ساقط شدن یک پهپاد جاسوسی آمریکا توسط سپاه پاسداران و واکنشهای واشنگتن به این اقدام، سبب شدن جدیترین بحثها طی چند سال اخیر درباره احتمال وقوع جنگ میان ایران و آمریکا مطرح شود. در این میان، به نظر میرسد رئیسجمهور آمریکا و اعضای ارشد دولت وی در حال استفاده از فضای موجود برای به راه انداختن یک جنگ روانی جدید با هدف تحت فشار قرار دادن ایران هستند.
به گزارش
«آزادی»، روز جمعه و در اوج تنشها بر سر موضوع ساقط شدن پهپاد آمریکایی توسط ایران، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا مدعی شد که قصد داشته در پاسخ به این واقعه اهدافی را در ایران هدف حمله قرار دهد، اما ۱۰ دقیقه مانده به عملیات، از انجام آن منصرف شده است. وی همچنین ادعا کرد که دلیل این تصمیم، اطلاع یافتن از کشته شدن ۱۵۰ ایرانی در عملیات مذکور بوده و اینکه این تعداد تلفات، تناسبی با سقوط یک پرنده بدون سرنشین ندارد.
با این حال، ترامپ امروز در اظهاراتی جدید با بیان اینکه هرگز حمله به ایران را بهصورت کامل «لغو» نکرده، گفت که فعلاً اجرای آن را متوقف کرده است. وی با رد گزارش رسانهها و اظهارات مقامات مختلف آمریکایی مبنی بر اینکه حمله به ایران بهصورت کامل لغو شده، در صفحه توئیتر خود نوشت: «من فقط اجرای آن را در زمان کنونی متوقف کردم».
همزمان، وزیر خارجه آمریکا با تکذیب ارسال پیام به تهران از طریق عمان، گفت: هر وقت ایران تصمیم گرفت دیپلماسی واشنگتن را با دیپلماسی جواب دهد، میداند چگونه ارتباط برقرار کند. پامپئو با صدور بیانیهای گفت: «اول اینکه ترامپ از طریق عمان پیامی برای مذاکره به ایران نفرستاده است. ما موضع خود را صریحاً بیان کردیم. ما خواستار تعامل (با ایران) در زمان مناسب هستیم. رژیم ایران دیپلماسی اخیر و تاریخی نخستوزیر ژاپن را رد کرد».
این در حالی است که خبرگزاری «رویترز» روز جمعه مدعی شده بود ترامپ بعد از ساقط شدن پهپاد آمریکایی توسط ایران، از طریق عمان نامهای تهدیدآمیز به ایران ارسال کرده است. شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران نیز هرگونه دریافت پیامی از سوی آمریکا به واسطه عمان را تکذیب کرده بود.
وزیر خارجه آمریکا با تأکید بر تداوم «کارزار فشار حداکثری اقتصادی و انزوای دیپلماتیک» بر ایران، افزود: «ثانیاً، ایالات متحده نشان داد که ایران، پهپاد آمریکا را در حریم هوایی بینالمللی ساقط کرد. نقشه دستنویس محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران معتبر نیست».
این در حالی است که ترامپ همزمان با اظهارنظر جدید خود درباره احتمال یا عدم احتمال اقدام نظامی علیه ایران، از وضع تحریمهای جدید علیه ایران نیز سخن گفته است. رئیسجمهور آمریکا در این زمینه اشاره کرد که واشنگتن روز دوشنبه تحریمهای بیشتری را علیه ایران اعمال خواهد کرد.
وی در توئیتر خود در این زمینه نوشت: «ایران نمیتواند تسلیحات اتمی داشته باشد! تحت برنامه وحشتناک اوباما، آنها طی چندین سال کوتاه در مسیر (بمب) هستهای قرار میگرفتند و راستیآزمایی کنونی نیز غیرقابل قبول است. ما تحریمهای بیشتری را روز دوشنبه علیه ایران اعمال خواهیم کرد». وی افزود: «من منتظر روزی هستم که تحریمها علیه ایران برداشته شود و آنها دوباره ملتی سازنده و خوشبخت باشند. هر چه سریعتر بهتر».
در همین زمینه، نماینده ویژه رئیسجمهور آمریکا در امور ایران روز شنبه در گفتگو با «نشنال»، نشریه انگلیسی زبان چاپ امارات متحده عربی ضمن اشاره به همکاری با متحدان آمریکا در خصوص ایران، مدعی شد علیرغم تحریمهای جدید، تهران هنوز هم میتواند به پیشنهادهای دیپلماتیک آمریکا پاسخ دهد.
برایان هوک روز شنبه در گفتوگویی ویژه با شبکه «اسکای نیوز عربی» نیز ایران را به ترویج و انتشار خشونت در غرب آسیا متهم کرد و گفت: «فشارها علیه ایران تا زمانی که این کشور رفتار خود را تغییر دهد، ادامه خواهد داشت».
به این ترتیب و با مروری بر موضعگیریهای اخیر مقامات ارشد آمریکایی میتوان چنین گفت که آنچه واشنگتن در حال حاضر در موضوع ایران در دستور کار دارد، نه بررسی مطلوبیت یا عدم مطلوبیت گزینه نظامی، بلکه در واقع، استفاده از تهدید نظامی به عنوان ابزاری برای فشار، همزمان با پیشبرد سیاست پیشین خود مبنی بر حداکثرسازی فشار اقتصادی است.
به عبارت دیگر، همانطور که ترامپ و هوک اشاره کردهاند، دولت آمریکا همچنان بر این اعتقاد است که از طریق تشدید تحریمها و اعمال فشار هرچه بیشتر بر ایران، میتوان جمهوری اسلامی ایران را وادار به مذاکره بر سر موضوعات مورد علاقه آمریکاییها کرد و در عین حال، وجود تهدید مستمر حمله نظامی، میتواند فشار روانی را نیز همزمان با فشار اقتصادی بر ایران افزایش دهد.
البته بیان این مسئله بدان معنا نیست که گزینه نظامی به طور کلی از دستور کار واشنگتن در قبال ایران خارج است و با توجه به سطح بالای تنشها در منطقه، امکان تبدیل شدن هرگونه برخورد به یک درگیری نظامی میان دو طرف وجود دارد. با این حال، آنگونه که مشخص است دستکم در شرایط فعلی، هدف اصلی از طرح گزینه نظامی نه لزوماً اجرای آن، بلکه تشدید فشار روانی بر مردم ایران است.