انتقال آب از دریای خزر و خلیج فارس به داخل کشور یا خیر؟ این سوالی است که اخیرا رئیس جمهور به صراحت پاسخ مثبتش به آن را فریاد زده است، اما وزیر نیرو از مخالفتش با آن خبر میدهد.
به گزارش «تابناک»، اگرچه پس از اظهار نظر روحانی، بسیاری از کارشناسان در مخالفت با ایده انتقال آب مقالات و یادداشتهایی به رشته تحریر در آورده یا در گفتگو با رسانه ها، کوشیدند دلایل شان برای این مخالفت را به گوش عموم برسانند، اما واکنش مسئولان به ماجرا چیزی جز سکوت نبود.
سکوتی که حالا شکسته شده است و شکننده آن کسی نیست جز وزیر نیرو. وزیری که سالها در حوزه آب در دیگر نقاط کره خاکی تحقیق و پژوهش کرده و بعد از سالها به کشورمان بازگشته تا حالا در بالاترین سطح، سکاندار سیاستهای آبی کشورمان شود. سیاستهایی که ظاهرا یکی از مهمترین دستور کارهایش، انتقال آب است.
«وقتی با خشکسالی مواجه میشویم، بهطور طبیعی باید ما را به فکر بیندازد، حالا که آب کم است این آب موجود را چطور مصرف میکنیم و بعد ذهنمان بیاید متوجه این شود که آیا این شیوه مصرف بهترین شیوه است؟ آیا این محصول مناسبترین محصول برای این دشت است؟ آیا این شیوه آبیاری بهترین شیوه آبیاری است؟ نباید آن را تغییر دهیم؟ اگر بخواهیم آن را تغییر دهیم چه سختیهایی دارد و چه هزینههایی باید کنیم؟ چه چیزهایی را نباید بکاریم و هر چیز را باید کجا بکاریم؟»
بیشتر بخوانید
جملاتی که خواندید، بخشی از سخنان رضا اردکانیان در گفتگو با ویژه نامه نوروزی روزنامه ایران است که در آن به نقل از وزیر نیرو آمده: «یک قرارداد نانوشته بین همهما وجود دارد که در هیچ دفترخانهای آن را ثبت نکردهایم. بر اساس این تفکر ما وقتی وارد این عرصههای سخت میشویم، فکر میکنیم که از چه راههای جدیدی میشود آب فراهم کرد. یکی میگوید برویم سراغ باروری ابرها، دیگری میگوید از اعماق زمین آب ژرف را استخراج کنیم، یکی دیگر میگوید ما دریا داریم و باید برویم سراغ شیرین کردن آب دریاها. درحالی که پشت همه این راهحلها این است که ما عادتها و ترتیبات فعلیمان را برای مصرف نمیخواهیم برهم بزنیم.»
همین برش از سخنان وزیر نیرو کافی است تا دریابیم نظر وی به عنوان فردی که در این زمینه متخصص استُکاملا مخالف نظر رئیس جمهور است. مخالفتی که دلیل آن نیز بیان شده و البته منطقی هم به نظر میرسد چراکه تا خشکسالی را درک نکرده و نکوشیم مصرف مان را بهینه کنیم، دست اندازی به منابع جدید آب مانند آب دریاها یا آبهای ژرف نخواهد توانست ما را از بحران آب رهایی بخشد.
به این بخش از سخنان وزیر که نقل تجربیات و حتی خاطرات وی از سالها زندگی در اروپاست، دقت کنید: «در اروپا که معروف به قاره سبز است، یکی از مشکلات مردم، تعداد فراوان روزهای پربارش است. اما در همین اروپا مناطقی هست که این آب فراوان را تا چندین بار تصفیه و باز مصرف میکنند و در این سیکل میچرخانند تا دوباره به رودخانه باز گردانند. مجدداً این آب را از رودخانه میگیرند و تصفیه میکنند.
در همین اروپا با وجود گستردگی فضای سبز قوانین بسیار سختی برای از بین بردن یک بوته و گیاه وجود دارد که اگر بیمبالاتی در نگهداری از آن صورت گیرد باید جرایمی پرداخت شود. این حاکی از آن است که در زندگی توسعه یافته یک موضوع مقدم بر شرایط اقلیمی است و آن هم پایبندی به اخلاقیات است. یکی از عرصههای آن اخلاق مصرف میشود. ما نیز آن را باید دریابیم و از هر عاملی که حواسمان را پرت میکند، فاصله بگیریم.
اروپا ۱۰ سال محل زندگیام بوده است... آن زمان بارها و بارها به این مسأله فکر کردم، اینها که هیچ مشکل کمبود آب ندارند، چرا اینقدر هزینه میکنند که این آب موجود درست مصرف شود؟ بعد پاسخ خودم را در این دیدم که آنها بدمصرفی را منشأ یکسری بداخلاقیها دیگر میدانند.
اگر این بدمصرفی در آب یا در انرژی اتفاق افتاد، دامنهاش به سایر وجوه زندگیمان هم میرسد و آن وقت دیگر کسی جلودار آن نیست. البته سیاست تعرفه و قیمتها و اقدامات فرهنگی دیگر هم نیاز است و همه اینها کمک میکند که آن وجه اخلاقی و درست مصرف کردن پایدار بماند.
ما باید به رفتار درست و همسو با اقلیم کشورمان عادت کنیم. خوشبختانه ملتی هستیم که گذشته نشان میدهد پدران ما در همین شرایط اقلیمی با پایداری و استقامت، سازگار با اقلیم و تمدن ساز بودهاند. در همین اقلیم ما قنات را به دنیا عرضه کردیم؛ این خشکی و کمآبی حادث نیست و کم آبی ربطی به این نظام و آن نظام، این دین و آن دین ندارد. هزاران سال وجود داشته و پدران ما حریف آن شدند و فرار نکردند. اگر آنها توانستهاند، ما نیز میتوانیم.»
دورنمای مثبتی که وزیر ترسیم میکند و در آن، بحران آبی پیش آمده را پشت سر گذارده و توانسته ایم به مانند پیشینیان مان، خشکسالی و کم آبی را مدیریت کرده و پشت سر بگذاریم، هرچند مشخص نیست چگونه به رغم سکوت امثال وزیر نیرو در قبال ایده رئیس جمهور برای انتقال آب خزر به سمنان، این مهم محقق شود؟!