رتبه نهمی که اخیرا سازمان بهداشت جهانی به ایران در مصرف سرانه الکل در گروه سنی بالای ۱۵ سال نسبت داده، بالاخره تکذیب شد؛ اما تکذیبی شبهه آفرین و عجیب!
به گزارش «تابناک»؛ پس از آنکه اعلام شد، ایرانیانی که مصرف مداوم الکل دارند، پس از شهروندان هشت کشور، بیشترین میزان مصرف الکل را از آن خود اختصاص کرده اند، انتظار می‌رفت، این ادعا به سرعت با واکنش مسئولان مختلف کشورمان مواجه شده و مستند و مستدل تکذیب شود؛ اما در کمال تعجب این گونه نشد.
سکوت در قبال ادعایی بسیار بزرگ که ظاهرا رئیس مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران آن را جایز ندانسته است. آفرین رحیمی موقر، با تأکید بر اینکه آمار اعلام‌شده نادرست و اشتباه است، به ایسنا گفته: «بر اساس داده‌ها و نتایج تحقیقات ما، مصرف الکل در ایران بسیار کمتر از بسیاری از کشور‌های جهان است.»
وی در ادامه تأکید کرده که میزان مصرف در زنان ایرانی یعنی نیمی از جامعه ایرانی حدود یک دهم مردان است که نشانه دیگری بر نادرست بودن آمار یاد شده است؛ آماری که رحیمی آن را حاوی خطا خوانده و در شرحش گفته: «گاهی پیش می‌آید اسنادی که در کشور منتشر میشود، بموقع دست کسانی که گزارش‌های جهانی را تهیه میکنند، نمی‌رسد یا دیرتر از زمان تهیه گزارش به دست‌شان می‌رسد که این مورد می‌تواند خطای در نتیجه‌گیری به وجود آورد.»
وی افزود: «اگر داده‌های صحیح کشور در اختیار تهیه‌کنندگان گزارش جهانی نباشد، یا در زمان تهیه گزارش، اطلاعات بروزی از یک کشور نداشته باشند، از روش مدل‌سازی استفاده میکنند. در این روش، معمولا از داده‌های کشور‌های همسایه یا شبیه‌ترین کشور‌ها بر اساس الگو‌های بیماری یا رفتاری‌شان به آن کشور استفاده میکنند و محاسباتی انجام می‌دهند که می‌تواند دقیق نباشد.»
اما اگر آمار ارائه شده ناصحیح است، آمار صحیح در خصوص میزان مصرف الکل در کشورمان چیست؟ رحیمی در این باره به مطالعاتی اشاره کرده که در مجموعه تحت امرش صورت گرفته و بر اساس آن، «سالانه حدود پنج تا شش میلیون لیتر الکل در کشور مصرف میشود که معادل حدود ۰.۱ لیتر الکل خالص به ازای هر فرد بالغ است.»
به عبارت بهتر، وی مدعی شده که آمار مصرف الکل در کشور، نه آن گونه که سازمان جهانی بهداشت روایت کرده (یک لیتر به ازای هر ایرانی بالای ۱۵ سال در سال)، یک دهم لیتر در سال به ازای هر فرد بالغ است. مصرفی که این مقام مسئول هم اذعان دارد «در سال‌های اخیر، به ویژه در جوانان افزایش یافته است و باید اقدامات لازم برای آموزش و پیشگیری از مشکلات ناشی از آن انجام شود.»
بدین ترتیب مشخص میشود، گزارش‌های این مقام مسئول نیز مانند گزارش سازمان بهداشت جهانی، حکایت از افزایش مصرف الکل در کشورمان دارد، که گزاره‌ای نگران کننده است؛ اما ماجرا آنجایی عجیب میشود که می‌بینیم رئیس مرکز ملی مطالعات اعتیاد دانشگاه علوم پزشکی تهران علتی عجیب برای کمتر بودن مصرف الکل در کشورمان به نسبت دیگر کشور‌های جهان ارائه می‌دهد.
او می‌گوید: «مصرف سالانه الکل خالص در ایران حدود ۰.۱ لیتر به ازای هر فرد بالغ است، در حالی که میانگین جهانی این شاخص به ازای هر فرد بالغ ۶.۴ لیتر است که عمده‌ترین علت کم بودن این میزان، تعداد کمتر میزان مصرف‌کنندگان الکل در ایران است؛ مطالعات انجام شده در کشور نشان می‌دهد که بین ۹۰ تا ۹۵ درصد ایرانی‌های بزرگسال (بالای ۱۵ سال) الکل مصرف نمی‌کنند.»
اظهارنظری که با کمی تأمل، پی خواهیم برد مهر تأیید دیگری بر بخش‌هایی از گزارش سازمان بهداشت جهانی است؛ اینکه پنج درصد ایرانیان بالای ۱۵ سال الکل خالص مصرف میکنند؛ اما همین جمعیت کوچک، پنج تا شش میلیون لیتر الکل مصرف میکنند! مصرفی که میانگینش در میان کل جمعیت بالای ۱۵ سال در ایران، حدود یک دهم لیتر است، ولی اگر ملاکمان مصرف کنندگان الکل در کشور باشد، به اعداد بسیار بزرگتری خواهیم رسید.
موضوعی که رحیمی هم تلویحا بر آن مهر تأیید زده و گفته: «داده‌های متنوع و مختلف از کشور ما تأکید دارد که میزان متوسط سالانه مصرف الکل خالص در مصرف‌کنندگان الکل در کشور ما به هیچ وجه بالای دو لیتر نیست؛ هرچند رقم مصرف همه کشور‌ها را نداریم و نمی‌توان دقیق گفت ما رتبه چند را داریم، قطعا ما در بین ۱۰۰ کشور اول دنیا نیستیم.»
اظهارات تأمل برانگیز و شبهه آفرینی که مجابمان میکند، مصرف الکل در کشورمان روند افزایشی دارد و هرچند امری شایع در جامعه نیست و به کسر کوچکی از جمعیت محدود میشود؛ اما میزان بالایی هم دارد. وضعیتی که رحیمی تأکید دارد کار‌های آماری جامعی در خصوص آن صورت گرفته و «در این زمینه خلأ اطلاعاتی نداریم»، ولی ظاهرا اطلاعات آماری مان حاوی نکات نگران کننده‌ای مشابه گزارش سازمان بهداشت جهانی است!
توجیه و پاک کردن صورت مسئله مشکل حل نمی شود ...اقای دکتر!!! 
رتبه نهم اشتباه است و برای همین تکذیب کرده اند. احتمالا رتبه اول یا دوم هستیم. 
