با گذشت بیش از چهار سال از آغاز تجاوز ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی به یمن و در شرایطی که جنگ در این کشور عربی با بر جای گذاشتن هزاران قربانی، یک فاجعه انسانی را در یمن رقم زده است، مخالفتها در آمریکا با حمایت واشنگتن از ریاض در این موضوع شدت یافته است. پس از کشمکش کنگره و دولت آمریکا بر سر قطع حمایت از ائتلاف سعودی، اکنون نامزدهای انتخابات آتی ریاستجمهوری آمریکا نیز در این زمینه موضعگیری میکنند.
به گزارش
«آزادی»، در تازهترین نمونه از مخالفتهای فزاینده با حمایت آمریکا از عربستان سعودی در جنگ یمن، جو بایدن، یکی از نامزدهای حزب دموکرات در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ آمریکا میگوید واشنگتن باید به پشتیبانی از عملیات نظامی عربستان سعودی در یمن پایان دهد.
اندروس بیت سخنگوی بایدن در مصاحبه با روزنامه «واشنگتنپست» اظهار داشت که معاون رئیسجمهور سابق آمریکا «معتقد است که حمایت ایالات متحده از جنگ در یمن و لغو اعطای چک سفیدامضا توسط دولت ترامپ به جنگ عربستان سعودی در یمن، باید از مدتها پیش متوقف میشده است». وی افزود: «او به کنگره توصیه میکند که از وتوی رئیسجمهور ترامپ عبور کند».
البته این تنها اظهارنظر بایدن در انتقاد از سعودیها نیست، زیرا وی چندی پیش نیز در مصاحبه با شبکه «سیبیاس» درباره قتل جمال خاشقچی، روزنامهنگار منتقد عربستانی گفته بود: «من تردید دارم که [از منظر سعودیها]کوچکترین احترامی برای حاکمیت قانون، حقوق و شأن بشر وجود داشته باشد. ادعاهایی که تا الان مطرح شده... با نوع رفتار این پادشاهی ناهمخوان نیست».
همزمان، مت داس مشاور سیاست خارجی برنی سندرز نماینده ایالت ورمونت در سنای آمریکا که یکی از نامزدهای حزب دموکرات برای شرکت در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۰ به شمار میرود نیز ادعای وزیر امور خارجه کشورش مبنی بر اینکه پایان دادن به حمایت آمریکا از تداوم جنگ در یمن به نفع ایران خواهد بود را ابلهانه خواند.
مشاورز سیاست خارجی برنی سندرز در پیامی توئیتری در این خصوص نوشت: «این ادعای پمپئو که پایان دادن به حمایت آمریکا از جنگ در یمن به نفع ایران خواهد بود، به طرز آشکاری ابلهانه است. این جنگ برای ایران یک موهبت است. ایرانیها با یک سرمایه گذاری ناچیز میتوانند از این جنگ به عنوان ویترینی برای نشان دادن درندهخویی سعودیها و ناکارآمدی نظامی آنها و بیتفاوتی آمریکا استفاده کنند. ما باید این جنگ را پایان دهیم».
گفتنی است مجلس نمایندگان آمریکا روز ۱۵ فروردین طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن، این کشور باید به حمایت خود از ائتلاف نظامی به رهبری عربستان در جنگ یمن، پایان دهد. مخالفت با فعالیتهای عربستان در یمن از حدود شش ماه پیش و در پی قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار منتقد محمد بن سلمان آغاز شد و به تصویب این طرح انجامید.
این طرح که با رأی مثبت نمایندگان هر دو حزب جمهوریخواه و دموکرات همراه شد، برخلاف نظر دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، تصویب شد. طرح مذکور با ۲۴۷ رای موافق در مقابل ۱۷۵ رای مخالف به تصویب رسید. در این طرح از رئیسجمهور خواسته شده بود تا ظرف ۳۰ روز «تمامی نیروهای نظامی آمریکا را از نبردهایی که در جمهوری یمن رخ میدهد یا بر روی این کشور اثر میگذارد» خارج کند.
با این حال، ترامپ روز ۲۸ فروردین اقدام به وتوی تصمیم کنگره کرد. رئیسجمهور آمریکا پس از وتوی تصمیم کنگره در ارتباط با حمایت نظامی آمریکا از ائتلاف نظامی به رهبری عربستان سعودی در جنگ یمن مدعی شد: «این تصمیم کنگره، تصمیمی خطرناک و بیهوده بود با هدف محدود کردن همان حقوقی که قانون اساسی به رئیسجمهوری آمریکا داده است. در صورت تصویب این قطعنامه، جان آمریکاییها و سربازان شجاع این کشور هم در حال حاضر و هم در آینده به مخاطره میافتاد».
در حال حاضر، هرچند کنگره به صورت قانونی میتواند با کسب دو سوم آرا، وتوی رئیسجمهور را خنثی کند، اما به باور تحلیلگران با توجه به اکثریت کرسیهای مجلس سنا که در اختیار جمهوریخواهان است، دستیابی به چنین سطحی از آرا بعید به نظر میرسد.
طرفداران تصمیم قطع حمایت نظامی از عربستان در جنگ یمن بر این باور بودند که مشارکت در جنگ یمن، حقوق و اختیارات کنگره در رابطه با اعلان جنگ را محدود میکند. به باور آنها این تنها کنگره است و نه رئیسجمهوری که میتواند درباره اعزام سرباز به یک جنگ تصمیم بگیرد.
طرفداران این مصوبه همچنین از حملات هوایی ائتلاف نظامی به یمن انتقاد کرده و معتقد هستند که بسیاری از شهروندان غیرنظامی یمن در اثر این حملات جان خود را از دست داده و این حملات منجر به فاجعهای انسانی در آن کشور شده است. گزارشها حاکی از آن است که از زمان شروع جنگ یمن در سال ۲۰۱۵ تاکنون، دهها هزار نفر از مردم یمن جان خود را از دست دادهاند و بیش از ۱۰ میلیون نفر از گرسنگی رنج میبرند. افزون بر آن، خبر از شیوع بیماری وبا برای سومین بار منتشر شده است.
باید اشاره کرد که هرچند نشانههای بروز فاجعه انسانی در یمن در نتیجه تجاوز نظامی عربستان سعودی، از همان ماههای نخست جنگ و در زمان ریاستجمهوری باراک اوباما در آمریکا آشکار شده بود، اما دو عامل اصلی، یعنی بالا گرفتن منازعه قدرت داخلی بین جمهوریخواهان و دموکراتها به دلیل رفتارهای خودسرانه ترامپ و همچنین وخیمتر شدن وضعیت حقوق بشر در عربستان سعودی از زمان آغاز ولیعهدی محمد بن سلمان، سبب شده انتقادات به این امر در عرصه عمومی با جدیت بیشتری مطرح شود.
با این وجود، با توجه به منافع اقتصادی در هم تنیده واشنگتن و ریاض و همچنین سود کارتل نظامی- صنعتی ایالات متحده از فروش تسلیحات به عربستان سعودی، بعید است که در عمل، واشنگتن حمایت خود از ریاض را متوقف کرده و یا حتی آن را کاهش دهد.