علی مطهری نماینده اصولگرای تهران در مجلس ویدئو منتشر شده از سخنرانی اخیر خود را تقطیع شده میداند و به خاطر انتشار آن از خبرگزاری فارس شاکی است. آقای مطهری لزومی به عذرخواهی ندیده و این طور که معلوم است گمان میکند پسر بودن دانشجوی مخاطب وی برای اینکه به او پیشنهاد قرص ضدبارداری بدهد، کافی است و از زشتی ادبیات مورد استفاده وی میکاهد!
به گزارش
«آزادی»، واکنش افکار عمومی و کاربران شبکههای اجتماعی به ویدئو مذکور نشان داد که خوشبختانه جامعه هنوز هم نسبت به ادبیات برخی از سیاستمداران و رسانهها که روز به روز سخیفتر میشود؛ حساس است. وجود این حساسیت کافی است تا نگاهی به چرایی و چگونگی این رویه در فضای سیاسی و مطبوعاتی کشور داشته باشیم.
غلامرضا ظریفیان، فعال سیاسی اصلاح طلب و استادیار دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران معتقد است که وضعیت کنونی یک هشدار جدی نسبت به افزایش خشونت کلامی در همه سطوح جامعه است و هرچه سریعتر باید فکری به حال آن کرد.
وی در گفتوگویی با
«آزادی» در اینباره گفت: «مساله ادبیات کوچهبازاری را از گذشته تا کنون داشتهایم، اما در عرصه سیاست و به صورت علنی و روشن عمدتا در دوره احمدینژاد رایج شد. تصور این بود که باید با زبان عامه صحبت کرد، اما به این روایت از پیامبر که «الناس علی دین ملوکهم» توجه نشد و در نظر نگرفتند که سیاستمداران بر فرهنگ مردم تاثیرگذار هستند. به اضافه اینکه ادبیات از شکل محاوره خارج و به ادبیاتی تدبیل شد که دیگر حتی مردمی نیست. امام هم با ادبیات مردم حرف میزند، اما ادبیات مردم با توهین و این نوع ادبیاتی که اکنون شاهدیم، تفاوت دارد».
وی افزود: «ادبیات چه در لفظ و چه در زبان بدن باید به نحوی باشد که قصد تحقیر طرف مقابل در آن مشاهده نشود یا با یک عبارت خاص به کسی توهین نشود. متاسفانه ادبیات سیاسی در دوره احمدی نژاد به این شکل درآمد و سطح عبارات و واژگان و حتی گاهی زبان بدن به اینجا رسید و روی افکار عمومی هم اثرگذار بود».
ظریفیان ادامه داد: «طرح این موضوع به واسطه سخنان آقای مطهری فرصتی است تا به موضوع خشنونت کلامی توجه بیشتری داشته باشیم. فرقی نمیکند مطهری باشد یا دیگری. در گفتوگوی مقامات با یکدیگر باشد یا با مردم. به هر حال به نظر میرسد که ما اکنون با افزایش خشونت کلامی مواجه هستیم و این خیلی نگران کننده است».
این فعال سیاسی اصلاح طلب: «مورد آقای مطهری با وجود توضیحی که ارائه کردند بسیار قابل نقد است، اما بهتر است به جای پرداختن به این مورد خاص به بحث خشونت کلامی که اکنون در سطح جامعه، زندگی خانوادگی، فضای مجازی، مناسبات سیاسی و ... شاهد آن هستیم؛ بپردازیم.»
وی ضمن ابراز امیدواری به اینکه خروج عبارت مورد استفاده از دایره ادب تبدیل به یک اپدیمی نشود، گفت: «معمولا در جلسات پرسش و پاسخ شاهد اینگونه ادبیات هستیم مثل همین بندخدایی که با آقای مطهری وارد بحث شد، اما غلطتر این بود که آقای مطهری با همان ادبیات پاسخ داد و بعد هم که در توضیح خود با اشاره به مرد بودن دانشجو کار را بدتر کرد. منظور من این نیست که از کنار قباحت موضوع عبور شود، اما بهتر است که به عواملی پرداخته شود که خشونت کلامی را افزایش میدهد.»
این استاد دانشگاه تاکید کرد: «جامعهشناسان، روانشناسان و کسانی که در بخش اخلاق کار میکنند باید روی این موضوع کار کنند و ببینند که چرا مردم یا مسئولین در این فضا صحبت میکنند. این وضعیت یک هشدار جدی است. موضوع آقای مطهری اتفاق بدی بود، اما آسیبشناسان باید کمک کنند و از این تهدید یک فرصت بسازند. نباید این را به یک واکنش خشونت آمیز محدود کرد. این یک نشانه است و باید در مورد آن گفتگو و بحث شود و دید که چرا عرصههای خشونت کلامی در جامعه ما گسترش پیدا میکنند.»
وی تصریح کرد: «اکنون نشانههای خشونت کلامی را در جامعه، ترافیک، ادارات، زندگیهای خانوادگی، سطوح سیاسی و ... میبینیم. نمیگویم که به شکل عام مبتلا شدهایم، اما نرخ آن رو به افزایش است.»
ظریفیان در تشریح دلایل افزایش نرخ خشونت کلامی در سطح جامعه نیز گفت: «هرچقدر در عرصههای تدبیر اجتماعی ناموفق باشیم یو مسائل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و ... را با مشارکت افکار عمومی تدبیر نکنیم و مسیر اداره امور را عقلانی نکنیم شاهد ادامه این وضعیت خواهیم بود. بخشی از این وضعیت ناشی در واقع عکسالعملی به وضعیت معیشتی، برخی موارد واکنش به فضای بسته سیاسی و گاهی به خاطر تکبر تبختر افراد است. گاهی هم به خاطر این است که حتی آدمهای رفرنس ما در عرصه سیاسی و اجتماعی در دنیای خود زندگی میکنند و وارد دنیای جامعه نشدهاند. دیدیم در ارتباط بحث تحصیل یکی از آقایان که این روزها مطرح بود دقت نشده بود که باید چطور در جامعه حرف زد و جامعه نسبت به چه مسائلی حساس است.»
این فعال سیاسی اصلاح طلب: «این که جامعه نسبت به یک امر سخیف و خلاف شئونات حساسیت نشان میدهد از جهاتی مثبت است لذا اینکه فهمیم جامعه حساس است اهمیت بسیاری دارد. نخبگان سیاسی و اجتماعی باید به این مسائل توجه کنند. جامعه تحولات زیادی در نوع روابط، مناسبات، فهم، گویش و ... کرده است و باید این را بفهمیم و اگر نفهمیم در عالم خود حرف میزنیم و متوجه پیامهایی که به جامعه میدهیم نخواهیم بود.»