تحولات عراق در روزهای گذشته تغییرات لحظه ای را تجربه نموده است و رصدگران صحنه را واداشته تا برای درک و تحلیل دقیق این صحنه، چشم از آن برندارند و بصورت مستمر به رصد اخبار، تحولات، موضعگیری ها و تحرکات بازیگران مهم این صحنه بپردازند.
صحنه تظاهرات مردمی در عراق در روزهای ابتدایی هفته می رفت تا مجددا منجر به خشونت گردد و خصوصا در استان های جنوبی که تسویه حساب های شخصی، گروهی، حزبی و عشایری نیز مزید بر مطالبات مردمی شده بود و مجرمین با استفاده از فرصت پیش آمده اقدام به انجام تخریب و قتل می نمودند، میل به خشونت بیش از بغداد بود و شهادت شهید ابوجعفر العلیاوی در میسان را می توان قله خشونت و تسویه حساب های حزبی در جنوب به حساب آورد.
گروه های انحرافی مانند صرخی و یمانی نیز با استفاده از فرصت پیش آمده و خلا اقدام قدرتمند دولت برای مقابله با معترضان در خیابان ها اقدام به گسترش نفوذ خود نموده و با بیرون آمدن از مخفیگاه ها، در برخی استان ها بصورت قدرتمند اقدام به حضور نمودند و تظاهرات را به خشونت کشاندند. استان های میسان، ناصریه و کربلا بیش از سایر استان ها درگیر این موضوعات بودند.
در بغداد نیز در کنار معترضینی که به درستی بدنبال احقاق حقوق خود می باشند، برخی از جریانات با نفود به صفوف مردم اقدام به منحرف کردن اعتراضات نموده و به اعمال خشونت علیه نیروهای امنیتی یا هرگونه مظهر اسلامگرایی مانند روحانیون، مجاهدین حشد و برخی شیوخ عشایر نمودند و آنها را از میدان التحریر اخراج کردند.
اتفاقات رخ داده در روز جمعه و شنبه خصوصا شهادت شهید ابوجعفر العلیاوی، باعث انزجار مردمی از جریانات انحرافی گردید و اگرچه به وضوح خطوط در صحنه آشکار نشد ولیکن مردم نسبت به اعمال خشونت بی حد و حصر که منجر به آشوب و بلوا و ناامنی شده بود اعتراض نموده و به آرامی از تظاهرات فاصله گرفتند و تعداد افراد حاضر در میدان التحریر به پایین ترین حد خود رسید.
در کربلا نیز به درخواست مردم، پلیس وارد شده و در مقابل صرخی ها که بدنبال منحرف کردن تظاهرات مسالمت آمیز مردمی بودند ایستاده و آنها را از صحنه خارج کردند. اقدامی که با عملیات سنگین فضای مجازی علیه پلیس مواجه شد و خبرسازی مربوط به کشته شدن بیش از 17 معترض در کربلا می رفت تا عراق را به آشوب بکشاند ولی با اقدام به موقع استاندار کربلا در برگزاری کنفرانس خبری و روشن شدن این حقیقت که در آن شب هیچ معترض یا نیروی امنیتی در کربلا کشته نشده است غائله به پایان رسید. در همین خط رسانه ای، مدارک یک ایرانی نیز در فضای مجازی منتشر شد و عنوان شد که تک تیراندازهای ایرانی اقدام به هدف گیری معترضان می نمایند که این خط خبری دشمن نیز با بیانیه پلیس کربلا از دستور کار خارج گردید.
در پی این تحول و از دست دادن حمایت های مردمی از تظاهرات، دو اتفاق مهم در صحنه رخ داد که هرچند ابتکار عراقی بوده است ولی به شدت از تحولات لبنان متاثر شده بود. درخواست برای پیوستن دختران به تظاهرات در ابتدا به عنوان یک تظاهرات جداگانه در میدان النسور آغاز گردید. هرچند از این تظاهرات در ابتدا استقبال نشد ولی پس از آن در میدان التحریر دختران جوان به مردان پیوستند. در اتفاق دوم تلاش شد تا کودکان و نوجوانان را از مدارس بیرون کشیده و به نام اعتصاب به میدان التحریر بکشانند که این موضوع با مخالفت خانواده ها و برخورد دولت با مدیران مدارس ناکام ماند.
در گام بعد، تلاش شد تا با تبدیل تظاهرات به یک کارناوال، از خشونت آن کاسته و مردم را به بهانه های گوناگون به صحنه بکشانند. در این مرحله ارائه انواع غذاها در میدان التحریر آغاز گردید و حتی کار به جایی رسید که ماهی مسگوف و انواع غذاهای دیگر نیز به منوی معترضان افزوده شد. ارائه انواع میان وعده ها، قلیان، رقص و پایکوبی دختران و پسران، نواختن انواع موسیقی، توزیع اقلام مختلفی بصورت رایگان (مانند ماسک و کلاه ایمنی و ...)، فراهم نمودن اینترنت و ... همه و همه از جمله اقداماتی بود که انجام شد تا تظاهرات در میدان التحریر تبدیل به یک کارناوال گردد.
شب ها نیز خودروهای معترضان که پر از جوانانی از مناطق ضعیف و فقیرنشین شهر بود با صدای موسیقی بلند و پایکوبی جوانان در محله های لوکس بغداد مشغول تردد شده و با به اهتزار در آوردن پرچم های عراق به عنوان نماد معترضان خیابان های منطقه را مملو از خودروها و جمعیت نمودند. این روند آرام آرام منجر به پیوستن خانواده ها نیز شد و خیابان های مناطق معروف مانند پل جادریه و خیابان فلسطین مملو از جمعیت مردمی شد که شب ها برای شادی و شرکت در این جشن خیابانی به خیابان ها سرازیر می شدند.
در همین راستا، نگاه های خشونت آمیز در میدان التحریر نیز کاهش یافته و شاهد حضور روحانیون، شیوخ عشایر، اقامه نماز جماعت، حضور خطبای معروف عراق و در ادامه سر داده شدن شعارهای ضد بعث و امریکا نیز بودیم که نشان می داد معترضان جوان، به لزوم تحمل مخالفان آگاه گشته یا در اینخصوص توجیه شده اند. حضور افراد موجه در میدان التحریر باعث کنترل خشونت ها شد و شعارها را به سمت خواسته های حقیقی مردم سوق داد.
در صحنه سیاسی نیز گفتارها متناقض است. بدلیل عدم وجود رهبری متحد سیاسی، در میدان سخن از سرنگونی حکومت تا اصلاح حکومت در فراز و نشیب است. گروهی از جوانان و هواداران حزب بعث و گروه های مدنی با همراهی برخی احزاب مانند جریان آقای حیدر عبادی و جریان مقتدی صدر خواستار برکناری کل حکومت و اصلاح قانون اساسی و برگزاری انتخابات تحت نظارت سازمان ملل هستند. برخی گروه های سکولار پا را از این فراتر نهاده و خواستار محدودیت حضور احزاب اسلامی در هرگونه فرایند سیاسی آینده شده اند.
در سویی، با توجه به احتمال بوجود آمدن خلأ قدرت در کشور و ایجاد هرج و مرج و مسلط شدن گروه های مسلح بر سرنوشت مردم در زمان کاهش قدرت دولت، بخش زیادی از مردم نیز خواستار تداوم فشار بر دولت کنونی تا انجام اصلاحات شده اند و این موضوعی است که خواسته بخش بیشتری از مردم است ولی مردمی که فاقد ابزارهای فضای مجازی هستند و صدای آنها مانند جوانانی که از سوی فضای مجازی ضدحکومت حمایت می شوند کمتر شنیده می شود.
در حال حاضر دولت طرح های خود را برای اصلاحات به تصویب مجلس رسانده ولی همچنان با بحران سیاسی در داخل پارلمان دست و پنجه نرم می کند. جریان مقتدی صدر با وجود اینکه خودش بزرگترین گروه پارلمانی را در عراق دارا می باشد ولی به همراه حیدر عبادی، گروه معارض را تشکیل داده و درصدد ساقط نمودن حکومت هستند. فشاری در داخل حکومت برای خنثی نمودن تلاش های همان حکومت برای ایجاد اصلاحات و از سویی تلاشی از داخل خیابان ها برای اسقاط حکومت بدلیل ناکامی در ایجاد اصلاحات!!
برخی جریانات نیز برای فرار به جلو بدنبال گرفتن ژست معارضه بوده و می خواهند خود را با معارضین همسو نشان دهند و گروهی نیز از اینکه دولت بتواند اصلاحات ادعایی خود را اجرا نموده و تبدیل به یک دولت موفق شیعی گردد که توانسته مطالبات مردمی را محقق نماید وحشت داشته و آن را پایان سیاسی خود قلمداد می نمایند و حتما با تمام توان اجازه چنین اقدامی را به این دولت نخواهند داد.
در کل؛ فضای بین معارضه و دولت در این تظاهرات کاملا در هم آمیخته و دولت با ساختار کنونی توان تحرک کمی دارد. در نامه نخست وزیر عراق به مقتدی صدر نیز به همین موضوع اشاره گردید که سائرون با وجود بیشترین تعداد نمایندگان در پارلمان، خودش بزرگترین آشوب ها را در صحنه مدیریت می نماید در حالیکه به راحتی می تواند در چارچوب قانون و در داخل پارلمان به مطالبات خودش برسد.
سخنان رئیس جمهور عراق نیز در حمایت از مطالبات معترضان بیانگر نکات مهمی بود که شامل: آمادگی برای تغییر دولت در چارچوب قانون و نه از طریق سرنگونی و استعفا و برگزاری انتخابات زودهنگام ولی در چارچوب عراقی نه بین المللی و همچنین اصلاح قانون اساسی بود.
هر چه بیشتر از هیجانات مربوط به روزهای ابتدایی تظاهرات عبور می نماییم و عقلانیت بر صحنه حاکم می شود ملاحظه می کنیم که شعارهایی مبنی بر مخالفت با بعثی ها و حمایت از تلاش های مرجعیت برای ایجاد اصلاحات در عراق به گوش می رسد.
حضور مردم همچنان در صحنه تداوم داشته و تا اطمینان از ایجاد اصلاحات ادامه دارد. تلاش هایی نیز وجود دارد تا تظاهرات کنندگان را در مقابل نیروهای امنیتی قرار داده و در عراق حمام خون به راه بیاندازند در حالیکه جریانات مردمی و اصیل آرام آرام در حال ورود به صحنه بوده و شعارهای مردمی و مطالبات بر حق و منطقی مردم را با قدرت بیشتری از گذشته در مقابل جریانات انحرافی سر خواهند داد.
تلاش های روشنی از سوی امریکایی ها وجود دارد تا خطوط اصلی تبلیغاتی آنها را در صحنه تظاهرات پیگیری نماید که اصلی ترین آنها مخالفت با حکومت های نزدیک به ایران، ترویج فکر ضد ایرانی و مخالفت با حشدالشعبی از اصلی ترین آنهاست.
روش خشن کنترل قدرت نیز همچنان توسط برخی جریانات سیاسی دنبال می شود به نحوی که در ساعات پایانی روز چهارشنبه این گروه ها تلاش نمودند تا از پل سنک، در مجاورت سفارت کشورمان در بغداد عبور کرده و خود را به داخل منطقه خضرا برسانند و آن را تصرف کنند.
چشم اندازهای اجتماعی این تظاهرات و مطالبات بر حق مردمی در این روزها به شدت با تلاش جریانات سیاسی، گروه ها و فرقه های عقیدتی و سیاسی، شبکه های مرتبط با سفارتخانه های خارجی و ... برای دستیابی به اهداف خود از طریق سوار شدن بر موج خواسته های مردمی آمیخته شده و عراق این روزها چشم انتظار تحولاتی است که در هر ساعت می تواند سرنوشت این ملت را تغییر دهد.
باید همچنان نظاره گر صحنه تحولات در دو سوی پل جمهوری بغداد بود، جایی مابین ساحه التحریر و منطقه خضرا.
حمایت مردم از مرجعیت کاملا نقشه های دشمن را نقش بر آب می کند مرجعیت باید فتوای خودش را بدهد تا قائله خاتمه یابد. 