به گزارش «تابناک»؛ روز گذشته، گزارشی به نقل از سازمان جهانی بهداشت منتشر شد که حکایت از بررسی میزان مصرف الکل در بسیاری از کشورهای جهان دارد و بر اساس آن، «ایران رتبه نهم مصرف الکل را در میان ۱۸۹ کشور جهان دارد.»
این در حالی است که با دقیق شدن در این گزارش، پی خواهیم برد به جهاتی اوضاع وخیمتر است، چون سازمان بهداشت جهانی بر مبنای سرانه مصرف الکل در میان مصرف کنندگان همیشگی و مداوم نوشیدنیهای الکلی بررسی کرده و در نتیجه این بررسی ایران در رتبه نهم قرار گرفته است.
به این معنا که آن دسته از ایرانیان که مدام نوشیدنیهای الکلی مصرف میکنند، بسیار پرمصرف هستند تا جایی که تنها شهروندان الکلی ـ به تعبیر رایج برای معرفی مصرف کنندگان مدام الکل! ـ هشت کشور بیش از ایشان مشروب مینوشند. این در حالی است که تولید، عرضه و مصرف مشروبات الکلی در ایران ممنوع است.
بر اساس این گزارش، هر ایرانی بالای پانزده سال که «مرتب الکل مینوشد»، در سال ۲۰۱۶ میلادی به طور میانگین ۲۸.۴ لیتر الکل خالص مصرف کرده که ۳.۶ لیتر بیش از میزان مصرف ایرانیان الکلی در سال ۲۰۱۰ بوده است. از این نظر، تونس رتبه نخست را در اختیار دارد و پس از آن سوایزیلند، مالدیو، افغانستان، نامیبیا، آفریقای جنوبی، الجزایر و ترکیه در رتبههای بالاتر از ایران قرار دارند.
نکته عجیب دیگر در این گزارش آنجاست که تأکید دارد، مصرف سرانه الکل در میان «تمام ایرانیان بالای پانزده سال» در سال ۲۰۱۶ میلادی یک لیتر بوده است، که اگر جامعه آماری را یکپارچه در نظر بگیریم و محدود به جمعیت بالای ۱۵ سال نکنیم، سرانه مصرف الکل در کشورمان به مانند دیگر کشورهای منطقه شرق مدیترانه، شش دهم لیتر در سال است.
این گزارش همچنین نشان میدهد، یک دهم درصد جمعیت بالای پانزده سال ایران طی یک ماه پیش از انجام این بررسی، مصرف سنگین الکل داشتهاند. این نسبت در میان مصرف کنندگان مشروبات الکلی ۴.۱ درصد بوده است. همچنین ۰.۶ درصد جمعیت بالای پانزده سال ایران وابسته به مصرف الکل تشخیص داده شدهاند.
گزارشی که البته مربوط به چندسال پیش است و چرایی انتشار آن با تأخیر فراوان، محل ابهام است؛ اما زیر سؤال بردنش چندان ساده نیست، به ویژه زمانی که پروندههای فراوان مسمومیت شدید هموطنانمان در شهرهای مختلف با نوشیدن مشروبات الکلی مشکوک در سالهای اخیر را به یادآوریم که چندین کشته و شمار زیادی بیماران نیازمند دیالیز به جای گذاشته اند.
پروندههای پرشماری که اطلاع خاصی از فرجامشان در دست نیست و حتی نمیدانیم آیا به شکل گیری پژوهشی ویژه به منظور مشخص کردن آمار مصرف کنندگان از الکل، هزینههایی که صرف این امور میکنند، نوع مصرفشان، آسیبهای ناشی از آن و... منجر شده یا به کل فراموش شده است؛ هرچند میدانیم بر پایه برخی آمارها مانند آنچه سازمان پزشکی قانونی منتشر میکند، میزان مرگ و میر ناشی از مصرف زیاد الکل در سالهای گذشته، روند افزایشی داشته است.
البته این روند افزایشی با آنچه در گزارش سازمان جهانی بهداشت آمده فاصله بسیار دارد، ولی سکوت مسئولان در قبال این گزارشهای منتشره در جهان، گزاره تردید آفرینی است که نمیشود از آن چشم پوشی کرد؛ سکوتی که منحصر به یک نهاد و مجموعه هم نیست و بسیار فراگیر است، تا جایی که به کنشگران نیز سرایت کرده است.
این در حالی است که در بسیاری دیگر از مسائل اجتماعی در کشورمان، شاهد اظهارنظرهای پرشمار و گاه ضد و نقیضی از مسئولان مختلف هستیم و میبینیم کارشناسان و متخصصان نیز از هر مجالی برای اظهار نظراتشان در خصوص آن مسائل استقبال میکنند، در حالی که تا بحث مصرف الکل و آمارهای مربوط به آن میشود، همه سکوت میکنند.
از امثال وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گرفته تا مرجع انتظامی، مجلس شورای اسلامی، دستگاه قضا، پژوهشکدههای مختلف وابسته به قوا، مراجع حقوقی، سیاستمداران، اساتید دانشگاه، نهادهای فرهنگی و هر جای دیگری که مستقیم یا غیرمستقیم با چرخه تولید، قاچاق، توزیع و مصرف مشروبات الکلی و گرایش ایرانیان به نوشیدن الکل در ارتباط هستند، اما نه در رد گزارش سازمان بهداشت جهانی تلاشی صورت میدهند و نه برای رفع این معضلِ رو به رشد گامی برمیدارند.