برندگان جشنواره روی صحنه رفتند؛ سیمرغ زرین در دستان «جوان روسی» / پل شریدر: دیگر به آمریکایی بودن افتخار نمی‌کنم / ناگفته‌هایی از «دونده» امیر نادری که تاکنون نشنیده‌اید

هشتمین روز سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با نمایش شماری از مهم‌ترین فیلم‌های داستانی و مستندهای سینمایی می گذرد؛ آثاری که بسیاری‌شان نخستین نمایش خود را در مهم‌ترین رویداد بین المللی سینمای ایران تجربه می‌کنند.

به گزارش «تابناک»؛ سی و هفتمین جشنواره جهانی فجر از 29 فروردین رسماً آغاز شد و تا ششم اردیبهشت تداوم خواهد داشت. در این دوره طیف وسیعی از فیلم‌ها برای نخستین بار به نمایش درخواهند آمد و در کنار آنها، طیف وسیعی از فیلمسازان در کارگاه‌های جشنواره حضور دارند. برنامه نمایش جشنواره را از اینجا دانلود کنید.

سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر برندگانش را شناخت
سیمرغ زرین در دستان «جوان روسی»

مراسم اختتامیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر عصر پنجشنبه ۵ اردیبهشت با قرائت آیاتی از کلام الله مجید و پخش سرود جمهوری اسلامی ایران در تالار وحدت آغاز شد. کلیپی که برای پخش قرآن کریم انتخاب شده بود شامل تصاویر افرادی از سراسر دنیا به همراه ترجمه انگلیسی بود.

در ادامه گروه آوازی تهران به رهبری میلاد عمرانلو روی سن حاضر شدند و به اجرای موسیقی متن فیلم «سینماپارادیزو» ساخته جوزپه تورناتوره با موسیقی انیو موریکونه، قطعه ای از فیلم «آبی» ساخته کریشتوف کیشلوفسکی با آهنگسازی زبیگنیف پرایزنر و قطعاتی خاطره انگیز همچون «کوچه ها را آب و جارو کردم» و «گنجشگک اشی مشی» پرداختند.

سپس کلیپی با صدای حمید محمدی مجری تلویزیون همراه با تصاویری از سکانس های آشنای سینمای ایران و دوره‌های پیشین جشنواره جهانی فیلم فجر پخش شد. در این کلیپ درباره برنامه های اجرا شده در این رویداد توضیحاتی ارایه شد و همچنین دست اندرکاران جشنواره معرفی شدند.

در ادامه این مراسم اختتامیه، رضا میرکریمی دبیر سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر ضمن خوشامدگویی به حاضران گفت: از چهار سال پیش که من مسئولیت این جشنواره را با کمک همکاران خبره ام در حوزه بین الملل سینما برعهده گرفتم و سعی کردیم جایگاه درستی را در اندازه سینمای ایران ایجاد کنیم، قصد داشتم سخنرانی خاصی در اختتامیه نداشته باشم و امسال نیز این رسم را حفظ می کنم.

وی افزود: امسال با تحریم های ناعادلانه و یکسویه که نه تنها اقتصاد که فرهنگ را نیز نشانه رفته است، مواجه بودیم اما علیرغم همه مشکلات به دلیل شان سینمای ایران در جهان شاهد برگزاری جشنواره ای باشکوه بودیم. بسیاری از دوستان سینمای ایران در سراسر دنیا ما را تنها نگذاشتند و من از این موضوع خوشحالم.

میرکریمی با اشاره به اجرای موسیقی و یک قطعه ترکی بیان کرد: من با یک بیت از قطعه ترکی اجراشده بسیار خاطره دارم که اینگونه است «کوچه ها را برای این که دوستم از راه می رسد آب‌پاشی کرده ام که گرد و خاک او را آزار ندهد»، ما نیز کوچه ها و شهر را برای حضور مهمانان عزیزی از سراسر دنیا آماده کردیم تا در یکی از قدیمی ترین فستیوال های مهم دنیا در غرب آسیا حضور داشته باشند.

وی با تشکر از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان سینمایی، وزیر ارتباطات و شهرداری تهران عنوان کرد: همه حامیان در حد و توان خود به این حرکت ملی و بین المللی کمک کردند و باید از همه آن ها تشکر کنم.

پس از صحبت های رضا میرکریمی دبیر جشنواره جهانی فیلم فجر، باران نیکراه مجری برنامه که به دو زبان انگلیسی و فارسی اجرا می کرد، از صلح طلبی ایرانیان و این که همواره جهانی پر از صلح را می خواهند، سخن گفت و از حاضران خواست که با تشویق مهمانان حاضر در جشنواره، پیام صلح طلبی خود را به گوش حاضران برسانند. در همین زمان صحنه هایی از اماکن مذهبی و تاریخی ایران در پشت صحنه به نمایش درآمد.

در ادامه مراسم نوبت به اهدای جوایز رسید.

در ابتدا جایزه نت پک اهدا شد. پس از پخش کلیپ معرفی اعجاز گل، لاتیکا پادگائونکار و سید غلامرضا موسوی، این داوران برای اهدای جایزه نت پک روی سن رفتند.

در این بخش «خط باریک قرمز» به کارگردانی فرزاد خوشدست از ایران موفق به دریافت جایزه نت‌پک شد. این فیلمساز با صدایی بغض آلود پشت میکروفن قرار گرفت و گفت: از داوران این بخش جشنواره به ویژه غلامرضا موسوی تشکر می کنم و دوست دارم این جایزه را در ابتدا به بچه‌های کانون اصلاح و تربیت هدیه بدهم چون این فیلم را آن‌ها ساختند. من تمام تلاشم را کردم که در طول ساخت این فیلم با آن‌ها صادق باشم و دروغ نگویم. در این فیلم تصمیم گرفتم به معجزه هنر و تئاتر بپردازم.

وی سپس از توماج دانش بهزادی نیز تشکر کرد و گفت: به تازگی مطلع شدم که دختردار شده ام و از این موضوع بسیار خرسندم.

جایزه بین الادیان

داگلاس فالسون، اینیس گیل، سید محمدحسین نواب، داوران بخش «بین الادیان» برای اهدای جایزه این بخش روی سن رفتند و دیپلم افتخار بهترین فیلم «بین الادیان» به «شکستن همزمان بیست استخوان» به کارگردانی جمشید محمودی از افغانستان اهدا شد.

نوید محمودی تهیه کننده اثر که به جای جمشید محمودی برای دریافت لوح تقدیر این بخش روی سن رفته بود، گفت: به دلیل این که فیلم محصول مشترک ایران و افغانستان است، دو اسم «رونا مادر عظیم» و «شکستن هم زمان بیست استخوان» را برای فیلم در ذهن داشتیم.

وی با اشاره به اینکه برادرش اینجا نیست و او جایزه اش را می گیرد، توضیح داد:  دو سال سخت برای ساخت این فیلم به ما گذشت. امیدوارم همانطور که این فیلم در دنیا بسیار مورد استقبال بوده است مردم ایران نیز این فیلم را دوست داشته باشند.

جایزه منتقدان بین المللی

در ادامه مراسم اختتامیه سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، باربارا لوری، جونیت جبنویان و روبرت صافاریان برای اهدای جایزه منتقدان بین المللی روی سن حاضر شدند.

دیپلم افتخار بهترین فیلم بلند بخش «جلوگاه شرق» از دیدگاه منتقدان بین المللی به فیلم «اعلان» به کارگردانی محمود فاضل جوشکون از ترکیه و بلغارستان تقدیم شد.

جایزه صلح

در این بخش از مراسم حسین انتظامی رییس سازمان سینمایی و رضا کیانیان رییس کاخ جشنواره برای اهدای جایزه صلح روی صحنه آمدند.

دیپلم افتخار صلح به فیلم «امینه» به کارگردانی ایمن زیدان از سوریه اهدا شد.

ایمن زیدان پس از دریافت جایزه اش ضمن تشکر از برگزارکنندگان جشنواره جهانی فیلم فجر ابراز امیدواری کرد که همه در مسیر صلح جهانی تلاش کنند.

جایزه محمد امین (ص)

رضا کیانیان درباره جایزه محمد امین(ص) گفت: بسیار خوشحال هستم که برای بار چهارم برای اهدای جایزه محمد امین(ص) روی سن آمدم. این جایزه در واقع جایزه اخلاق است. بدین دلیل اسمش محمد امین است که پیامبر ما می‌گوید من نیامدم مگر برای تکامل اخلاق در جهان. هیچ فیلمی نیست که به اخلاق نپردازد حتی اگر این دغدغه کوچک باشد. این جایزه به فیلمی اهدا می‌شود که دغدغه اصلی آن اخلاق است.

در این بخش تندیس و دیپلم افتخار جایزه محمد امین(ص) به فیلم «حمید» به کارگردانی اعجاز خان از هند تقدیم شد و تهیه کننده فیلم به جای کارگردان این جایزه را دریافت کرد.

بهترین فیلم های اول

عمار هادی العرادی، غسان سلهب و بهروز شعیبی داوران جایزه «فیلم های اول» سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر برای اهدای جایزه این بخش روی سن رفتند و تندیس بهترین فیلم اول را به فیلم «جوان روسی» به کارگردانی الکساندر زولوتوخین از روسیه اهدا کردند.

البته در این بخش به جای کارگردان فیلم، مدیر فیلمبرداری اثر برای دریافت جایزه روی صحنه آمد. آیرات یامیلوو در سخنانی گفت: من بابت این جایزه تشکر می کنم. امیدوارم کارگردان این اثر در آینده بتواند فیلم های بهتری بسازد.

کارگردان فیلم «جوان روس» هم که پیامی تصویری برای جشنواره فرستاده بود، از انتخاب فیلمش به عنوان برگزیده تشکر و ابراز خوشحالی کرد از این که توانسته است حمایت داوران و تماشاگران را جلب کند و بابت حضور نداشتنش در ایران عذرخواهی کرد.

بخش «جلوه گاه شرق»

در ادامه این مراسم اختتامیه، روسودان گلورژیدزه و خسرو معصومی داوران بخش «جلوه گاه شرق» برای اهدای جایزه بهترین فیلم این بخش روی سن رفتند.

در این بخش فیلم «قربانی» به کارگردانی مهدی محمدنژادیان از ایران تندیس بهترین فیلم کوتاه آسیایی را دریافت کرد.

مهدی محمدنژادیان کارگردان فیلم «قربانی» بعد از دریافت جایزه گفت: هزاران کودک در سراسر دنیا در معرض خشونت قرار می‌گیرند. این کودکان به ویژه در جوامع سنتی صدایی ندارند و من سعی کردم صدای آن‌ها باشم.

هو منگ از چین هم برای فیلم «عبور از مرز» موفق به دریافت تندیس بهترین کارگردان آسیایی شد.

تهیه کننده «عبور از مرز» پس از دریافت جایزه بیان کرد: جشنواره جهانی فیلم فجر تشویق خوبی برای ساخت فیلم بعدی ما ایجاد کرده است. کارگردان فیلم در حال حاضر در کشور چین است و ما آنجا هم نمایش فیلم را داریم.

در ادامه دیپلم افتخار بهترین فیلم بلند آسیایی به فیلم «شکستن همزمان بیست استخوان» به کارگردانی جمشید محمودی از افغانستان اهدا شد.

نوید محمودی پس از دریافت دیپلم افتخار بهترین فیلم بلند آسیایی گفت: من بیش از ۳۴ سال است که در ایران مهاجر هستم. مطمئن هستم همه شما در کوچه‌ها و خیابان‌هایتان مهاجران افغانستانی را دیده‌اید. خواهش می‌کنم هرچقدر که از دست شما برمی‌آید به مهاجران محبت کنید برای اینکه «بی‌سرزمینی» درد بزرگی است. به همه عوامل فیلم تبریک می‌گویم و امیدوارم فیلم بعدی مان در جشنواره فیلم فجر داخلی پذیرفته شود.

تندیس بهترین فیلم بلند آسیایی هم به فیلم «جای خالی دوست» به کارگردانی و تهیه کنندگی محمدعلی طالبی از ایران اهدا شد.

محمدعلی طالبی کارگردان فیلم «جای خالی دوست» که در مراسم حضور نداشت در کلیپی که برای جشنواره ارسال کرده بود، گفت: ضمن تشکر از برگزارکنندگان جشنواره جهانی فیلم فجر، هیات داوران و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی می خواهم این جایزه را به نیلوفر روزبهانی که به همراه دوستش به قصد خودکشی از یک پل پرید و به طرز معجزه آسایی نجات یافت، اهدا کنم و از همه نوجوانان می خواهم به زندگی که می تواند لحظه های شیرینی داشته باشد بیندیشند؛ مثل همین لحظه ای که می تواند لبخند بر لبان ما بنشیند.

جایزه این هنرمند را نیلوفر روزبهانی یکی از دو دختر فیلم «جای خالی دوست» که اقدام به خودکشی کرده و جان سالم به در برده بود، دریافت کرد. وی در سخنانی گفت: تشکر می کنم از استاد محمدعلی طالبی که مرا به این مراسم دعوت کرد تا در خدمت شما باشم.

بخش «سینمای سعادت»

در ادامه این مراسم نوبت به بخش «سینمای سعادت» رسید و کلیپی در معرفی فیلم‌های این بخش پخش شد. پس از آن کلیپ معرفی داوران «سینمای سعادت» شامل وانگ ژیائوشوای، پیتر فلایشمان، مایک فان دایم، مظفر اوزدمیر،لابینا میتوسکا، نرگس آبیار و نوید محمدزاده نمایش داده شد.

پیش از اعلام جایزه این بخش، وانگ ژیائوشوای یکی از داوران این بخش که نامش به معنای پادشاه است از داوران خواست تا نام برگزیده اول را او اعلام کند.

فیلم «افراط منجی ماست» به کارگردانی مورگان زیورلا- پتی از سوئد موفق به دریافت سیمرغ سیمین بهترین فیلم کوتاه شد. این کارگردان که در مراسم حضور نداشت در کلیپی گفت: باعث افتخارم  است از داورانی جایزه می‌گیرم که از فرهنگ‌های مختلف هستند. این فیلم برایم بسیار شخصی است چون قصه برگرفته از خانواده خودم و روستایی است که به آن احساس نزدیکی دارم. از تیمم برای همراهی در ساخت این فیلم متشکر هستم و متاسفم که نتوانستم در جشنواره حاضر شوم.

در این بخش سیمرغ سیمین جایزه ویژه هیات داوران به بهترین طراحی لباس برای «پرنده بهاری» به کارگردانی جینگ ژیانگ لی از چین اهدا شد. جینگ ژیانگ لی در این جشنواره حضور نداشت و کارگردان این فیلم روی سن آمد و بعد از دریافت جایزه گفت: باعث افتخار است این جایزه را دریافت می کنم. این هدیه می تواند کمک کند رویاهایم را ادامه دهم.

جینگ ژیانگ لی طراح لباس فیلم هم در پیامی ویدیویی از دست اندرکاران جشنواره تشکر کرد و گفت: همکاری با گروه این فیلم برایم افتخار بود.

در ادامه نوبت به سیمرغ بلورین بهترین بازیگر مرد رسید و نوید محمدزاده قبل از اعلام برگزیده این بخش گفت: من این سیمرغ را که اینجا اهدا می کنند بیشتر از آن یکی که خودم قبلا گرفته ام، دوست دارم. آقای میرکریمی یکی از این سیمرغ ها به من بدهید.

در این بخش علی مصفا برای فیلم «جهان با من برقص» به کارگردانی سروش صحت موفق به دریافت دیپلم افتخار بهترین بازیگر مرد شد.

علی مصفا پس از دریافت جایزه اش گفت: ظاهرا یکی آن بالا و یکی در پشت‌صحنه هوای مرا داشته است تا این جایزه را بگیرم!

این صحبت علی مصفا با خنده حضار رو به رو شد. مصفا همچنین از سروش صحت برای همکاری در فیلم «جهان با من برقص» تشکر کرد.

جسپر کریستنسن هم برای فیلم «پیش از ژاله» به کارگردانی مایکل نویر از دانمارک تندیس سیمرغ سیمین بهترین بازیگر مرد را دریافت کرد. مایکل نویر کارگردان فیلم روی سن آمد و پس از دریافت جایزه این بازیگر که در جشنواره حضور نداشت، مهمانان را به تماشای پیام بازیگر فیلم خود دعوت کرد.

جسپر کریستنسن بازیگر «پیش از ژاله» در پیامی تصویری به حاضران در اختتامیه گفت: تشکر می کنم که کار ما را به عنوان پیام آور صلح دیدید و خوشحالم از این که نشان دادیم ما انسان ها بیش از آن که فرق داشته باشیم شبیه به یکدیگر هستیم و می توانیم دنیایی بهتر را بسازیم.

در ادامه این مراسم مارتینا آپوستولووا برای فیلم «ایرینا» به کارگردانی نادژدا کزه‌وا از بلغارستان تندیس سیمرغ سیمین بهترین بازیگر زن را دریافت کرد.

استفان کیتانوف تهیه‌کننده فیلم «ایرینا» برای دریافت جایزه سیمرغ سیمین بهترین بازیگر زن که متعلق به مارتینا آپوستولووا بود، روی سن آمد. او گفت: بسیار تشکر می‌کنم که این فیلم را دیدید. این اولین فیلم مارتینا و کارگردان آن است. دریافت این جایزه برای سینمای بلغارستان یک افتخار است.

مارتینا آپوستولووا هم در کلیپی که در مراسم اختتامیه پخش شد درباره این جایزه گفت: بسیار از شما تشکر می‌کنم. از کارگردان و تهیه‌کننده فیلم و خانواده‌ام تشکر می‌کنم. متشکرم که سختی‌هایی را که برای بازی در این فیلم متحمل شدم، دیدید. تهران، ایران تشکر مرا بپذیرید.

استفان کیتانوف تهیه‌کننده فیلم «ایرینا» در ادامه تاکید کرد: تنها چیزی که بین همه ما مشترک است، عشق به سینماست.

سپس گرنوت کرا و اولیور هافنر برای فیلم «واکرسدوروف» به کارگردانی اولیور هافنر از آلمان تندیس سیمرغ سیمین بهترین فیلمنامه را دریافت کردند.

الیور هافنر از جمله مهمانان غایب اختتامیه جشنواره بود و نماینده او این جایزه را دریافت و بیان کرد این جایزه را به زودی به او می رساند.

هافنر که تا روز گذشته در تهران حضور داشت، در پیامی تصویری به حاضران اختتامیه گفت: من به زودی به تهران برمی گردم. بسیار خوشحالم که این جایزه را دریافت می کنم. فیلم من درباره حقوق مدنی است؛ چیزی که همه باید برایش بجنگیم و امیدوارم «واکرسدورف» اثری الهام بخش بوده باشد.

در ادامه تندیس سیمرغ سیمین بهترین کارگردانی به سروش صحت برای فیلم «جهان با من برقص» از ایران اهدا شد.

سروش صحت بعد از دریافت سیمرغ سیمین بهترین کارگردانی گفت: از هیات داوران و برگزارکنندگان جشنواره بسیار تشکر می‌کنم و از دریافت این جایزه بسیار خوشحال هستم. در این دو، سه روز بیشتر می‌شنیدم که همه درباره فیلم می‌گفتند که حال این فیلم خوب است. فکر می‌کنم علت این حال خوب این است که ما در طول ساخت این فیلم همگی حالمان خوب بود و مسائل را باهم حل می‌کردیم. فکر می‌کنم اگر ما هم گاهی کوچه را برای مهمانان جارو کنیم، با مهاجران مهربان باشیم، کمی خودمان، بقیه و حتی کسانی را که عقایدشان مخالف ماست دوست داشته باشیم آنوقت است که جهان با ما خواهد رقصید.

برای اهدای سیمرغ زرین بهترین فیلم سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر رضا میرکریمی دبیر جشنواره و پل شریدر نویسنده و کارگردان آمریکایی مهمان ویژه این رویداد روی سن در کنار داوران بخش «سینمای سعادت» قرار گرفتند.

«جوان روسی» به کارگردانی الکساندر زولوتوخین و تهیه کنندگی ادوارد پیچوگین و الکساندر سوخوروف از روسیه هم موفق به دریافت سیمرغ زرین بهترین فیلم شد.

آیرات یامیلوو فیلمبردار «جوان روسی» که به نمایندگی از کارگردان اثر سیمرغ زرین این بخش را دریافت کرد، گفت: اصلا انتظار نداشتم از این فیلم انقدر استقبال شود و جا دارد از داوران و همه مهمانان تشکر کنم.

الکساندر زولوتوخین کارگردان این فیلم نیز در پیامی تصویری به مهمانان اختتامیه گفت: بسیار مهم است که داستانی ساده و صادقانه ساخته شود و خوشحالم که تماشاگران ایرانی این فیلم را درک و با آن احساس نزدیک داشتند.

در نشست خبری داوران سی‌و‌هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر مطرح شد؛
ایرانیان تماشاگران «بالغ» سینما هستند

نشست خبری داوران سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر ظهر روز پنجشنبه ۵ اردیبهشت ماه در گذر اجتماعات چارسو محل برپایی جشنواره برگزار شد.

امیر اسفندیاری معاون امور بین الملل سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در ابتدای این نشست ضمن خوشامدگویی به مهمانان از داوران دو بخش جلوه گاه و بین الادیان دعوت به حضور در جایگاه کرد.

روسودان گلورژیدزه و خسرو معصومی از بخش «جلوه گاه شرق» در این نشست حاضر بودند. از جمع داوران «بین الادیان» هم اینیس گیل و داگلاس فالسون در این نشست شرکت کردند.

اسفندیاری درباره بخش «بین الادیان» اینگونه توضیح داد: در دیگر جشنواره ها داوران «بین الادیان» جایزه کلیسای کاتولیک را به فیلم ها می دهند ولی ما تقاضا کردیم این جایزه در ایران جایزه بین الادیان باشد و داوران این بخش را سازمان سیگنس به ما معرفی می کند.

فالسون: حضور در جشنواره جهانی فیلم فجر تجربه ای شگفت انگیز بود

پس از صحبت های اسفندیاری، فالسون داور بخش «بین‌‌الادیان» نیز با تشکر از دعوتش به جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: حضور در این جشنواره تجربه ای شگفت انگیز بود زیرا من با  فستیوالی عالی رو به رو شدم.

وی افزود: قبل از حضور در این جشنواره، پیش بینی خاصی از آن نداشتم اما امروز می توانم بگویم که فراتر از توقع من عمل کرد.

داور جشنواره جهانی فیلم فجر با تاکید بر اینکه سینمای ایران سینمایی شگفت انگیز است و امیدوارست فیلم های بیشتری از این کشور در دنیا نمایش داده شود، توضیح داد: من نماینده ایرلند و ۱۵ سال است در سیگنس فعال هستم. سیگنس اعضای خود را به عنوان داور به جشنواره ها معرفی می کند و اگر مسئولیتشان ارتباط با مسیحیان پروتستان باشد، نام اینترفیس دارند.

اینیس گیل دیگر داور بخش «بین‌الادیان» نیز بیان کرد: اشتراک تجربه ها در این جشنواره و مهمان نوازی ایرانیان بسیار عالی بود. من نماینده سیگنس پرتغال هستم و گفتگو درباره مسایلی که همه با آن درگیر هستیم تجربه فوق العاده ای بود. من نماینده سیگنس پرتغال هستم و گفتگو درباره مسایلی که همه با آن درگیر هستیم تجربه فوق العاده ای بود. داور بخش بین الادیان بودن تجربه مثبتی بود که از آن لذت بردیم.

گلورژیدزه نیز با قدردانی از دست اندرکاران جشنواره جهانی فیلم فجر گفت: در این جشنواره فیلم هایی عالی دیدیم که شاید تنها می توان در جشنواره جهانی فیلم فجر این آثار را دید.

فالسون در ادامه به پرسش یکی از خبرنگاران مبنی بر اینکه در ارزیابی فیلم های بخش «بین الادیان» چه ملاک هایی را مدنظر داشته است؟ پاسخ گفت: انتخاب ابتدایی فیلم ها در این بخش بسیار مناسب بود و با فیلم هایی رو به رو شدیم که از منظر «بین الادیان» به آن ها علاقه زیادی داشتم. من در این بخش دوست ندارم فیلم هایی که صرفا با مفهوم خالص دین درگیر هستند ببینم بلکه دوست دارم اثار ضمن نگاه دینی، روابط، دوستان، خانواده و مشکلات را تصویر کنند.

خسرو معصومی نیز بیان کرد: اولین دوره ای است که در جشنواره جهانی فیلم فجر به عنوان داور این بخش شرکت می کنم و پیش از این در فستیوال های مشابه نظیر قاهره و مونترال چنین تجربه ای نداشتم.

وی افزود: جای تعجب است که امسال در جشنواره فیلم کن هیچ فیلم ایرانی به عنوان نماینده نداشتید.

وانگ ژیائوشوای، پیتر فلایشمان، مایک فان دایم، مظفر اوزدمیر، نرگس آبیار و نوید محمدزاده در ادامه جلسه برای توضیحاتی درباره بخش مسابقه بین الملل «سینمای سعادت» به جایگاه رفتند.

امیر اسفندیاری در پاسخ به پرسشی درباره تعداد فیلم های دیده شده در این بخش بیان کرد: ۱۵ فیلم در این بخش شرکت داشت که ۳ فیلم از ایران و ۱۲ فیلم از کشورهای دیگر بودند اما در کلِ جشنواره، ۶۴  کشور شرکت کردند.

میتوسکا به عنوان یکی از اعضای هیات داوران بخش «سینمای سعادت» در سخنانی بیان کرد: علاوه بر ۱۵ فیلم بخش مسابقه بین الملل، ۱۵ فیلم کوتاه دیدم و تعدادی فیلم خارج از این بخش را نیز در روزهای برگزاری جشنواره تماشا کردم.

وی افزود: در اروپا این شانس را نداریم که فیلم هایی از کشورهای مختلف ببینیم. انتخاب هوشمندانه فیلم ها و داوری ها لذت بخش بود.

فان دایم: اکثر فیلم های حاضر در جشنواره جهانی فیلم فجر خوب بودند

فان دایم نیز درباره نحوه شکل گیری تعامل با سایر داوران عنوان کرد: در این بخش ۷ داور با ۴ زبان مختلف که با سه مترجم همکاری می کردند حضور داشتند که کار سختی بود ولی از نتیجه کار راضی هستیم و تلفاتی هم نداشتیم! (با خنده)

داور مسابقه بین‌الملل در پاسخ به این که آیا در این بخش تمایل داوران به انتخاب ژانرهایی خاص یا فیلم هایی کمتر تجاری بوده است، توضیح داد: طبیعتا اختلاف نظرهایی بین ما وجود داشت. گاهی می خواهیم فیلم های رایج «مین استریم» (عامه پسند) را ببینیم گاهی فیلم های هنری اما اکثر فیلم های حاضر در جشنواره جهانی فیلم فجر خوب بودند و در فرآیند داوری به مشکلی برنخوردیم. اگر در یک فستیوال فیلم های بد و خوب در کنار هم نباشند، داوری معنایی ندارد.

نرگس آبیار نیز در این باره توضیح داد: در سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر فیلم ها ویترین متنوعی از موضوعات مختلف نظیر محیط زیست، وحدت بین ادیان، تم نوستالژی، کودکانه و داستان هایی درباره جنگ جهانی دوم را به تصویر کشیدند که مجموعه این ژانرها انتخاب را برای داوران سخت کرد.

وی افزود: در این شرایط اولویت موضوعی برای دنیای کنونی را مدنظر قرار دادیم.

این فیلمساز زن ایرانی تصریح کرد: در مجموع فیلم های خوبی در جشنواره شرکت داشت و من به شخصه فیلم های کوتاه را بیشتر دوست داشتم.

نوید محمدزاده نیز در پاسخ به این که آیا در تجربه داوری اش نیز شیوه سبک خاص بازیگری خود را دخالت داده است یا نه، عنوان کرد: می خواهم در ابتدا از آقای میرکریمی تشکر کنم که این فرصت را برای من ایجاد کرد که در کنار این ترکیب داوری حضور داشته باشم و از آن ها در این چند روز بیاموزم.

وی افزود: همانند تفکیک بین فیلم خوب و بد درباره بازیگری هم بازی خوب و بد داریم و بین بازی ها بحث می کنیم. هر کس جایزه را ببرد نوش جانش و هر کس نبرد، ان شالله در دوره بعدی آن را دریافت می کند.

نرگس آبیار نیز به این پرسش که آیا کشور سازنده فیلم در داوری اش تاثیر داشته است؟ اینگونه پاسخ داد: ملاک اصلی مان فیلم خوب بود اما یادم است فیلم اولی که در کشوری آسیایی ساخته شده بود برایم از فیلمی که در کشوری اروپایی ساخته شده بود اولویت داشت و نگاه مثبت تری به آن داشتم زیرا یک فیلم اولی تا این حد توانسته بود کارش را درست انجام بدهد.

میتوسکا: ایران سینمای محشری دارد

لابینا میتوسکا دیگر داور مسابقه بین‌الملل نیز عنوان کرد: پیش از آمدن به ایران می خواستم با خانواده ام به اینجا سفر کنم و همه می گفتند واقعا چنین تصمیمی داری؟! اما اکنون باید بگویم ایران سینمای محشری دارد و کشوری بی نظیر است. دختر ۶ ساله من دیروز به من گفت اگر ممکن است در ایران بمانیم.

وی افزود: ایران مردم، سنت، سینما و تاریخ بی نظیری دارد و تنها کاری که می توانم بکنم این است که سر تعظیم فرودآورم و تشکر کنم.

فلایشمان دیگر داور بخش «سینمای سعادت» نیز درباره علاقه مندان به سینما در ایران گفت: تحت تاثیر شور و اشتیاق مخاطبان سینما در ایران هستم. مخاطبان سینما در ایران آنقدر پخته، هوشمند و آگاه هستند که  هر فیلمی را از هر جای جهان ببینند و درک کنند.

وانگ ژیائوشوای دیگر داور بخش مسابقه بین الملل نیز در پاسخ به این که از نگاهش مشخصه های فنی و هنری جشنواره جهانی فیلم فجر نسبت به دیگر کشورها چه بود، گفت: همیشه دوست دارم فیلم های تکنیکی ببینم و در این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر شاهد نمایش چنین فیلم هایی بودم.

وی افزود: پیش از این همیشه فیلم های ایرانی را در سایر جشنواره می دیدم و این اولین بار بود که فیلم های ایرانی را در ایران و همراه با مخاطبان این کشور دیدم و دقت کردم که حاضران در سالن گام به گام در سالن با فیلم ارتباط برقرار می کنند.

این فیلمساز اشاره کرد: در چین هم اینطور است و اکثر چینی ها دوست دارند بیشتر فیلم های چینی را ببینند تا فیلم های آمریکایی.

فان دایم داور مسابقه بین‌الملل در پاسخ به پرسشی درباره ویژگی فیلم های ایرانی و قابلیت های آن برای عرضه بین المللی عنوان کرد: داستانی که جهانی باشد همیشه مخاطب خواهد داشت و فیلم های ایرانی ویژگی های جهانی دارند. اگر این فیلم ها یک مشکل خود را حل کنند از نظر موفقیت های بین المللی پیشرفت بیشتری خواهند داشت و آن نحوه ترجمه و زیرنویس است که با غرب تفاوت دارد. اگر فیلم های ایرانی به روش غربی زیرنویس شوند تا ۳۰ درصد موفقیت بیشتری کسب خواهند کرد. زیرنویس آثار ایرانی بسیار پر واژه اند و بسیار سریع می گذرند. حتی برای یک انگلیسی زبان نیز دنبال کردن این زیرنویس ها دشوار است.

وی ادامه داد: صنعت سینمای ایران باید متخصصانی در این حوزه را به خدمت بگیرد تا افراد بیشتری از آن بهره ببرند.

اسفندیاری با توضیحی در این باره گفت: البته بخشی از این مشکل ناشی از زیاد بودن دیالوگ ها در برخی از فیلم هاست.

مظفر اوزدمیر دیگر داور بخش مسابقه بین الملل نیز با اشاره به بهترین فیلمی که در جشنواره دیده است، اظهار کرد: بهترین فیلمی که در جشنواره جهانی فیلم فجر دیدم، «دونده» بود که من را به خود جذب کرد. دنیا گویی در این فیلم میان یک آتش سوزی است و امیروی دونده به سمت خنکایی می رود. ضربه ای را که او به یخ ها می زد بسیار دوست داشتم و فیلمبرداری آن صحنه شبیه یک سحر و جادو بود.

میتوسکا داور مسابقه بین‌الملل نیز درباره جایگاه و نقش زنان در سینما عنوان کرد: واقعیت این است که در صنعت فیلمسازی تعداد زنان کمتر از مردان است. من تفکیکی بین این که کارگردان یک فیلم خوب زن است یا مرد ندارم.

وی با اشاره به اینکه خودش کمپانی کوچکی دارد و بیشتر فیلم هایی که می سازد درباره زنان است، بیان کرد: جامعه زنان داستان های خوبی دارد که باید از هر راهی تعریف شوند. در ایران فیلم های خوبی از فیلمسازان زن دیدیم که به این اندیشیدیم شاید بهتر باشد جایزه ای به این فیلمسازان اعطا کنیم و متوجه شدیم سینمای ایران نه تنها فیلمسازان زن زیادی دارد بلکه آن ها فیلمسازان خوب و قدرتمندی هستند.

اعجاز گل: سینمای ایران در جایگاه خوبی در جهان ایستاده است

لاتیکا پادگائونکار داور بخش «نت پک» نیز بیان کرد: این که تمام عواید جشنواره جهانی فیلم فجر به سیل زدگان در ایران اهدا می شود بسیار اررزشمند است. همچنین داوطلبان این جشنواره کارشان را به خوبی انجام می دهند و از نظم جشنواره تشکر می کنم.

اعجاز گل دیگر داور بخش «نت پک» نیز گفت: از این که من را به این فستیوال دعوت کرده اید تشکر می کنم. تجربه آشنایی من با سینمای ایران به ۳۰ سال گذشته برمی گردد. فکر می کردم آن زمان قرار است فیلمی پروپاگاندا ببینم اما فیلم های آن سال ها نظیر «خانه دوست کجاست» این مضمون را نداشت. همچنین فیلم های باران، رنگ خدا و بچه های آسمان ساخته مجید مجیدی را بعدها از سینمای ایران دیدم. در ادامه سینمای ایران با فیلم هایی نظیر «جدایی نادر از سیمین» موفق تر شد. این سینما در حال حاضر در سطح بین المللی ایستاده است و از نظر بازیگری، ویژگی های فنی، کارگردانی و… در شرایط خوبی قرار دارد.

غلامرضا موسوی داور ایرانی بخش «نت پک» نیز عنوان کرد: فرصت خوبی برای همراهی با این تیم داوری در «نت پک» فراهم شده بود؛ افرادی حرفه ای که باعث شدند بعد از مدت ها فیلم مستند تماشا کنم و از دیدن آن ها لذت ببرم. کیفیت آثاری که دیدیم بسیار بالا بود و جا دارد از دبیر جشنواره و همکارانشان برای چنین انتخاب هایی تشکر کنم.

لاتیکا پادگائونکار داور بخش «نت پک» نیز با اشاره به شکل گیری این بخش گفت: سال ها پیش تصمیم گرفتیم مجله ای سینمایی ویژه آثار سینمای آسیا راه بیندازیم و بعد از ۱۰ سال نیز فستیوال فیلمی با محوریت آثار آسیایی را راه اندازی کردیم. از آن زمان با سازمان ملل جلساتی داشتیم و کنفرانس هایی بین المللی برگزار کردیم و بدین ترتیب نت پک آغاز شد. سازمان نت پک در حال حاضر در بسیاری از جشنواره ها جایزه خود را اعطا می کند.

سلهب: برایم مهم است که فیلمم را برای مخاطبان ایرانی نمایش دهم

غسان سلهب داور دیگر بخش «فیلم‌های اول» نیز با اشاره به اولین تجربه حضورش در تهران گفت: سینمای ایران انواع مختلفی دارد و اگر اینطور نبود نمی توانست در حال حاضر به این موفقیت برسد. فیلم های ایرانی مشهورند و در کشورهای مختلف از جمله بیروت نمایش داده می شوند. من یک فیلمساز هستم و امیدوارم در دوره بعدی در این جشنواره شرکت کنم. برایم مهم نیست که حتما در بخش رقابتی شرکت کنم بلکه برایم مهم است که فیلمم را برای مخاطبان ایرانی نمایش دهم.

عمار هادی العرادی داور بخش «فیلم های اول» نیز بیان کرد: برای من باعث خوشحالی است که جشنواره جهانی فیلم فجر یکی از مهم ترین جشنواره های منطقه و جهان است.

بهروز شعیبی دیگر داور این بخش نیز با اشاره به دو نکته درباره بخش «فیلم های اول» و تجربه داوری آثار آن عنوان کرد: در این بخش با مجموعه ای از فیلم های اول خوب رو به رو بودیم. ۱۲ فیلم خوب دیدیم که قابل بحث بودند. حضور دو داور غیر ایرانی اهمیت زیادی داشت. غسان سلهب و العرادی علاوه بر فیلمسازی، سینمای ایران را می شناختند و در این باره با یکدیگر گفتگو می کردیم.

وی افزود: جلساتی که درباره جمع بندی فیلم ها برگزار شد برای من جنبه آموزش داشت و امیدوارم نتیجه درستی صورت گرفته باشد. در بخش فیلم های اول تنها یک انتخاب داشتیم و این اتفاق ما را محدود می کرد تا با جمع بندی به یک اثر برسیم.

داور جشنواره جهانی فیلم فجر درباره نحوه برگزاری جشنواره گفت: از تیم جشنواره برای اجرای خوب این رویداد و ایجاد فرصتی برای این که کنار هم باشیم تشکر می کنیم. همچنین به عنوان تیم میزبان ایرانی امیدوارم سال آینده نیز دو داور خارجی این بخش را چه به عنوان فیلمساز چه به عنوان داور در ایران ببینیم.

نشست خبری داوران سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور داوران «جایزه منتقدان بین المللی» ادامه یافت. باربارا لوری، روبرت صافاریان و جونیت جبنویان در این بخش به دعوت امیر اسفندیاری توضیحاتی را ارائه کردند.

لوری با بیان این که در این بخش ۱۵ فیلم تماشا کرده است، عنوان کرد: در داوری به مشکلی برنخوردیم. جشنواره صرفا تجربه ای برای فیلم دیدن نیست بلکه ملاقات فیلمسازان، مردم و فضای بومی یک کشور تمام چیزی است که یک شخص می تواند با حضور در آن، تجربه کند.

جبنویان نیز عنوان کرد: با وجود این که به ۴۵ کشور سفر کرده ام تاکنون به ایران نیامده بودم. هرکس از ترکیه به ایران سفر می کند با خاطرات خوب زیادی به کشورمان برمی گردد و من هم به این جمع اضافه شدم. همچنین باید بگویم از تصمیمی که در داوری آثار این بخش گرفته ایم راضی هستم.

صافاریان دیگر داور بخش «جایزه منتقدان بین المللی» نیز اظهار کرد: جالب بود که ما داوران این بخش با یکدیگر از نظر نگاه به سینمای ایران هم‌سلیقه بودیم. شاید به این دلیل که به فرانسه از نظر فرهنگی نزدیک هستیم و ترکیه نیز کشوری همسایه است. برای من این نزدیکی دیدگاه ها جالب بود.

وی افزود: شاید اگر ترکیب داوران این بخش شامل سه منتقد ایرانی بود، جمع بندی سخت می شد! (با خنده)

لوری نیز عنوان کرد: این اولین بار است که در حلقه منتقدانی شرکت می کنم که یک ایرانی (صافاریان) هم حضور دارد.

همچنین در جواب به سوالی مبنی بر این که چقدر فرصت تعامل داوران این بخش با منتقدان ایرانی فراهم شد، صافاریان گفت: متاسفانه روزهای جشنواره کم بود و فرصتی برای دیدن فیلم های سایر بخش ها و تعامل با دیگر منتقدان ایرانی و خارجی باقی نماند.

جبنویان نیز گفت: سعی کردیم فیلم های ایرانی و آثار بخش بین الملل را ببینم اما برنامه فشرده و سختی داشتیم.

اسفندیاری در پایان این کنفرانس خبری توضیح داد: فیلم های ایرانی زیادی را برای منتقدان و سینماگران بین المللی نمایش می دهیم و آن ها جدا از داوری و دیدن فیلم های بخش خود به تماشای این آثار دیگر بخش ها در جشنواره جهانی فیلم فجر می نشینند.

پل شریدر در نشست خبری با رسانه‌های ایران:
جشنواره جهانی فیلم فجر رویدادی پرشور است / دیگر به آمریکایی بودن افتخار نمی‌کنم

نشست خبری پل ژوزف شریدر در سی‌و‌هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر ماه با حضور خبرنگاران رسانه‌های ایرانی و خارجی و طرح سوالاتی درباره جایگاه جشنواره و سینمای ایران در جهان و همچنین آثار این سینماگر آمریکایی در سالن شماره یک پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

کیوان کثیریان مدیر رسانه و ارتباطات سی و هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در ابتدای نشست خبری پل ژوزف شریدر فیلمنامه نویس مطرح سینمای جهان از وی دعوت به حضور روی سن کرد.

بهمن نورایی مسئولیت ترجمه این نشست را برعهده دارد و خبرنگاران طبق سوالات برنامه‌ریزی شده آنها را با این فیلمساز و منتقد آمریکایی در میان می‌گذارند.

پس از آن امیر اسفندیاری با خوشامدگویی به اهالی رسانه بیان کرد: خوشحالم که در خدمت یکی از مهم‌ترین شخصیت‌های سینمایی جهان هستیم. پل شریدر با نقد کار خود را شروع کرد و در ادامه فیلمنامه‌های خوبی نوشت که جایگاهش را در جهان تثبیت کرد.

وی افزود: چهار فیلمنامه «راننده تاکسی»، «گاو خشمگین»، «آخرین وسوسه مسیح» و «احیای مردگان» از آثار بسیار مطرح او است. او در عین حال کارگردانی را آغاز کرد و با «میشیما: یک زندگی در چهار فصل» ادامه داد.

اسفندیاری تاکید کرد: وی همچنین «آرامش بیگانگان» را ساخت که فیلمنامه این اثر را هارولد پینتر نوشته است. وی از نظر سبک فیلم نوآر و استعلایی در سینما نیز بسیار شناخته شده و کتاب‌های متعددی نوشته است.

مدیر امور بین‌الملل جشنواره جهانی فیلم فجر افزود: مسترکلاس آقای شریدر در «دارالفنون» مورد استقبال زیادی قرار گرفت و دانشجویان خواستار تکرار آن بودند.

در ادامه شریدر با بیان اینکه چیزی برای گفتن آماده نکرده است، خواستار طرح سوالات از سوی خبرنگاران شد.

شریدر در پاسخ به اولین پرسش مبنی بر اینکه نظر شما جشنواره جهانی فیلم فجر تا چه اندازه استاندارد است و در مقایسه با جشنواره‌های معتبر جهان چه جایگاهی دارد، گفت: چند جشنواره‌ای مثل جشنواره فیلم تورنتو و نیویورک هستند که می‌توانم با این جشنواره مقایسه کنم.

وی افزود: انقدر تعداد جشنواره‌های سینمایی در جهان زیاد است که از تعداد روزهای سال بیشتر هستند. چند جشنواره در شرق اروپا و ترکیه دیده بودم که می‌توانم با این جشنواره مقایسه کنم، ولی انرژی برگزارکنندگان و جمعیت حاضر مرا به وجد آورد. انتظار داشتم با جشنواره کوچک‌تری مواجه شوم ولی این جشنواره بسیار پرشور است.

این نویسنده و کارگردان سینمای جهان در پاسخ به پرسشی درباره دو برداشت متفاوت از پایان فیلمنامه «راننده تاکسی» بیان کرد: در زمان ساخت فیلم این ایده را نداشتیم که حال و هوای فانتزی داشته باشد و بعد از اکران فیلم این نظریه مطرح شد، البته من با آن تفسیر مشکلی نداشتم، اما نیت ما در زمان ساخت چنین پایانی نبود. آخرین فیلم من با نام «اولین اصلاح شده» فیلمی است که پایان باز دارد و این ایهام را عامدانه وارد فیلم کردم و ناشی از تفسیری بود که درباره «راننده تاکسی» ایجاد شده بود.

نهضت سینمایی ایران سرشار از زندگی است

فیملنامه‌نویس «راننده تاکسی» در پاسخ به اینکه چقدر با فیلم‌های ایرانی آشنایی دارد، گفت: در پاسخ به شما بگویم در مورد جایگاه سینمای ایران تردیدی نیست. در طول ده، پانزده سال گذشته سه نهضت سنیمایی شکل گرفت که هر سه سرشار از زندگی هستند؛ نهضت سینمایی ایران، رومانی و آرژانتین.

وی افزود: امروزه در هر فستیوال معتبری انتظار می‌رود که حداقل یک فیلم ایرانی وجود داشته باشد. برای بیشتر ما در غرب سینمای ایران با عباس کیارستمی شروع شد و بعد به اصغر فرهادی رسیدیم. من دوستی دارم که در مورد سینمای ایران کتاب می‌نویسد. در طول چندسال گذشته دیدن چند فیلم ایرانی را به من توصیه کرده که من آن‌ها را دیده‌ام.

شریدر در پاسخ به این پرسش که با توجه به این که شما و اسکورسیزی مذهبی مسلک هستید به چه دلیل فیلمی نظیر «آخرین وسوسه مسیح» را ساخته‌اید که به گونه‌ای ضد مذهب است، بیان کرد: این فیلم نوشته یک ارتدوکس یونانی مسیحی است، من نیز پروتستان هلندی هستم، خانم ماریک نیز کاتولیک رومی هستند و با ترکیبی از این فرهنگ‌های مختلف دین مسیح را در فیلم به تصویر کشیده‌ایم.

کارگردان و نویسنده «مرگ روشنایی» با بیان اینکه باید بین انواع فیلم‌های سینمای دینی تفکیکی قائل شویم، گفت: نوعی از آن پروپاگاندا است، نوع دوم به چالش‌های روان‌شناختی می‌پردازند و بقیه حس و حال دینی و مذهبی را در مخاطب برانگیخته می‌کنند. «آخرین وسوسه مسیح» جزو فیلم‌های نوع دوم و درباره درگیری یک فرد با دین خود است و سومین برداشت نوعی مدیتیشن است که برای من عزیز است.

وی در پاسخ به این که با ورود و گسترش شبکه‌هایی نظیر نتفلیکس آینده سینما را چطور ارزیابی می‌کنید، عنوان کرد: هر آنچه در ۱۰۰ سال گذشته درباره سینما آموخته‌ایم در آینده سینما به کارمان نخواهد آمد. همه چیز تغییر کرده و در حال تغییر است؛ اینکه مدت زمان یک فیلم چقدر است، کجا باید فیلم را ببینیم و اقتصاد سینما و چگونگی پخش و عرضه فیلم چطور باشد، دچار تغییر و تحول شده‌اند و هیچ چیز مثل گذشته نیست. در حال حاضر در مقطع گذر دائمی هستیم.

شریدر ادامه داد: مثلا بازار هدف کارتون‌های آمریکایی در حال حاضر دیگر آمریکا نیست، ما در واقع داریم برای چینی‌ها می‌سازیم. مثلا فیلم «انتقام‌جویان» نمایشش با ۲۷ میلیون دلار در چین آغاز شده است. ایده‌ استودیوهای هالیوودی، ایده گذشته هستند و دیگر به کار نمی‌آیند. نت فلیکس استودیوی بزرگی در کالفرنیا دارد. یک عامل جدید در رابطه با فناوری جدید وجود دارد که فیلم‌ها منحصر به کلاس خاصی از فیلمسازان نیستند. هالیوود باشگاه اختصاصی و گرانی بود که دیگران را در آن راه نمی‌دادند. در حال حاضر تکنولوژی این مرزها را شکسته است، هر کسی دیگر می‌تواند فیلمساز باشد، همانطور که هر کسی می‌تواند نویسنده و شاعر باشد. هالیوود باشگاه اختصاصی و گرانی بود که دیگران را به آن راه نمی‌دادند. در حال حاضر تکنولوژی این مرزها را شکسته است، هرکسی دیگر می‌تواند فیلمساز باشد، همانطور که هرکسی می‌تواند نویسنده و شاعر باشد.

دیگر نمی‌توان از طریق سینما امرار معاش کرد

کارگردان فیلم « دره‌های عمیق» بیان کرد: خبر خوب این است که در حال حاضر هر کسی می‌تواند فیلم بسازد اما خبر بد این است که در این شرایط هیچ کسی نمی‌تواند از این طریق امرار معاش کند.

وی در پاسخ به این که شناختش از سینماگران ایرانی به جز چهره‌هایی که در سینمای بین‌المللی بعضا تعابیر سیاسی از آن‌ها می‌شود چقدر است، گفت: تا جایی که من می‌دانم دو نوع فیلم ایرانی داریم. نوعی که برای بازار داخلی است و دیگری برای بازار خارجی ساخته می‌شود. مثلا فیلم‌هایی که درباره جنگ ایران و عراق ساخته شده به دلیل این که صادر نشده تاکنون ندیده‌ام. ایران هم مثل بسیاری از کشورها سینمای داخلی و بین‌المللی دارد و شاید به همین دلیل جشنواره‌اش نیز در دو بخش ملی و جهانی برگزار می‌شود.

این کارگردان ادامه داد: تا آنجا که می‌دانم عباس کیارستمی هیچ وقت به عنوان شخصیت سیاسی نشناخته‌ام و جعفر پناهی و اصغر فرهادی را نیز سیاسی نمی‌دانم به نظرم می‌توان فیلم‌های سیاسی جالبی در ایران ساخت که اجازه ساخته شدن ندارند.

وی ادامه داد: نکته بسیار جالبی بود چون باوجود فناوری جدید ممکن است بسیاری از فیلم‌ها ساخته بشوند بدون اینکه ما خبر داشته باشیم و آن‌ها از جشنواره‌ها سر دربیاورند.

شریدر در پاسخ به این پرسش که آیا علاقه‌مند هستید در مورد شخصیت‌های سیاسی و مذهبی ایران مانند امام خمینی(ره) پژوهش داشته باشید و فیلمنامه بنویسید، گفت: این نوع سوژه‌ها برایم جالب نیستند چون باید به شکل رسمی به آن‌ها بپردازیم و این اصلا ساده نیست. در مسیحیت ما نوعی از سینمای رسمی داریم که خسته‌کننده می‌شود مثل روایت‌هایی که در مورد حضرت مسیح به شکل رسمی ساخته شده ولی جذابیت ندارند. در مورد امام خمینی(ره) هم فکر نمی‌کنم بشود فیلمی به غیر از ساختار رسمی ساخت.

وی اظهار کرد: واقعا درباره این سوژه‌ها فیلم ساختن بسیار سخت است زیرا بین دو نوع قضاوت شدن به معنای طرفدار بودن و مخالف بودن گیر می‌کنید. حقیقت را وقتی می‌توانید بیان کنید که از زیر بار تاریخ رها شده باشید.

در این بخش امیر اسفندیاری به مصطفی عقاد اشاره کرد که ضمن مطالعه درباره شخصیت امام خمینی(ره) علاقه‌مند بوده درباره این شخصیت مذهبی سیاسی فیلم بسازد.

سینمای ایران راه خود را به درون هالیوود پیدا کرده است

وی در پاسخ به این که در دوران گذار سینما و با وجود فعالیت شرکت‌های نتفلیکس و آمازون آیا نهضت‌های سینمایی ایران، آرژانتین و رمانی همچنان فرصت ساخت فیلم‌های خوب و عرضه و اکران را دارند، بیان کرد: در محله سکونت من در نیویورک که یک منطقه یهودی‌نشین است، فستیوال سه هفته‌ای نمایش فیلم‌های یهودی را داریم اما یک هفته سینمای ایران را به نمایش گذاشت، بنابراین سینمای ایران راه خود را به درون هالیوود پیدا کرده است.

این فیلمساز آمریکایی در پاسخ به این که در نتیجه سفر به ایران آیا فرصتی برای هم‌اندیشی و همکاری با فیلمسازان ایرانی و آمریکایی فراهم می‌کند، بیان کرد: در جهان سیاست آمریکا جریانی همواره وجود داشته که به دنبال تغییر رژیم در ایران بوده، اما همیشه کنترل شده است. متاسفانه در چنین شرایطی هستیم، بنابراین امکان طرح فرصت همکاری با آن سوی اقیانوس فراهم نیست.

کارگردان و نویسنده فیلمنامه «قانون جنگل» در پاسخ به این که آیا مسیر منتقد بودن به سمت فیلمسازی مسیری یک طرفه است، گفت: من از نقد فیلم به سمت کار مستند و بعد داستانی آمدم به این دلیل که یک‌سری دغدغه شخصی داشتم که جز با کار داستانی نمی‌توانستم به آن‌ها بپردازم، ولی وقتی از این پل عبور می‌کنید و از یک منتقد به یک فیلمساز تبدیل می‌شوید دیگر نمی‌توانید برگردید.

این فیلمنامه‌نویس آمریکایی ادامه داد: می‌دانید فیلمسازان به لطف کسانی که قبول می‌کنند با آن‌ها کار کنند رشد می‌کنند و اصلا نمی‌دانید که چه زمانی لازم است با فلان بازیگر همکاری کنید، بنابراین چطور می‌توانید کار او را نقد کنید؟ من همچنان به نوشتن ادامه می‌دهم، اما نه به شکل نقد بلکه جسته گریخته خواهم نوشت، زیرا ممکن است هر آنچه درباره کسی بنویسید بعدا گریبان‌گیرتان شود.

وی در جواب به سوالی درباره مساله سانسور و این که چطور رابرت دنیرو درباره رییس جمهوری آمریکا به راحتی صحبت می‌کند، اما حرف زدن درباره سینمای ایران ممکن است یک سینماگر را با سختی مواجه کند، عنوان کرد: منظورم در سطح دولت با دولت بود که نمی‌توان مساله همکاری با سینمای ایران را مطرح کرد. نیروهایی در کشورهای مختلف سعی در محدود کردن آزادی بیان دارند و این منحصر به خاورمیانه نیست و وقتی کلیسا و حکومت ترکیب می‌شوند معمولا چنین مشکلی ایجاد می‌شود.

اسکار نوعی از اولویت‌بندی کاذب است

شریدر در پاسخ به اینکه آیا شما فکر می‌کنید در سال‌های اخیر آکادمی اسکار بیشتر به فیلم‌های مستقل توجه می‌کند، گفت: من احترام زیادی برای اسکار و جایزه اسکار قائل نیستم و به نظرم رقابت شایسته‌سالاری نیست. درست است که امسال من نامزد بودم ولی واقعا نمی‌دانم اگر جایزه می‌بردم از دست کسانی که قبولشان ندارم و جایزه‌ای که برایش ارزشی قائلی نیستم چه احساسی داشتم. اسکار نوعی از اولویت‌بندی کاذب است و در این سال‌ها کمتر شاهد انتخاب درست بودیم و در اکثر مواقع مردم انتخاب‌های اسکار را فراموش می‌کنند.

وی ادامه داد: در مورد سینمای مستقل در بازار سینمای غرب بدین شکل است که هر سال حدود ۱۰، ۱۲ فیلم مستقل در سال عرضه می‌شوند، یعنی هر ماه حدود یک فیلم ولی توجه داشته باشید این فیلم‌ها از بین ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار فیلمی است که ساخته می‌شوند. برای همین جشنواره‌های بسیاری ساخته شده‌اند تا این فیلم‌ها کشف شوند، ولی باید بدانید که اگر انتظار دارید بدون اینکه بودجه تبلیغاتی در نظر گرفته باشید فیلم موفقی بسازید، احتمال آن بسیار کم است.

نویسنده فیلم «تالار شهر» خاطرنشان کرد: نمی‌توانم بگویم شاهد تغییر نگاه در اسکار هستیم. جمعیت رای‌دهندگان در حال تغییر است، مثلا امسال فیلمی آلمانی کاندید دریافت جایزه فیلمبرداری شد اما جایی که ۱۵ هزار جمعیت رای‌دهنده داشته باشد، همیشه نازل‌ترین‌ها انتخاب می‌شوند.

وی درباره تفاوت‌ها و شباهت‌های فیلم «راننده تاکسی» و «اولین اصلاح شده» و پایان‌بندی‌های متضاد این دو اثر بیان کرد: این فیلم‌ها از جهات زیادی شبیه به هم هستند؛ اولی درباره مرد جوانی پر از خشم و دومی درباره مردی پیر و سالخورده پر از احساس شکست. اگرچه بین ساخت این دو ۵۰ سال زمان است.

دیگر حرف تازه‌ای در سینما وجود ندارد

شریدر ادامه داد: وقتی فیلمنامه «اولین اصلاح شده» را می‌نوشتم سعی کردم به نمونه‌های موفق در این ژانر ارجاع بدهم. در انتخاب کاراکتر اصلی سراغ کشیشی رفتم که در فیلم‌هایی از برسون، تارکوفسکی و فیلم وینترلایت و راننده تاکسی دیده بودیم. ایرادی ندارد از فیلم‌های موفق الگو بگیریم و به نظرم دیگر حرف تازه‌ای در سینما وجود ندارد.

وی در پاسخ به این که تحریم‌های آمریکا علیه ایران در حالی که سینمای ایران سینمایی انسانی است چقدر به روابط سینماگران دو کشور آسیب می‌زند، بیان کرد: در حال حاضر دورانی است که نمی‌توان به آمریکایی بودن افتخار کرد. من در گذشته و حتی در دوران جنگ ویتنام به آمریکایی بودنم افتخار می‌کردم اما اکنون نه. دولتی در آمریکا خواهان تغییر رژیم ایران و دستیابی به منافع نفتی شماست؛ این برنامه در طول ۱۰۰ سال گذشته است که می‌خواهد ایران طور دیگری باشد.

این نویسنده و منتقد ادامه داد: تاثیری که یک هنرمند می‌گذارد قابل مقایسه با تاثیر بزرگ ماشین پروپاگاندا و حکومت‌ها نیست. کاری که از دست ما بربیاید انجام می‌دهیم اما وضعیت سخت و عذاب‌آور است.

وی در پاسخ به اینکه آیا به نظر شما یک فیلم جنگی خوب و منطبق بر واقعیت باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد تا در مجامع بین‌المللی دیده شود، تصریح کرد: من مطلبی که در مورد فیلم‌های جنگی گفتم مبتنی بر حرف‌هایی است که شنیدم انواع و اقسام از فیلم‌های جنگی در ایران وجود دارد، ولی در مورد فیلم جنگی بحث بسیار خوبی وجود دارد. ما به هیچ عنوان فیلم ضدجنگ به معنای واقعی نداریم، چون شما هر فیلم جنگی که بسازید به محض اینکه تصویری از آن بگذارید در واقع جنگ را باشکوه نشان داده‌اید. مانند فیلم «نجات سرباز رایان» که بسیار فیلم خوبی است ولی فیلم جنگی است، من نمی‌دانم که چقدر ما می‌توانیم با دیدن فیلم‌های جنگی از آن تاثیر بگیریم.

اسفندیاری درباره فیلم‌های جنگی در سینمای ایران توضیح داد: بسیاری از فیلم‌های جنگی ما متفاوت از فیلم‌های جنگی دیگر در دنیا است. نظیر «دیده بان» که در بخش «فیلم‌های مرمت شده» جشنواره نمایش داده می‌شود، همچنین فیلم «لیلی با من است» نیز در دنیا دیده شد.

وی ادامه داد: درباره جشنواره جهانی فیلم فجر هم باید بگویم که هیچ یک از فیلمسازان ایرانی و خارجی نمی‌توانند درباره سازوکار جشنواره‌ها صحبت کنند، زیرا آنها مهمان جشنواره هستند و باید از مسئولان جشنواره‌ها چنین سوالی را بپرسید.

شریدر در ادامه درباره هشتگ MeToo که جریان سینمای هالیوود را هم تحت‌تاثیر قرار داده است، گفت: سوال بسیار بزرگی به عنوان سوال آخر پرسیدید. باید عرض کنم این اتفاقی که افتاده و موجی که ایجاد شده، مانند پاندولی است که فعلا دارد می‌رود و بعد بازمی‌گردد. فعلا باید صبور باشیم و بعد قضاوت کنیم ولی مساله سوء‌استفاده از بانوان چیزی است که از ابتدای خلقت بشر وجود داشته است. این هشتگ، اتفاق خوبی است که باعث می‌شود تعادل موجود را بهم بزند.

وی در پایان بیان کرد: قبل از اینکه به ایران بیایم در فیس‌بوکم یک پست گذاشتم و نوشتم که دارم به ایران می‌آیم. می‌خواستم هر روز مطلبی درباره تجربه حضورم در ایران منتشر کنم، ولی متوجه شدم نظرم هر روز در حال تغییر است، بنابراین تصمیم گرفتم وقتی بازمی‌گردم نظراتم را درباره این سفر بنویسم.

در کارگاه تخصصی کارگردانی فیلم با حضور مایکل نوئر مطرح شد:
کارگردان بیش از هر چیز باید به پژوهش، پیرنگ و شخصیت توجه کند

کارگاه کارگردانی «دارالفنون» در در سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور مایکل نوئر کارگردان دانمارکی چهارشنبه ۴ اردیبهشت‌ در سالن ۴ پردیس سینمایی چارسو برگزار شد.

نوئر در آغاز با بیان اینکه در کشورش فیلم‌های سوپرهیرو و موزیکال ساخته نمی‌شود، گفت: فیلمسازان حرفه‌ای روی لحظات تاکید دارند، مثلاً وقتی فیلم تاریخی «پیش از ژاله» را سال گذشته ساختم، سعی کردم لحظات صادقانه‌ای را به ثبت برسانم.

وی در ادامه با تشریح سه عنصر «پژوهش»، «پیرنگ» و «شخصیت» گفت: در فیلم «پیش از ژاله» ما باید تحقیقات جامعی انجام می‌دادیم زیرا زمان فیلم در سال ۱۸۵۰ اتفاق می‌افتاد و من نمی‌دانستم مردم آن زمان چگونه زندگی می‌کردند. به یاد داشته باشید که بعضی موارد و جزئیات در کتاب‌ها نوشته نمی‌شود، بنابراین نمی‌توان برای تحقیق تنها به مطالعه اکتفا کرد، بلکه باید برای لمس واقعیت، شروع به تجربه اتفاقات مشابه کرد.

این کارگردان با نادرست دانستن این تفکر که کارگردان باید روی صندلی بنشیند و از آنجا به بازیگرانش امر و نهی کند، گفت: این رفتار باعث می‌شود بازیگران به ربات تبدیل شوند، بنابراین به نظر من شما باید بازیگرتان را فریب دهید تا او وارد فرآیند داستان شود. نمی‌توان از بازیگری که بلد نیست با تفنگ کار کند، درخواست کرد با اسلحه کسی را در فیلم بکشد، بنابراین یادگرفتن کار با اسلحه هم زیرمجموعه تحقیقاتی است که باید بازیگر را در آن شریک کرد.

پیرنگ برای کاراکتر اتفاق می‌افتد

نوئر با بیان اینکه پیرنگ چیزی است که برای کاراکتر اتفاق می‌افتد، عنوان کرد: هیچ محدودیتی برای منبع الهام پیرنگ وجود ندارد و هر چیزی که اطرافتان اتفاق می‌افتد می‌تواند در پیرنگ شما وارد شود. همیشه به بازیگران بگویید کاراکترشان را به فراتر از پیرنگ برسانند. اگر بازیگر تحقیقات خوبی داشته باشد از اینکه کارگردان فریبش دهد، استقبال می‌کند، آن زمان است که کارگردان می‌تواند نه با بازیگر، بلکه با شخصیت فیلمش مصاحبه کند و جزئیات رفتاری او را از بازیگرش سوال کند. بازیگران نمی‌توانند خودشان را به طور کامل در اختیار شما بگذارند به همین دلیل دوست دارند مغزشان را خاموش و قلبشان را روشن کنند و دائم از شما سوال بپرسند.

وی در ادامه به تفاوت سینما با دیگر گونه‌های هنر پرداخت و عنوان کرد: تفاوت تئاتر و فیلم در این موضوع است که فیلم به صورت دیکتاتورگونه به شما می‌گوید به کجا نگاه کنید، ولی در تئاتر شما می‌توانید هر جا را که می‌خواهید تماشا کنید. این اتفاق به این معنی است که اگر فیلم داستان خوبی داشته باشد، مخاطب را بیشتر از تئاتر درگیر می‌کند. همچنین در مورد کتاب شما می‌توانید انتخاب کنید کدام صفحه را بخوانید، یعنی سرعت مطالعه را خودتان تعیین می‌کنید اما در سینما به صورت دیکتاتورگونه سرعت فیلم به مخاطب دیکته می‌شود و در آخر تفاوت نقاشی با سینما در این است که در نقاشی شما می‌توانید هر چقدر می‌خواهید هر قسمت بوم را نگاه کنید، اما در سینما کارگردان دیکته می‌کند که به چه چیزی و به چه مدت نگاه کنید.

دوست دارم بازیگر به پلات اطمینان داشته باشد

نوئر با اشاره به خطی بودن روند داستان در فیلم گفت: مهم است فیلمتان را چگونه شروع می‌کنید. مراقب باشید اطلاعات زیادی در ابتدا به مخاطب ندهید و کم‌کم آنها را درگیر احساسات کنید. از سوی دیگر همیشه برای ساختار فیلمتان جزئیات کوچک را پیش‌بینی کنید. مهم است بدانید در هر جای خط داستانی چه اتفاقی رخ می‌دهد. به نظر من اگر بازیگری یادش نیاید که در پلات چه دیالوگی بگوید، پلات اشکال دارد. پس تقصیر را گردن بازیگر نیندازید. بزرگ‌ترین وظیفه کارگردان این است که ساختار را بفهمد و آن را برای بازیگرانش تشریح کند. من دوست دارم بازیگر به پلات اطمینان داشته باشد، اما در صحنه به طور دائم فیلمنامه را به دست نگیرد و آن را بخواند.

این کارگردان با اشاره به فیلم «فروشنده» اصغر فرهادی گفت: من با اینکه فرهنگ فیلم را متوجه نمی‌شدم ولی احساس می‌کردم این اثر حرف‌هایی برایم دارد. فیلم باید قدرت ارتباط با مخاطب خودش را داشته باشد.

وی از جاسپر فینک، فیلمنامه‌نویس خود خواست تا با قرارگیری در کنار او در مورد فیلمنامه صحبت کند. فینک با اشاره به اینکه کارگردان نباید در قرار دادن پلات در اختیار بازیگران افراط کند، گفت: این کار در بازیگردانی‌اش اثر می‌گذارد، مثلاً اگر بازیگر بداند که آخر فیلم برادرزاده‌اش خواهد مرد، حتما در بازی که ابتدای فیلم دارد اثر می‌گذارد. کارگردان باید با کاراکترهای فیلم خود زندگی کند تا بتواند همیشه بهترین داستان را برای ایده‌اش پیدا کند.

در ادامه نشست مایکل نوئر به همراه فیلمنامه‌نویس خود به سوالات دانشجویان در مورد فیلم «پیش از ژاله» پاسخ داد.

ناگفته‌هایی از «دونده» امیر نادری که تاکنون نشنیده‌اید

مانی پتگر با اشاره به فیلم «دونده» گفت: مدیرِ جشنواره سیدنی که عاشقِ فیلم بود و قبل از «دونده» فقط «گاو» را از سینمای ایران دیده بود، می‌گفت وقتی خلاصه قصه را در کاتالوگِ جشنواره ونیز خواند، با آگاه شدن از قصه فیلم و نگاه کردن به اسمِ تهیه‌کننده دولتی – کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان – فکر کرده بود که با یک فیلمِ آموزشی نهضت سوادآموزی مانندِ تبلیغاتی‌، از نوع مثلاً چینی‌اش روبرو خواهد بود، ولی با تماشای سکانسِ آخر، از فرطِ هیجان و حیرت داشت از صندلی به روی زمین می‌افتاد.