به رغم آنکه هیات دولت در سال ۹۷ تغییرات وسیعی را پشت سر گذاشت، اما بی شک پر سر و صدا ترین و عجیب ترین تغییر، خداحافظی قاضی زاده هاشمی با دولت بود؛ خداحافظی ای دور از انتظار و البته عجیب.
به گزارش «تابناک»، با کنار رفتن علی ربیعی از وزارت رفاه با استیضاح و در شرایطی که به نظر می رسید دعوای کهنه و کش دار وی با قاضی زاده هاشمی، وزیر بهداشت به نفع وزیر علاقمند به دوربین یک طرفه شده و همه چیز بر وفق مراد قاضی زاده پیش رفته است، کمتر کسی انتظار داشت دوران وزارت این چشم پزشک اینقدر زود به پایان برسد که سال ۹۸ را هم نبیند.
اتفاقی که شروع آن، توییت الیاس حضرتی، نماینده مردم تهران در نهمین روز دی ماه بود که در آن خبر از استعفای وزیر بهداشت داده شده و تاکید شده بود که قاضی زاده در پی این استعفا چند روزی است در هیات دولت حاضر نمی شود. استعفایی که حضرتی دلیل آن را اعتراض به بودجه وزارت بهداشت عنوان کرده بود.
روایتی که سر و صدای زیادی به پا کرد و تایید و تکذیب های فراوانی به دنبال داشت تا اینکه در نهایت چهار روز بعد مهر تایید خورد تا سیزدهمین روز دی ماه ۹۷، روز پایان کار قاضی زاده هاشمی در دولت باشد؛ پایانی که روزنامه سازندگی در گزارشی در ویژه نامه نوروزی خود کوشیده دلایل شکل گیری آن را واکاوی کند. گزارشی که سه دلیل اصلی برای این اتفاق برشمرده بدین شرح است:
یکم؛ بودجه طرح تحول سلامت ۳۸۰۰ میلیارد یا ۳۵ هزار میلیارد؟
این طور به نظر می رسد که دعوای اصلی همان ماجرای طرح تحول سلامت بود. وزارت بهداشت می گفت برای این طرح ۳۸۰۰ میلیارد پیش بینی شده در حالی که سازمان برنامه و بودجه حرف از رقم بیشتری می زد؛ رقمی خیلی بیشتر و تقریبا ۹ برابر چیزی که وزارت بهداشت گفته بود؛ یعنی ۳۵ هزار میلیارد. این درحالی بود که وزارت بهداشت این رقم را قبول نداشت و می گفت ۳۵ هزار میلیارد با محاسبه حقوق پرسنل دانشکده ها و دانشگاههای وزارت بهداشت است، با محاسبه اضافه ی کاری این کارمندها، حق بازنشستگی شان و مسائل این چنینی که خودش چندین میلیارد می شود!
بیشتر بخوانید
همان چیزی که ایرج حریرچی، سخنگوی وزارت بهداشت در توضیحش گفته بود: «بودجه طرح تحول سلامت در سال اولی که تصویب شده است، ۴۸۰۰ میلیارد تومان از هدفمندی یارانه ها بوده است. ۲ هزار میلیارد تومان هم دولت در سال اول برای رفع مشکلات موجود اضافه داد. ولی در سال های بعد همان ۴۸۰۰ میلیارد تومان و بعد ۴۰۰۰ میلیارد تومان و بعدش ۳۸۰۰ میلیارد تومان شده است.
یعنی تورم و افزایش بودجه سالانه که معمولا چند درصد است، شامل طرح تحول نشده است، ولی ما با پایمردی مدیران مان که در بیمارستان ها و مراکز بهداشتی و درمانی هستند و با همکاری پزشکان و پرستاران و کادر بهداشتی که داریم الحمدلله تا الان هیچ کدام از بسته های طرح تحول را حذف نکردیم و به خدمت رسانی مشغول هستیم. بودجه طرح تحول سلامت در بودجه ۹۸، ۳۸۰۰ میلیارد تومان است که امیدواریم صد در صد تخصیص داشته باشیم تا بتوانیم به مردم خدمت بیشتری را ارائه دهیم.»
این گفته ها در حالی بود که سازمان برنامه و بودجه روایت دیگری داشت. پورمحمدی معاون اقتصادی سازمان برنامه و بودجه در این باره گفته بود: «در بودجه سال ۹۸ یارانه ۴۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان باقی می ماند، حقوق کارمندان و بازنشستگان لشکری و کشوری ۲۰ درصد رشد خواهد داشت. برای حقوق بازنشستگان دارای حداقل حقوق ۲ هزار میلیارد تومان همسان سازی حقوق در نظر گرفته شده است. همچنین برای مقابله با فقر مطلق ۷ هزار میلیارد تومان برای حمایت از معیشت اقشار ضعیف، ۳۵ هزار میلیارد تومان برای طرح تحول سلامت، ۱۵ هزار میلیارد تومان برای عدالت در مناطقی در نظر گرفته شده است.»
البته روز بعد از این ماجرا خانلو، سخنگوی ستاد بودجه ۹۸ بر عدد ۳۶ هزار میلیارد تومان اختصاصی طرح تحول سلامت تاکید کرد و گفت: «اعتبار ۶۳٫۴ هزار میلیارد تومانی برای بخش سلامت در سال آینده در نظر گرفته شده است. در سال ۹۲ کل اعتبار بخش سلامت و بهداشت بالغ بر ۲۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بود که برای سال ۹۸ به ۷۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان رسیده است. وزارت بهداشت به تنهایی ۳۵ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان درآمد اختصاصی دارد که ۴ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان نیز از هدفمندی یارانه ها می گیرد.»
به گفته او سه و نیم میلیارد دلار از ارز ۴۲۰۰ تومانی مختص کالاهای اساسی در سال آینده، به دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص می یابد.ضمن اینکه ۵۸ درصد بودجه اختصاصی کل لایحه بودجه ۹۸ مربوط به مجموعه وزارت بهداشت است.
دوم؛ ماجرای بیمه سلامت/بدهی بیشتر از این حرف هاست!
آنطور که شواهد نشان می دهد، مساله مهم دیگری که موجب خداحافظی وزیر بهداشت شد و البته به طرح تحول سلامت هم گره خورده بود، ماجرای بیمه هایی بود که بیش از هر کس دیگری بیماران خاص از آن منتفع می شدند، گرچه به قول وزارت بهداشت همراهی خوبی با این مساله نشد.
اوایل آبان بود که حسن هاشمی در آیین نکوداشت بیمه سلامت گلایه ای کرد و گفت: «چقدر در کشور هزینه کردیم، یارانه نقدی پرداخت کردیم اما اکنون پس از ۵ سال از گذشت طرح تحول سلامت بیمه با مشکل مواجه است. مجلس تصمیم گرفت بیمه سلامت به وزارت بهداشت بیاید. از نظر من مهم نیست بیمه کجا باشد، رفاه اجتماعی باید مهمترین دغدغه عالی ترین مسئول کشور باشد. از وقتی بیمه سلامت زیر مجموعه وزارت بهداشت قرار گرفت، اقدامات خوبی انجام شد که برای پیشرفت آن باید از نمونه های موفق سایر کشورها استفاده کرد. ۴۵ درصد مجموع بیمه شدگان در اختیار بیمه سلامت است و ۴۸ درصد در اختیار تامین اجتماعی که باید آنها با هم همکاری کنند. حدود ۶.۹ درصد مردم ایران فاقد بیمه هستند به رغم اینکه ۱۰ میلیون نفر رایگان بیمه شدند و ۸ درصد مردم دو دفترچه دارند. اجرای قانون مستلزم پرداخت هزینه است. در ۵ سال گذشته ما را اذیت کردند و به این طرح از دید رقیب نگاه کردند نه از دید سرمایه اجتماعی.»
در حالیکه مخالفان این ماجرا معتقد بودند این طرح مشکلاتی دارد و آن طور که باید جوانب لازم را لحاظ نکرده و سر و سامان درستی نگرفته است؛ طرحی که مخالفان آن را پر هزینه می دانستند و به عقیده آنها ضرباتی به نظام سلامت کشور وارد کرده بود. به عقیدهی آنها طرح تحول در کوتاه مدت گرچه از رونق مراکز درمانی و کاهش هزینه های بستری خبر می داد، اما در نهایت دودی بود در چشم بیماران و ارائه کنندگان خدمت. افزایش تقاضای القایی به مراکز درمانی در بیمارستانها، تمهیداتی پرهزینه برای ماندگاری پزشکان متخصص در بیمارستانها، افزایش طلبکاری مراکز درمانی از بیمه ها و در نتیجه تاخیر بیمه ها در پرداخت بدهی مراکز درمانی.
بر اساس آمار اعلام شده از سوی سازمان تامین اجتماعی، هزینه های درمانی بیمه تامین اجتماعی که در سال ۹۲ حدود ۵ هزار میلیارد تومان بوده است تا سال ۹۵ بعد از طرح تحول سلامت به بیش از ۱۹ هزار میلیارد تومان رسید. در چنین شرایطی وزارت بهداشت با طلبکارانی مواجه بود که از بیمه ها طلب داشتند، حتی پزشکانی که بخش عمده ای از حقوق خود را در قالب کارانه از همین مراکز درمانی طلب می کردند. این یکی از دلایلی بود که برخی از نمایندگان پروژه استیضاح وزیر را کلید زده بودند؛ گرچه کار به آنجا نرسید و پیش از موعد حسن هاشمی از وزارت کناره گرفت.
سوم؛ پاداش بازنشستگان/ تاخیر در پرداخت، وزیر را مصمم کرد
البته ماجرای استعفای وزیر بهداشت که با حواشی زیادی هم همراه بود، علت دیگری هم داشت؛ چیزی که حسن هاشمی خود در آخرین جلسه شورای معاونین در وزارت بهداشت آن را مطرح کرد: «تاخیر در پرداخت بازنشستگان وزارت بهداشت، تصمیمم را برای قطع همکاری جدی کرد؛ چقدر به دنبال پرداخت بازنشستگان بودیم اما نتوانستیم پاداش بازنشستگان را بدهیم. چطور ممکن است در خانواده ای یکی بازنشسته آموزش و پرورش و یکی بازنشسته وزارت بهداشت باشد و یکی از آنها پاداش بازنشستگی خود را بگیرد و دیگری از سال ۹۴ پاداش بازنشستگی خود را نگیرد.»
در واقع گلایه حسن هاشمی از مسئولان سازمان برنامه و بودجه بود که به عقیده او در حق بازنشستگان وزارت بهداشت کم لطفی کرده بودند. در حالی که رئیس سازمان برنامه و بودجه این مساله را نپذیرفت و اتفاقا واکنش تندی به این موضوع نشان داد: «مدتی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و دکتر ربیعی زحمتکش مورد خطاب بود؛ اصلا آن سازمان بیمه سلامت هم کنده شد و به وزارت بهداشت برده شد. اگر می خواهید سازمان برنامه و بودجه را هم بکنیم و ببریم آنجا بگذاریم؟ می خواهید ما هم مستعفی شویم. اینها که مشکل کشور را حل نمی کند. بنده هم می توانم در جمع بازنشستگان شرکت کنم و بگویم پول به شما داده نشده، با دستمالی اشکم را هم پاک کنم؛ اینکه مشکل بازنشستگان را حل نمی کند. چطور شد مشکل بازنشستگان دو دستگاه دیگر حل شد اما این مشکل بازنشستگان حل نشد؟»