ براي رسيدن به نماز جماعت (مأموم شدن) چطور؟
جواب: اشکال ندارد، ولي نرود بهتر است.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: آيا خروج از مسجد براي ملاقات بستگاني که به ديدار انسان آمده‌اند، به صحت اعتکاف ضربه وارد مي‌کند؟
جواب: اشکال ندارد، ولي نرود بهتر است.
خروج از مکان اعتکاف
سؤال: کسي که در مساجد در جوار ائمه عليهم السلام مثل مشهد يا در جوار حرم حضرت معصومه عليه السلام در قم معتکف مي‌شود، اگر براي زيارت کوتاهي خارج شود و به حرم رود و پس از چندي برگردد، آيا به صحت اعتکاف او ضرري وارد مي‌شود؟
جواب: اشکال ندارد، بلکه دو سه ساعت هم در حرم بماند، اشکال ندارد.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: آيا معتکف مي‌تواند به مکان‌هايي مثل بام مسجد، يا زير زمين يا حياط مسجد که مسجد بودن آن مکان‌ها محرز نيست، برود و براي مدتي مثلاً نصف روز در آنجا بماند؟
جواب: اگر مربوط به مسجد باشد، اعتکاف در آنجا جايز است.
محتلم شدن در مسجد
سؤال: اگر معتکف در مسجد محتلم شود، تکليف او چيست ؟
جواب: فوراً از مسجد بيرون رود و غسل کند و برگردد.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: کساني که کارهاي جانبي اعتکاف را پي‌گيري مي‌کنند؛ مثل تهيه غذا، پي‌گيري امور و ... نيز مي‌توانند هم‌زمان معتکف باشند و مرتب براي کارها از مسجد خارج شوند؟
جواب: دو سه مرتبه بيرون رود که دو سه ساعت بيرون باشد، مي‌تواند معتکف شود.
رفتن به تشييع جنازه در اعتکاف
سؤال: رفتن به تشييع جنازه، شرکت در نماز جمعه و جماعت، غسل جمعه و ديگر اموري که بسيار به آن تأکيد شده است، ولي مستحب هستند، اگر نياز به خروج از مسجد داشته باشد، آيا انجام آن براي معتکف اشکال دارد؟ و در روز اول و دوم و سوم فرقي بين آنهاست؟
جواب: اشکال ندارد.
خروج از محل اعتکاف براي خريد
سؤال: آيا معتکف مي‌تواند براي خريد جنسي براي خانه از مسجد خارج شود، آن جنس را تهيه کند و به منزل ببرد و برگردد؟
جواب: مي‌تواند.
خروج از محل اعتکاف براي خوردن و آشاميدن
سؤال: آيا معتکف مي‌تواند براي خوردن و آشاميدن از مسجد خارج شود؟
جواب: اگر به روزه او ضرر نزند، اشکال ندارد.
خروج از محل اعتکاف براي امتحانات
سؤال: دانشجوياني که در ايام امتحانات معتکف مي‌شوند، آيا مي‌توانند براي امتحانات خود خارج شوند و پس از امتحان به مسجد برگردند؟
جواب: اگر دو سه ساعت باشد، اشکال ندارد.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: آيا اگر معتکف در روز سوم اعتکاف جهت انجام غسل مستحبي از مسجد خارج شود، اعتکاف او باطل است؟
جواب: اشکال ندارد.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: در نزديکي يک مسجد يک سالن عذاخوري وجود دارد که قرار است غذاي معتکفين آن مسجد را تهيه نمايد. آيا مي‌توان براي حفظ بهداشت و تميزي مسجد، معتکفين براي خوردن سحري و افطاري به همان سالن غذاخوري بروند و برگردند؟
جواب: اشکال ندارد، بلکه خوب است و این وضعی که الآن هست از نظر خوردن، خواب، استراحت با تنزه اعتکاف بلکه مسجد مناسب نیست.
اعتکاف براي معلمان
سؤال: آيا كارمندان و معلمين مى‌توانند معتكف شوند و سر كلاس و محل كار رفته و سپس به مسجد برگردند؟
جواب: اگر دو سه ساعت باشد، اشکال ندارد.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: مسجدي براي اعتکاف مناسب است، ولي حمام ندارد. آيا مي‌شود در اين مسجد اعتکاف برگزار کرد؟ در صورت جواز آيا معتکفين مي‌توانند براي استحمام به محل ديگري بروند و برگردند؟ آيا در اين خصوص تفاوتي بين حمام واجب و مستحب وجود دارد؟
جواب: می‌توانند بیرون روند تفاوتي ندارد.
خروج از محل اعتکاف
سؤال: اگر سرويس بهداشتي مسجدي‌کافي نباشد، آيا مي‌شود خارج مسجد سرويس بهداشتي موقتي تعبيه کرد؟ و در اين صورت خروج معتکفين از مسجد به اين جهت اشکال ندارد؟
جواب: اشکال ندارد.
مکان اعتکاف
سؤال: به فتواي حضرت عالي اعتکاف در چه مساجدي صحيح است؟
جواب: در هر مسجدي صحيح است.
شرط اعتکاف در مسجد جامع
سؤال: مسجد جامع بودن جايي که انسان مي‌خواهد در آن معتکف شود، از چه راه‌هايي ثابت مي‌شود؟
جواب: شرط اعتکاف در مسجد جامع شرط مستحبي است، نه واجبي. و در هر مسجد مي‌توان معتکف شد. و مراد از مسجد جامع مسجدي است که پر جمعيت باشد؛ لذا ممکن است در شهري چندين مسجد جامع باشد.
شرکت در کلاس درس
سؤال: آيا در ايام اعتكاف، رفتن به كلاس و شركت در درس‌هاجايز است؟
جواب: اشكال ندارد.
اعتکاف در حياط مسجد
سؤال: در حياط مسجد هم اعتكاف صحيح است يا خير؟ همچنين در زيرزمين و پشت بام مسجد؟
جواب: صحيح است
