تضمین دولت برای واریز یارانه معیشتی در سال‌های آینده چیست؟

 

۳ آذر ماه سال جاری اولین مرحله واریزی یارانه معیشتی به حساب ۱۷ میلیون و ۷۰۷ هزار خانوار به اتمام رسید و دولت در این مرحله بیش از ۲ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان به حساب ۶۰ میلیون نفر واریز کرد. از آنجا که نرخ تورم حاصل از اجرای این طرح که درآمد آن از محل افزایش قیمت بنزین تامین می‌شود، سالانه ۴ درصد می‌باشد، حالا پرسش این است که چگونه می‌توان تضمین لازم جهت پرداخت این یارانه به حساب خانوار‌ها در سال‌های آینده را از دولت اخذ کرد؟

به گزارش تابناک اقتصادی، دولت از ساعت صفر روز ۲۴ آبان ماه سال جاری رسماً افزایش قیمت و سهمیه بندی بنزین را کلید زد. رانندگانی که تا روز ۲۳ آبان ماه بنزین را به هر میزان که می‌خواستند و به صورت تک نرخی و با نرخ هر لیتر هزار تومان به باک خودرو‌های خود سرازیر می‌کردند از ساعت صفر روز ۲۴ آبان ماه تنها می‌توانستند ماهانه ۶۰ لیتر آن هم به قیمت ۱۵۰۰ تومان و در صورت مازاد مصرف به قیمت ۳۰۰۰ تومان بنزین به مصرف برسانند. مسئولین دولتی طی مصاحبه‌های مختلفی از میزان درآمد ۳۰ هزار میلیارد تومانی از محل افزایش قیمت بنزین گفتند و اعلام کردند که تمام این ۳۰ هزار میلیارد تومان به صورت یارانه معیشتی به حساب ۱۸ میلیون خانوار واریز می‌شود.

 

علی ربیعی سخنگوی دولت در مورخه ۲۴ آبان ۱۳۹۸ در حاشیه بازدید از خیریه ستاد مبارزه با مواد مخدر در جمع خبرنگاران در رابطه با نحوه هزینه کرد این درآمد، اظهار کرد: قرار شد تمام درآمد‌های حاصل از طرح اصلاح قیمت بنزین به ۱۸ میلیون خانوار پرداخت شود. همچنین رئیس سازمان برنامه و بودجه نیز گفت: شرط رئیس جمهور برای اجرای طرح حمایت معیشتی و اصلاح قیمت بنزین این بود که حتما همه منابع حاصل از اصلاح قیمت بنزین عینا به مردم بازگردد.

میزان واریز یارانه معیشتی نیز برای خانوار‌ها متفاوت بود. محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه طی مصاحبه‌ای گفت: میزان پرداخت به خانوار‌های تک نفره ۵۵ هزار تومان، دو نفره ۱۰۳ هزار تومان، سه نفره ۱۳۸ هزار تومان، چهار نفره ۱۷۲ هزار تومان و پنج نفره و بیشتر ۲۰۵ هزار تومان خواهد بود. وی وعده داد که اولین واریز یارانه معیشتی حداکثر ده روز بعد از آغاز سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین به حساب خانوار‌ها واریز شود.

دولت اولین مرحله واریزی یارانه معیشتی را در تاریخ ۲۷ آبان ماه و تنها سه روز پس از اجرایی شدن طرح اصلاح قیمت بنزین کلید زد و این یارانه به حساب ۲۰ میلیون نفر واریز شد. ۴۰ میلیون نفر باقیمانده نیز به ترتیب در تاریخ‌های ۳۰ آبان ماه و ۲ آذرماه یارانه معیشتی خود را دریافت کردند. بعد از اولین مرحله پرداخت یارانه معیشتی اعلام شد که این یارانه به حساب ۱۷ میلیون و ۷۰۷ هزار خانوار واریز شده است.

همان گونه که گفته شد دولت پرداخت یارانه‌های معیشتی را در حالی آغاز کرد که تنها سه روز از افزایش قیمت و سهمیه بندی بنزین می‌گذشت و پرسشی که مطرح بود این بود که دولت منابع این پرداخت یارانه معیشتی را از کجا تامین کرد؟

محمدباقر نوبخت معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور  در حاشیه جلسه اقتصاد مقاومتی در پاسخ به این پرسش گفت:  سهمیه بندی بنزین را از ۲۴ آبان ماه شروع کردیم و یارانه‌های این ماه را از محل تنخواه پرداخت کردیم. وی طی مصاحبه دیگری اعلام کرد که مبلغی که در اولین مرحله بین خانوار‌ها توزیع شد حدود ۲ هزار و ۴۲۰ میلیارد تومان بوده است.  

رئیس سازمان برنامه و بودجه در مورد زمان واریزی یارانه معیشتی در مرحله‌های بعدی گفت: مقرر شد دهم هر ماه کمک معیشتی خانوار، بیستم هر ماه یارانه نقدی و بیست و هشتم هر ماه حقوق کارمندان پرداخت شود.

به گفته رئیس سازمان برنامه و بودجه با توجه به اینکه یارانه معیشتی آذرماه زودتر از موعد پرداخت شد، بنابراین دیگر در آذر ماه واریزی برای یارانه معیشتی وجود ندارد و مرحله بعد یارانه معیشتی در دی ماه به حساب خانوار‌ها واریز خواهد شد.

پرسش اساسی در مورد یارانه‌های معیشتی این است که از آنجا که اجرای طرح افزایش قیمت بنزین باعث افزایش نرخ تورم سالانه به میزان ۴ درصد خواهد شد و مردم از این ناحیه متضرر خواهند شد، حالا چه تضمینی وجود دارد که این یارانه‌های معیشتی در ماه‌ها و حتی سال آینده هم واریز شود و اندکی از این زیان حاصل از افزایش نرخ تورم برای خانوار‌ها جبران گردد؟

تضمینی که دولت می‌تواند برای ادامه پرداخت یارانه‌های معیشتی بدهد این است که این پرداخت‌ها به صورت بند یا تبصره‌ای در بودجه ۹۹ لحاظ شود که به نظر می‌رسد چنین کاری در دستور کار قرار داشته و انجام شده است چرا که حمیدرضا عدل معاون فنی و امور زیربنایی سازمان برنامه و بودجه کشور در یک نشست خبری در مورخه ۲۷ آبان ماه ۱۳۹۸ گفت: امروز در ستاد بودجه سال ۹۹ که اعتبارات سال آینده را بررسی می‌کردیم آقای نوبخت دستور دادند در قالب جدول هدفمندی یارانه ها، ردیف مجزایی را برای طرح نهایتی معیشتی داشته باشیم و پرداخت‌های ما تضمینی است.

با توجه به اینکه تجربه اجرای طرح هایی، چون هدفمندی یارانه‌ها نشان داده است که اجرای طرح‌ها بعد از مدتی از اهداف تعیین شده خود دور می‌شوند و درآمد‌های حاصل از اجرای طرح‌ها برای موارد دیگری صرف می‌گردد، بنابراین باید بر روی نحوه هزینه کرد این درآمد‌های حاصل از افزایش قیمت بنزین نیز نظارت‌های لازم صورت گیرد تا طبق وعده دولت همه این درآمد‌ها به جیب خانوار‌ها واریز شود و برای موارد دیگری، چون تامین کسری بودجه دولت هزینه نگردد. این کار نیز نیازمند تعیین سازوکاری است که به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس باید آن را تعیین کنند.