نام «محمدرضا عارف» از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۲ که او تصمیم به کاندیداتوری گرفت و البته در نهایت، ۴ روز پیش از رایگیری از عرصه رقابت ها کناره گرفت. بیش از هر زمان دیگری بر سر زبان ها افتاد. عارف وزیر پست و تلگراف و تلفن در دولت اول «سید محمد خاتمی» و معاون اول دولت دوم او بود و به پشتوانه حضورش و کناره گیری اش در انتخابات 92 توانست به عنوان نفر اول لیست امید با رأی مردم تهران راهی مجلس دهم شود.
به گزارش «تابناک»، عارف در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم تاکید کرده بود که در صورت کاندیداتوری خاتمی یا هاشمی، کاندیدا نخواهد شد، اما او علیرغم کاندیدا نشدن خاتمی و رد صلاحیت مرحوم هاشمی به دلیل اصرار اصلاح طلبان از جمله رئیس دولت اصلاحات هرچند با ناراحتی اما کناره گیری کرد و با وجود اینکه این کناره گیری به نفع «حسن روحانی» انجام شد، او به دلیل دلخوری از توصیه هایی که برای کناره گیری اش انجام شد، این موضوع را در نامه ای که پس از کناره گرفتن از کاندیداتوری منتشر کرد، مورد اشاره قرار نداد.
عارف که اکنون 68 ساله است در مجلس هم خیلی موفق نبود و اگرچه به عنوان نفر اول تهران راهی بهارستان شده است، اما هربار که در انتخابات ریاست مجلس شرکت کرده، در مقابل «علی لاریجانی» شکست خورده و نتوانسته اند کرسی جز ریاست فراکسیون امید را طی سال و اندی گذشته در اختیار داشته باشد و البته مدتی هم در طول دوران نمایندگی راست کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشته و حتی در طول این 4 سال نتوانسته ریاست این کرسی را به صورت دائمی بر عهده بگیرد.
سکوت عارف از کجا شروع شد؟
عارف که به دلیل «سکوت سیاسی» اش لقبی هم در همین زمینه از آن خود کرده است و بارها سیاسیون اصلاح طلب نسبت به سکوت او در برابر برخی مسائل انتقاد کرده اند، اولین بار این رویه اعتراضی یعنی «سکوت» را در انتقاد به تعیین وقت برای سخن گفتن کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری و عملکرد مجری برنامه مناظره کاندیداها اختیار کرد و در پاسخ به هر سئوال مجری برنامه بدون اینکه سخنی بگوید، اظهار بی نظری می کرد.
او این رویه که برخی آن را نوعی «قهر» که شایسته یک فعال سیاسی برجسته نیست، می دانند نیز ابتدا در قبال دولت روحانی و سپس در مجلس نیز ادامه داد تا جایی که بسیاری از سیاسیون اصلاح طلب به در پیش گرفتن چنین رفتاری توسط او انتقاد کردند و معتقدند بودند کسی که به عنوان نفر اول انتخاب شده توسط مردم پایتخت و با ۱٬۶۰۸٬۹۲۶ رأی راهی پارلمان شده است، نباید چنین رویکرد منفعلانه ای داشته باشد.
دلایل سکوت عارف چیست؟
رئیس فراکسیون امید در خصوص دلایل اتخاذ استراتژی «سکوت» در مصاحبه ای گفته که «احساس میکنم که این شیوه درست است. بله، اگر بخواهیم یک نفر را مطرح کنیم و هر روز اسم او مطرح شود، بحث دیگری است. کارهایی که برخی جریانات سیاسی میکنند. ما هم بلد هستیم، بیشتر از بقیه هم بلد هستیم. چه کنیم که شعار ما آرامش و اخلاق است و ما پایبند به اخلاق هستیم. من حق ندارم از حق و امکان دیگران، به نفع خودم استفاده کنم. والا هر روز قرعه نطق به اسم بچههای ما درمیآید. اعضای فراکسیون هم آمادگی این را دارند که وقتشان را به من بدهند. من وظایف دیگری هم در فراکسیون به عهده دارم که فکر میکنم اگر به آنها بپردازم عملکرد کل فراکسیون بهتر خواهد بود و همبستگی و انسجام فراکسیون بیشتر و بیشتر میشود.»
وی یادآور شده است: «ما به اینها اعتقاد داریم. طبیعتا هم عدهای طرفداران من هستند و عدهای مخالفان من. عیب ندارد. نقد، حق افراد است. ما نمیخواهیم رویکردمان را فردی کنیم. نمیخواهیم کل فراکسیون به ٣-٢نفر محدود شود. به همین دلیل ببینید، در همه مسائل حضور ما کاملا حضور توزیع شده است. همه اعضا در زمینههای مختلف فعالیت میکنند. مثلا در همین تشکیل کمیسیون تلفیق بودجه کار جدی تشکیلاتی کردیم، واقعا هم همه این دفعه تشکیلاتی عمل کردند. اگر ما در دفعات قبل روش حذفی را دنبال میکردیم، به اینجا نمیرسیدیم که همکاران ما متحد رای بدهند. من برای خودم این رسالت و وظیفه را قائل هستم، نه رسالت فردی که بگویم باید تلاش شود تا آقای عارف، هفتهای دو-سه بار صدایش در مجلس شنیده شود. جای عارف، آقای دیگر یا خانم دیگر هم باید شنیده شود، همکارانی که باید تجربه کسب کنند خود را برای دورههای بعد و فعالیتهای دیگر آماده کنند و نقشآفرین باشند.»
رئیس فراکسیون امید در پاسخ به این سئوال که قطعا کسی انتقاد به این نمیکند که شما به نفع جریان اصلاحات سکوت کنید ولی یک زمانی است که ظرفیت جریان اصلاحات با سکوت یک نفر از بین میرود. آن زمان باید چه کرد؟ گفته «آن وقت باید فریاد کشید! مطمئن باشید که فریاد میکشم.» او همچنین در پاسخ به اینکه چه وقت نوبت آن میرسد که شما فریاد بکشید؟، عنوان کرده است:«هر وقت که تشخیص دادیم. در این چند سال این را احساس نکردیم و برنامههایی که در مجلس داشتیم را با متانت، با حوصله و باصبر، دنبال میکنیم. حتما. اگر لازم باشد فریاد هم میکشیم یا اگر بتوانیم بدون فریاد و با آرامش برنامههای خود را پیگیری میکنیم قطعا چنین عمل میکنیم.»
انتقاد از رئیس فراکسیون اصلاحطلبان درباره حصر
اما با وجود این سخنان استراتژی عارف برای ادامه حضورش در مجلس همواره سکوت و پیش بردن آنچه در نظر دارد، مبتنی بر همین مساله بوده است، این موضوع به ویژه در ارتباط با پرونده حصر و به خصوص در مقاطعی که رایزنی ها در این خصوص افزایش یافته بود، میزان انتقادات را از رئیس فراکسیون امید بالا برد. البته او همواره اعتقاد داشته است این موضوع را باید با استراتژی سکوت و به دور از هیاهو و س و صدا و در آرامش پیش برد که البته تاکنون منجر به اتفاق خاصی هم نشده است، همین موضوع شعله انتقادات را از عملکرد او و فراکسیون امید به دلیل عمل نکردن به شعارهای انتخاباتی بیشتر کرده است.
البته با نزدیک شدن اه انتخابات گویا عارف ترجیح داده است این رویه را ادامه ندهد و بیشتر در محافل حاضر شده و پاسخگو باشد. آخرین نمونه این موضوع بر می گردد به دیدار او با جمعی از دانشجویان اردبیل که درباره موضوعات مختلف در آن صحبت کرده است و در پاسخ به سوال یکی از دانشجویان درباره اقدامات صورتگرفته در ارتباط با رفع حصر نیز گفته که «در ارتباط با رفع حصر پیگیریهای زیادی انجام شد و کارگروهی که برای این موضوع در فراکسیون امید تشکیل شد نیز به صورت جدی موضوع رفع حصر را پیگیری کرد و به همین دلیل جلساتی نیز با سران قوا و برخی مسئولین که در این خصوص موثر هستند برگزار شد. توقع ما رفع کامل حصر است البته برای اینکه پیگیریها به نتیجه برسد اقدامات خود را خیلی رسانهای نکردهایم. به عنوان مثال در مورد پرونده محیط زیستیها نیز چندین جلسه شخصا با خانواده آنها برگزار کردم. البته به دلیل اختلاف نظر کارشناسی دو نهاد امنیتی و طلاعاتی درباره پرونده آنها نتیجه موردنظر ما هنوز حاصل نشده و امیدواریم دادگاه فعالان محیط زیستی با در نظرگرفتن نظرات کارشناسی و با نگاه مثبت برگزار شود.»
مخالفت عارف با اعتراض به پرونده خاتمی
او همچنین علاوه بر توضیحاتی که در این دیدار درباره پرونده «محمدرضا خاتمی» داده به همین موضوع بسنده نکرده و در توئیترش هم به آن واکنش نشان داده است. عارف در دیدار با دانشجویان در این خصوص یادآور شده «مثلا میگویند شخص من در ارتباط با نامه فراکسیون امید درباره آقای محمدرضا خاتمی مخالفت کردهام در حالی که شخصا پرونده ایشان را بدور از آنکه رسانهای کنم از طریق مسئولان ارشد قوه قضاییه پیگیری کردهام و در شورای عالی سیاستگذاری اصلاحطلبان نیز نسبت به پرونده ایشان موضعگیری صورت گرفت و برخی بدون اطلاع از ماهیت موضوع و تنها براساس یک خبر نادرست و براساس شنیدهها قضاوت میکنند هرچند به این حاشیهسازیها توجه نمیکنم و از اصلاحطلبان نیز میخواهم خود را درگیر این حاشیهها نکنند و تلاش میکنیم در چارچوب راهبرد فراکسیون امید یعنی امید و آرامش وظایف و مسئولیت خود را انجام دهیم.»
ماجرا از این قرار بوده که پس از تلاش «علی مطهری» برای جمع آوری امضا برای ارسال نامه اعتراضی به وزیر دادگستری در خصوص پرونده «محمدرضا خاتمی» این موضوع از دستورکار فراکسیون امید مجلس خارج می شود، دلیل هم این است که عنوان می شود، «محمدرضا عارف» اعلام کرده است که با کلیت نوشتن نامه مخالف است و این موضوع را به صلاح نمیداند. برای همین با اینکه تعداد قابل توجهی از نمایندگان مجلس و عضو فراکسیون این را امضا کرده بودند با این اعلام نظر پیگیری نامه از دستور کار فراکسیون خارج شد.
عارف در توئیتی به حواشی جمعآوری امضا درباره پرونده خاتمی پاسخ داده است و در توئیترش نوشته است: میگویند شخص من در ارتباط با نامه فراکسیون امید درباره آقای محمدرضا خاتمی مخالفت کردهام؛ در حالی که شخضا پرونده ایشان را به دور از آنکه رسانهای کنم از طریق مسئولان ارشد قوه قضائیه پیگیری کردهام.
واکنش ها و اظهار نظرهای عارف رئیس فراکسیون امید و نفر اول انتخابات مجلس دهم از حوزه انتخابیه تهران نشان می دهد که نزدیک شدن به انتخابات می تواند به ویژه برای نمایندگان و حتی آنهایی که استراتژی شان سکوت است، نطق باز کن باشد و باعث شود که افراد برای مدتی از سکوت پرهیز کنند؛ حالا که این باب باز شده است، هم اصولگرایان مجلس و هم اصلاح طلبان و در رأس آن رئیس فراکسیون امید بیایند و به مردم گزارش بدهند که چه شعارهایی در سال 94 داده اند و چه اقداماتی را در طول عمر 4 ساله مجلس دهم برای تحقق این شعارها بکار بسته اند؟