همزمان با تشدید بیسابقه فشارها علیه ایران، دولت آمریکا ادعاهای خود درباره تمایل به دیدار و گفتگو با مقامات ایرانی را تکرار میکند. گزارشهای منتشره رسانهای حاکی از آن است که تاکنون سه کشور به عنوان کانالهای احتمالی و بالقوه تسهیلکننده گفتگو با تهران مورد توجه واشنگتن قرار گرفته است.
به گزارش
«آزادی»، یک روزنامه عربی امروز اعلام کرد که نخستوزیر عراق به وزیر خارجه، رئیس سرویس اطلاعاتی و مشاور امنیت ملی دستور داده است که برای کاهش تنش میان ایران و آمریکا رایزنی کنند. روزنامه «العربی الجدید» به نقل از دو مقام عراقی که یکی از آنان نزدیک به عادل عبدالمهدی نخستوزیر این کشور توصیف شده است، گزارش داد که «سه مسئول در بغداد تحرکات گستردهای برای ایجاد کانالهای ارتباطی بین واشنگتن و تهران آغاز کردهاند».
مقام نزدیک به عبدالمهدی به این روزنامه گفته که نخستوزیر عراق به سه مقام دولت خود دستور داده با میانجیگری، تنش بین ایران و آمریکا را متوقف کنند؛ چرا که این تنش «تأثیر مستقیمی از نظر امنیتی بر کشور (عراق) دارد». وی محمد علی الحکیم وزیر خارجه، مصطفى الکاظمی رئیس سرویس اطلاعات و فالح الفیاض مشاور امنیت ملی و رئیس سازمان «الحشد الشعبی» (بسیج مردمی) را سه نفری دانست که عبدالمهدی مأمور این میانجیگری کرده است.
این مقام عراقی همچنین گفته: «آمریکاییها و ایرانیها فهمیدهاند که عراق در حال حاضر مایل است حلقه ارتباطی بین آنان باشد تا دیدگاهها نزدیک شده و مانع از رسیدن پیامهای اشتباه به هر یک از دو طرف شود؛ به ویژه اینکه طرف سومی وجود دارد که میکوشد منطقه را به سمت جنگ سوق دهد».
از سوی دیگر، یک روزنامه اسرائیلی نیز ضمن اعلام خبر سفر ناگهانی رئیسجمهور سوییس به آمریکا نوشت که احتمالاً سفر وی با هدف رایزنی درباره ایران صورت گرفته است. روزنامه «هاآرتص» در گزارشی نوشت که اولی مائورر رئیسجمهور سوییس در یک سفر از پیش اعلام نشده، در حالی عازم واشنگتن شد که برخی تحلیلگران معتقدند که هدف این سفر گفتگو درباره موضوع ایران و تنشهای اخیر در منطقه است.
طبق این گزارش، کاخ سفید روز چهارشنبه اعلام کرد که مائورر پنجشنبه برای یک دیدار برنامهریزی نشده با دونالد ترامپ رئیسجمهور آمریکا وارد واشنگتن خواهد شد تا احتمالاً در خصوص روابط آمریکا با ایران رایزنی کند. این روزنامه اسرائیلی به نقل از برخی تحلیلگران در واشنگتن مدعی شد که این نشست از پیش اعلام نشده احتمالاً بر افزایش تنشهای میان آمریکا و ایران متمرکز خواهد بود و ادامه داد که سفر رئیسجمهور یک کشور بدون اعلام قبلی، اقدامی غیرمعمول است.
در خبری دیگر در همین راستا، رسانههای بینالمللی پنجشنبه گزارش دادند وزیر خارجه آمریکا با پادشاه عمان درباره مسائل مختلف از جمله ایران گفتگو کرده است. مورگان ارتاگوس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در بیانیهای پنجشنبه گفت: پامپئو روز گذشته (چهارشنبه) با سلطان قابوس گفتگو کرده است. این در حالی است که عمان با توجه به مواضع کم و بیش بیطرفانه خود در منطقه، اغلب به عنوان یک میانجی بالقوه میان ایران و آمریکا در نظر گرفته میشود.
در همین راستا، در گزارش روزنامه «العربی الجدید» نیز اشاره شده که که بازگشایی سفارت عمان در عراق دقیقاً در این برهه، احتمالاً با تلاش برای یکسانسازی تلاشها بین مسقط و بغداد «به منظور دور کردن سایه جنگ و کاهش میزان خطرناکترین تنش در منطقه از زمان حمله آمریکا و انگلیس به عراق در سال ۲۰۰۳۳» ارتباط نزدیکی داشته باشد. عمان یکشنبه گذشته اعلام کرد که سفارت خود را در بغداد بازگشایی کرده است. سفارت عمان در عراق سال ۱۹۹۰ و در پی حمله بغداد به کویت بسته شده بود.
با مروری بر این اخبار و گزارشها، به نظر میرسد واشنگتن با وجود افزودن بر شدت و حجم اقدامات و نیز تهدیدات خود علیه ایران، از خطر بروز یک درگیری نظامی با ایران بیمناک است و تلاش دارد از طریق کانالهای مختلف و با واسطه کردن کشورهای دارای روابط مثبت با ایران و آمریکا، روزنهای را برای مهار تنشها باز نگه دارد.
این امر به ویژه از آن جهت اهمیت مییابد که اخیراً گزارشهای برخی رسانهها اشاره داشته که ترامپ از برخی برنامهریزیهای خودسرانه در دولتش برای درگیری با ایران ناخرسند است. روزنامه واشنگتنپست نوشته ترامپ فکر میکند برخی از مشاوران او قصد دارند ایالات متحده را به درگیری نظامی با ایران بکشانند؛ او این را بر خلاف وعده دیرینهاش برای دوریگزینی از جنگهای پرهزینه میداند و به همین سبب، از بابت چنین تلاشهایی ناخرسند است.
«سیانان» هم با تأیید خبر واشنگتنپست به نقل از منابع آگاه نوشته ترامپ معتقد است مداخله نظامی گسترده در ایران برای او از لحاظ سیاسی ویرانگر خواهد بود. طبق این گزارش، ترامپ به اعضای دولتش گفته در صورتی که او آغازگر درگیری جدیدی باشد، وعدههای انتخاباتیاش مبنی بر دوریگزینی از مداخلههای خارجی را زیر پا گذاشته است.
واشنگتنپست به نقل از چندین مقام آمریکایی نوشته ترامپ رویکرد دیپلماتیک برای حل و فصل تنشها را ترجیح میدهد و خواستار گفتوگوی مستقیم با سران ایران است. یک مقام ارشد دولت آمریکا که از رایزنیهای ترامپ با «جان بولتون»، مشاور امنیت ملی کاخ سفید و «مایک پامپئو»، وزیر خارجه آمریکا آگاه است ادعا کرده او هفته گذشته از برنامهریزیهای شبهجنگی که در دولتش انجام شده، عصبانی شده است. به همین دلیل، به نظر میرسد فعال کردن کانالهای دیپلماتیک مختلف برای میانجیگری با ایران، به ابتکار مسقیم خود ترامپ صورت گرفته باشد.