ماهواره‌های عربی شبکه‌های تلویزیون ایران را حذف می‌کنند؟ / چرا تلویزیون ایران ماهواره ندارد؟

یک روزنامه نزدیک به دربار عربستان سعودی ادعا کرد که شرکت‌های عربی صاحبِ ماهواره‌، برای توقف ارائه سرویس به شبکه‌های تلویزیونی ایران به توافق رسیده‌اند؛ توافقی که ابعاد آن مشخص نیست و هنوز معلوم نیست تا چه میزان طرفین به آن پایبند بمانند اما نشان می‌دهد یک پاشنه آشیل برای پوشش رسانه ملی ایران است که باید رفع شود.

به گزارش «تابناک»؛ روزنامه مکه از رسانه‌های نزدیک به پادشاهی عربستان سعودی که سوابق متعدد در حمله به ایران را در کارنامه خود دارد، در گزارشی مدعی شد شرکت‌های عربی برای توقف سرویس‌دهی به همه کانال‌ها و رسانه‌های ایران در منطقه خاورمیانه تحت هر شرایطی به توافق رسیده‌اند. این اقدام که بنابرادعای این روزنامه بر اساس توافق برخی رهبران کشورهای عربی رخ داده، از شرکت نایلست با توقف پخش سه شبکه ایران کلید می‌خورد.

این روزنامه ادعا کرده هدف از این اقدامات مخرب، تمایل به مقابله با نفوذ ایران در منطقه است و در همین راستا هیچ قرارداد جدیدی نیز امضاء نمی‌شود. روزنامه مکه به شبکه‌های عربی ایران اشاره کرده و همین مسئله باعث شده چنین تصوری تقویت شود که تحرکات مطرح شده علیه شبکه‌های عرب‌زبان ایران نیز العالم است و اقداماتی علیه سایر شبکه‌ها در جریان نخواهد بود اما در نهایت باید صبر کرد و دید این ادعا تا چه میزان رنگ واقعیت به خود می‌گیرد و تا چه حد وسعت می‌یابد.

برخی کشورهای عربی نظیر عربستان، امارات و بحرین از سال‌های دور تحرکاتی برای چنین اقداماتی داشته‌اند و در جریان دور پیشین تحریم‌های آمریکا در دولت اوباما و وزارت امورخارجه هیلاری کلینتون، اقدام به توقف سرویس‌دهی به برخی از شبکه‌های تلویزیونی ایران تحت عنوان پیروی از تحریم‌ها نمودند اما به طور کامل خدمات ماهواره‌ای ایران قطع نشد و در مواردی نیز از سر گرفته شد.

مصر به عنوان مالک «نایل ست» ممکن است وارد این بازی شود و یا «یاه‌ست» متعلق به ابوظبی در این پروژه بازی کند اما به نظر نمی‌رسد بتوان به صورت کلی پوشش ماهواره‌ای ایران را قطع کرد، چرا که اگر چنین امکان سهل الوصول بود، برخی کشورهای عربی به عنوان اهرم فشاری علیه ایران از سال‌های دور مورد استفاده قرار می‌دادند. از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت این طرح در گذشته، اشتراک مالکیت برخی این ماهواره‌ها بوده که هنوز پابرجاست.

به عنوان نمونه اگرچه محل استقرار شرکت ماهواره‌ای عرب ست در ریاض است و عربستان با 36.7 درصد سهامدار اصلی آن محسوب می‌شود اما کشورهای عضو اتحادیه عرب هریک سهمی از این ماهواره دارند و کویت با 14.6 درصد، لیبی با 11.3 درصد، قطر با 9.8 درصد، امارات با 4.7 درصد، اردن با 4 درصد، لبنان با 3.8 درصد، بحرین با 2.5 درصد، سوریه با 2.1، عراق با 1.9 درصد، الجزایر با 1.7 درصد، یمن با 1.7 درصد، مصر با 1.6 و عمان با 1.2 درصد سهامداران اصلی این شرکت محسوب می‌شوند و طیف وسیعی از این کشورها با ایران روابط دوستانه‌ای دارند و به دنبال تنش آفرینی با ایران نیستند.

در سال‌های گذشته تلاش‌هایی برای خرید یک ماهواره برای پوشش تلویزیون ایران در منطقه صورت پذیرفته اما تاکنون شاهد موفقیتی در این زمینه نبوده‌ایم. به نظر می‌رسید قطع شبکه‌های ماهواره‌ای ایران به بهانه تحریم‌ها هشداری جدی به مسئولین برای خرید یک ماهواره بود اما اکنون مشخص شده اگر این هشدار جدی گرفته شده نیز منجر به خرید و به کارگیری یک ماهواره تحت مالکیت ایران برای پوشش شبکه‌های تلویزیونی کشورمان نشده است؛ اقدامی که اگر صورت می‌پذیرفت، امکان پخش ماهواره‌ای امن و بسیار باکیفیت‌تر شبکه‌های تلویزیونی ایران فراهم بود.

البته تدبیر مسئولان ارشد کشور بر این اساس بوده که همزمان با راه اندازی هر شبکه تلویزیونی، ایستگاه‌های زمینی برای پوشش آن شبکه راه اندازی شده و هیچ‌گاه تکیه شبکه‌های تلویزیونی ایران بر ماهواره‌ها نبوده و این ابزار کمکی برای پوشش بیشتر محسوب می‌شده است. با این حال با توجه به تداوم امکان دریافت شبکه‌های تلویزیونی ایران از طریق ماهواره، بسیاری از مردم فاقد آنتن هستند و از همان دیش برای تلویزیون ایران استفاده می‌کنند و ممکن است در این زمینه با چالش‌های موقتی مواجه شوند.

از این منظر، در صورت عملیاتی شدنِ قطع پخش شبکه‌های تلویزیونی ایران، صرفاً بخشی از امکان دسترسی به شبکه‌های ایران در خاورمیانه با چالش مواجه می‌شود و علاوه بر اینکه در ایران با تکیه بر ایستگاه‌های زمینی، اشکال جدی در دسترسی به شبکه‌ها به وجود نخواهد آمد، احتمالاً در سایر محدوده جغرافیایی خارج از خاورمیانه نیز شاهد چالش جدی برای پوشش شبکه‌های ایران نخواهیم بود، چرا که اغلب ماهواره‌های دیگر مناطق جهان تحت مالکیت کشورهای عربی متخاصم نیست.