به فاصله نسبتا کوتاهی از شعار پرطمطراق وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای مبارزه با رانت و امضاهای طلایی در یکی از زیرمجموعه هایش، اکنون اخبار ترسناکی از این مجموعه مخابره میشود؛ وقوع اتفاقاتی غیرقانونی و بدیع!
به گزارش «تابناک»؛ اوایل امسال بود که دکتر سعید نمکی در حاشیه افتتاح یک مجموعه داروسازی، از وجود رانت وسیع در سازمان غذا و دارو در زیرمجموعه وزارت خانه اش خبر داد و تاکید کرد که عزمش را برای برچیدن بساط این رانت خواری جزم کرده است. رانتی که او «امضاهای طلایی» خواند، اما شرح نداد چگونه در مجموعهای که رئیس آن، معاون و منصوب خودش است و مکانیزمهای نظارتی و قیمت گذاری بر آن نیز مستقیم و غیرمستقیم توسط خودش نصب و کنترل میشوند، چنین امضاهایی به وجود آمده و لازم است با عزمی ویژه از بینش برد.
همین ابهامات کلیدی کافی بود تا بسیاری از سخنان آن روز وزیر شگفت زده شوند و حتی کار به آنجایی برسد که اعضای کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از نمکی در این خصوص گزارش بخواهند؛ واکنشهایی که وزیر را بر آن داشت تا یک گام پیشتر گذاشته و مدعی شود که بعد از تاکیدش بر جمع کردن بساط امضاهای طلایی، خود و خانواده اش تهدید به مرگ شدهاند، اما این تهدیدها هم مانع کارش نخواهد شد!
البته نمکی خیلی زود ماجرای تهدید خود و خانواده اش را به مانند ادعای مقابله با رانت خواری وسیع در سازمان غذا و دارو به بوته فراموشی سپرد و ترجیح داد در ادامه راه نه حرفی از اقداماتش در مقابله با امضاهای طلایی به میان آورد و نه تغییرات وسیع در سازمان غذا و دارو و مکانیزمهای جاری در این مجموعه را در دستور کار قرار دهد؛ رویکردی که حالا میشود شمهای جدید از آثارش را دید و از ادامه کار وزیر و همکارانش ترسید!
فهرست بلندبالای داروهای ریکال شده؛ این فهرست حاوی یک ابهام جدی است که «تابناک» در گزارش بعدی خود در این خصوص به تفصیل بدان خواهد پرداخت.
ماجرا از این قرار است که حدود یک هفته پیش داروخانههای سراسر کشور نامهای دریافت کردند که در آن فهرست بلند بالایی از داروها «ریکال» شده بود. فراخوانی گسترده برای عودت انواع و اقسام داروهای تولیدی «شرکت داروسازی اسوه» که بر خلاف روند ریکال دارو در کشور، روی سایت این شرکت یا در فهرست ریکالهای سازمان غذا و داروی وزارت بهداشت قرار نگرفته و از همه مهم تر، در دسته بندی «محرمانه» قرار گرفته است!
پیش از آنکه ادامه مطلب را بخوانید، بهتر است سری به «
دستورالعمل اعلام و انجام هشدار سریع و ریکال فرآوردههای دارویی در ایران» (
فایل پیدیاف این دستورالعمل را از اینجا دریافت کنید) بزنید تا دریابید این فرایند در کشورمان در سه دسته طبقه بندی شده (طبقه اول=ریکال بحرانی، طبقه دوم=ریکال اصلی و طبقه سوم=سایر موارد ریکال) و حتی در بحرانیترین شرایط هم امر «محرمانه» محسوب نشده، بلکه باید همه فرایند با شفافیت پیگیری، رصد و اطلاع رسانی شود.
بر اساس نامه شماره ۶۶۵/۸۳۲۸۳ و مورخ ۱۷ آذرماه ۹۸ (فایل پیدیاف نامه را از اینجا دانلود کنید) که در سایت «معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی تهران» منتشر شده، مشخص است که پیشتر نامه محرمانهای در خصوص ریکال برخی اقلام دارویی ساخت شرکت داروسازی اسوه منتشر شده که این داروها «بر خلاف ضوابط و مجوزهای این اداره [امور دارو و مواد تحت کنترلِ سازمان غذا و دارو] تولید شده اند.»
با این یادآوری، مشخص است که ریکال داروهای تولیدی یک شرکت خاص، آن هم محرمانه، حکایت از وقوع اتفاقی غیرقانونی و خارج از شمول دستورالعمل دارد؛ رویدادی که به باور برخی، نتیجه استفاده از مواد تاریخ گذشته در داروهای تولیدی آن شرکت است و بیم آن میرود که به وقوع فاجعه انسانی منجر شود؛ فاجعهای هولناک که موجب شده «ریکال محرمانه» ابداع شده و در دستور کار قرار گیرد!
رویدادی ترسناک که نشان میدهد وزارت بهداشت و شخص وزیر بر خلاف همه ادعاهایشان در خصوص مبارزه با فساد و برچیدن بساط امضاهای طلایی و هر رانت دیگری، به ویژه در حوزه دارو که حیاتی است، ترجیح داده اند مجاری قانونی و شفافیت آفرین را کنار گذاشته و با ابداع ریکال محرمانه، شایعات هراس آور در این ماجرای خاص را تقویت کرده و واقعی جلوه دهند؛ رویدادی که برای برخورد شدید با هر مقام مسئولی در هر جای جهان کافی است، اما در دولت مستقر و وزارت بهداشت فعلی، بعید است به هیچ عقوبتی منجر شود!
در چه صورتی یک دارو با طبقه اول ریکال میشود؟ به این بخش از دستورالعمل وزارت بهداشت دقت کنید تا دریابید چه دلایلی موجب شده تا ریکال محرمانه که به نظر مهم تر از ریکال طبقه اول است، در دستور کار مسئولان قرار گیرد!