با توجه به اینکه ایران در آستانه گام دوم کاهش تعهدات خود در برجام است و اروپا نیز نتوانست در مدت دو ماه زمان تعیین شده توسط ایران، گام مؤثری در راستای مقابله با تحریمهای آمریکا و حمایت از برجام بردارد، تحرکات از سوی اتحادیه اروپا برای متقاعد کردن ایران به عدم کاهش تعهدات در گام دوم آغاز شده است.
به گزارش «تابناک»؛ در همین رابطه، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار است امروز (سه شنبه) به آمریکا سفر و با مقامات این کشور در مورد برجام گفتوگو کند.
از سوی دیگر، روز گذشته مشاور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا با بیان اینکه سیاست دولت آمریکا درقبال ایران کاملاً تحت تأثیر جان بولتون است، گفت، ایران حق دارد تهدید به خروج از برجام کند.
ناتالی توچی، مشاور ویژه فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در گفتوگو با شبکه راشا تودی به پرسش ها پیرامون برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و رویکرد آمریکا در قبال این توافق پاسخ داد.
وی درباره اولتیماتوم ایران به اروپا مبنی بر اینکه اگر اروپاییها برای حفظ برجام کاری نکنند، تهران از این توافق خارج خواهد شد، گفت: من وقتی خود را جای ایرانیها میگذارم، تمام چیزی که میتوانم بگویم این است که اگر در ایران تصمیم گیرنده بودم، احتمالاً همین تهدیدات را مطرح میکردم. منظور من این است که اگر یک طرف توافق به تعهدات خود پایبند باشد ـ یعنی ایران و یا سایر طرفها، شامل گروه ۳+۳ که قطعا شامل روسیه نیز میشود ـ عادلانه است به طرفی که توافق را نقض کرده بگوید صبر کنید، چون اگر بخواهید این گونه ادامه دهید من از توافق خارج خواهم شد. با این حال، من همچنین بر این باورم که کاملاً غیر عقلانی است که ایران پیش از سال ۲۰۲۰ از برجام خارج شود، چون تنها یک سال و چند ماه تا وقوع تغییرات احتمالی در آمریکا زمان مانده است.
وی همچنین گفت: در حقیقت اگر من جای ایران بودم، احتمالاً به برجام پایبند نمیماندم، زیرا همانطور که گفتم یک قرارداد تنها زمانی ادامه مییابد که دو طرف پای حرف خود بایستند.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این که آیا از نظر او انتظارات ایران مشروع است، گفت: قطعاً.
ناتالی توچی درباره اینکه آیا رئیس جمهور روحانی میتواند کاری کند که اروپا را وادار به اقدام کند، بیان کرد: تاکنون نیز اقداماتی بوده، ولی مسأله این است که ما درباره چیزی حرف میزنیم که بسیار پیچیده است؛ هم از نظر فنی و هم سیاسی. از نظر من این موضوع تنها به اتحادیه اروپا محدود نمیشود. منظور من این است که وقتی اروپا برای راهاندازی سازوکار اینستکس تلاش میکند، تنها این نیست که اجازه تجارت میان ایران و اروپا بدون درگیر شدن با تحریمهای فرا مرزی (آمریکا) را میدهد، بلکه این یک سازوکار خواهد بود که در نهایت به سایر بازیگران نیز اجازه میدهد، بدون آسیب دیدن از سوی تحریمهای آمریکا به تجارت با ایران بپردازند. این شامل روسیه و چین نیز میشود؛ بنابراین، از نظر من این بخشی از یک ماجرای بسیار بزرگتر است که فراتر از ایران، خاورمیانه و فراتر از عدم اشاعه میرود و تنها مربوط به اروپاییها نیست، بلکه تمام بازیگران بینالمللی را شامل میشود، زیرا ما اکنون درباره تحریمهای فرامرزی آمریکا علیه ایران صحبت میکنیم.
مشاور موگرینی در بخش دیگری از این مصاحبه با بیان اینکه روسیه آن طور که ایران انتظار داشته، عمل نکرده است، تصریح نمود: ما باید فضای سرمایه گذاری جهانی ایجاد کنیم که شرکتها را به رغم تحریمهای آمریکا وادار به انجام سرمایه گذاری میکند. هرچند در این جریان شرکتهای اروپایی بیشتری در مقایسه با شرکتهای روس دخیل هستند، این سازوکار روی همه تأثیرگذار است.
وی خاطرنشان کرد: همان طور که میدانید دولتها نمیتوانند روی شقیقه شرکتها تفنگ بگذارند و آنها را مجبور به کاری کنند. آنچه ما باید انجام دهیم این است که فضای سرمایه گذاری و تجارت را برای شرکتها فراهم کنیم تا آزادانه و بدون مجازات، به سرمایه گذاری و تجارت (با ایران) بپردازند.
ناتالی توچی در پاسخ به پرسشی درباره اختلاف نظر اروپا و آمریکا بر سر ایران و اینکه واشنگتن خواهان تغییر نظام و اروپا تنها خواستار محدود کردن برنامه هستهای ایران است، گفت: شاید ترامپ باید مشاور امنیت ملی خود را عوض کند که خیلی آشکارا موضعی بسیار متفاوت در این مورد دارد.
مشاور مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در ادامه اظهار داشت: از نظر من، دونالد ترامپ متأسفانه درباره ایران به مسیری بسیار متفاوت رانده شده است، به ویژه به دلیل جان بولتون (مشاور امنیت ملی کاخ سفید) که موضعش در قبال ایران به خیلی قبلتر، یعنی در دولت جورج بوش و حتی پیش از آن باز میگردد. بنابراین، به نظر میآید که متأسفانه سیاست آمریکا درخصوص ایران یک مؤلف کاملاً آشکار دارد و او رئیس جمهور آمریکا نیست.
در رابطه با اظهارات این مقام سیاست خارجی اتحادیه اروپا چند نکته قابل ذکر است؛
نخست اینکه بر خلاف سیاست کشورهای اروپایی همچون فرانسه، آلمان و انگلیس که اخیرا فشارهای زیادی روی ایران در موضوعات مختلف ایجاد کرده اند، اتحادیه اروپا همچنان بر ضرورت حفظ برجام و عدم تمرکز بر موضوعات دیگر تأکید می کند. این در حالی است که مقامات کشورهای اروپایی اخیرا با نزدیک شدن به موضع آمریکایی ها، خواهان مذاکره ایران در سایر موضوعات از جمله موشکی و مسائل منطقه ای و پذیرش محدودیت های بیشتر هسته ای از سوی تهران شده اند. بنابراین باید میان سیاست اتحادیه اروپا در قبال ایران با سیاست کشورهای اروپایی تمایز قائل شد.
دوم؛ مشاور موگرینی در اظهارات خود ایران را به صبر و تحمل تا زمان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در 2020 فراخواند. در واقع، اروپا به دنبال خرید زمان بیشتر از ایران در برجام است؛ به این امید که شاید در پسا 2020 ترامپی در آمریکا روی کار نباشد. با این حال، به نظر می رسد که برخی کشورهای اروپایی حتی در صورت شکست ترامپ در انتخابات 2020، در پی قبولاندن محدودیت های بیشتر در برجام بر ایران باشند. لذا، ایران به این نتیجه رسیده که تا پیش از انتخابات آمریکا، تکلیف برجام و عزم اعضای برای حفظ این توافق را مشخص کند.