سومین دور گفت و گوی بین المللی ایران و روسیه با همکاری باشگاه گفت و گوی بین المللی والدای و دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی تهران،روز چهارشنبه در محل دفتر «کلوپ» والدای با حضور اندیشمندان ایرانی و روس برگزار شد.آنچه که در ادامه می آید متن سخنرانی سفیر تام الاختیار جمهوری اسلامی ایران در افتتاحیه این گفت و گوی بین المللی است.
در سال های اخیر زیاد می شنویم که روابط ایران و روسیه در حال گسترش است و شاهد تقویت چشمگیری بوده است. با این وجود من می خواهم تاکید کنم که در این میان،ساختارها و گفتگوهای نوینی نیز در روابط مشترک ما به وجود آمده اند. ساختارها و گفتگوهای سابق حفظ شده و ساختارهایی تازه برای تقویت همکاری دو کشور ایجاد شده است. می توان گفت که تقریبا در همه زمینه های ممکن،گفتگو میان دو کشور جریان دارد. در این مرحله فکر می کنم اهمیت زیادی دارد که سطح موجود روابط، گفتگوها و توافقات را تثبیت کنیم. اکنون دیدار و تبادل نظر در بالاترین سطوح جریان دارند. دیداری مهمی در مراد ماه در پیش است که در چارچوبی سه جانبه در زمینه مهم کریدور شمال-جنوب با حضور رئیس جمهور ایران در روسیه برگزار می شود.شکل گیری گفتگوهای متعدد سه و چند جانبه در موضوعات مختلف از جمله ویژگی های روابط امروز دو کشور است.
دیگر ویژگی روابط ما این است که نقش عامل سوم در حال کاهش است. همه کارشناس ها می دانند که همواره عامل سوم تاثیرات منفی بر روابط مشترک ایران و روسیه داشته است. به یاد دارم که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سال ۱۳۹۴ اظهار داشت که نقش عامل سوم در روابط ایران و روسیه در حال کاهش است و این اتفاقی مثبت است. برای ما مهم است که این شرایط را حفظ کنیم و باز هم نقش عامل سوم را بیشتر کاهش دهیم. همه می دانیم که ایالات متحده و برخی قدرت های منطقه ای در پی تاثیرگزاری بر روابط ما هستند. برای تثبیت همکاری مشترک مان باید نگاهی مستقل به آن داشته باشیم و تاثیر عوامل دیگر را کاهش دهیم البته همیشه چنین عناصری هستند اما مهم است که در پی کاهش نقش آفرینی آنها باشیم.
ما سند امضا شده ای نداریم که نشان دهد روابط راهبردی داریم اما چیزی که روابط ما را از دیگر موارد متفاوت میسازد، این است که در واقع در برخی زمینه ها می توان گفت همکاری های ما جنبه راهبردی دارند.
برخی پژوهشگران روابط ایران و روسیه را مورد انتقاد قرار داده و می گویند که این روابط راهبردی نیست و تاکتیکی است. من به عنوان سفیر و یک کارشناس بر خلاف این دیدگاه ها معتقد هستم که شرایط دقیقا برعکس است؛ ایران و روسیه اتفاقا دیدگاه های راهبردی و مهم مشترک زیادی در عرصه های جهانی و منطقه ای دارند. قطعا دو طرف در برخی زمینه ها تاکتیک ها متفاوتی دارند اما ماهیت روابط ایران و روسیه بگونه ایست که رویکردهایی مشابه در زمینه های مختلف بین المللی و منطقه ای داریم.
برای ما مهم است که شهروندان و نخبگان دو کشور بیشتر درباره جهان بینی یکدیگر بدانند. فکر می کنم روابط ایران و روسیه بیش از حد دولتی است. به همین علت مهم است که در میان شهروندان و ساختارهای غیر دولتی هم تبادل دیدگاه صورت پذیرد. به همین دلیل گفتگوهایی همچون امروز بسیار مهم هستند و قطعا چنین برنامه هایی بر دیدگاه های مردم هم تاثیر می گذارند.
خوب می شود که در گفتگوها به موضوعاتی که دیدگاه های مختلفی در زمینه آنها وجود دارد هم پرداخته شود. اینکه ببینیم در چه زمینه های رویکردهای مشابه داریم و در کدام زمینه ها دیدگاهمان متفاوت است و مورد بحث گذاشتن این موضوعات بسیار مهم است. اینکه رویکردهای مشابه داریم و همکاری میکنیم که روشن است. اما نیاز هست درباره دیدگاه های متفاوت هم بحث کنیم.
در زمینه های مختلفی با روسیه تفاهم نظر داریم؛ سوریه و کل خاورمیانه، دریای خزر، تحریم ها، سیاست های یک جانبه آمریکا در منطقه، رویکرد دو کشور به حقوق بین الملل، موضوع افغانستان و مبارزه با مواد مخدر، گسترش ناتو به شرق، ثبات در آسیای میانه و قفقاز، مبارزه با تروریسم و افراط گرایی و فعالیت های رسانه ای. همین اخیرا گفتگو و همکاری در زمینه اینترنتی و سایبری را هم آغاز کرده ایم. همچنین چارچوبی برای گفتگو میان دانشگاه های دو کشور وجود دارد. بر همین اساس فکر می کنم خوب میشد اگر در این گفتگوهای مشترک لیستی تهیه شود و به نوبت دیدگاه های نخبگان ایرانی و روسیه به تبادل نظر گذاشته شوند.
تا جريان سومى كه منافع ملى دغدغه خاطرش باشد وخودكفايى وپيشرفت جزو اهدافش دركشور به مجلس راه پيدا نكند تغييرات مورد نظر سفير دروابط ما باروسيه بيش نخواهد امد