پیش بینی رشد اقتصادی در سال ۹۹/ چالش ارزآوری با سقوط قیمت نفت به زیر ۳۰ دلار/ برخورد اقتصاد ایران به هسته سخت تحریم‌ها در سال ۹۹

از اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ که آمریکا از برجام خارج شد و رئیس جمهور این کشور وعده بازگرداندن تحریم‌ها علیه ایران در مدت ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه را داد، اقتصاد واردات محور ایران در شرایط سختی قرار گرفت و رفته رفته کوچک و کوچکتر شد.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ نمود این کوچک شدن اقتصاد ایران را می‌شد در رشد اقتصاد منفی دید. بعد از اجرایی شدن تحریم‌های نفتی علیه ایران در آبان ماه سال ۱۳۹۷ شرایط برای اقتصاد ایران بدتر هم شد و هنگامی که این تحریم‌ها در اردیبهشت ماه ۱۳۹۸ شدیدتر و کامل تر شد، عملاً رشد اقتصادی سقوط قابل توجهی را تجربه کرد. شاید همین سقوط رشد اقتصاد ایران بود که مرکز آمار ایران و بانک مرکزی رغبت چندانی به ارائه گزارش رسمی در این زمینه نداشتند و تا بهمن ماه سال گذشته آماری را در زمینه نرخ رشد اقتصادی ارائه نکردند.

مرکز آمار: در نه ماهه ۹۸ اقتصاد ایران با نفت کوچکتر، بدون نفت ثابت ماند!

سرانجام در بیستم بهمن ماه سال ۱۳۹۸ بود که جواد حسین زاده، رئیس مرکز آمار ایران برای اولین بار در سال ۹۸ جزئیات رشد اقتصادی را اعلام کرد. این جزئیات رشد اقتصادی مربوط به ۹ ماهه سال ۱۳۹۸ بود. این آمار‌ها در حالی در بیستم بهمن ماه سال ۱۳۹۸ منتشر شدند که بر اساس تقویم انتشارات مرکز آمار ایران، حساب‌های ملی باید با یک فصل تأخیر منتشر می‌شدند؛ یعنی باید جداول مربوط به فصل بهار ۱۳۹۸ روز سی‌ام شهریور ماه و جداول مربوط به فصل تابستان ۱۳۹۸ روز سی‌ام آذر منتشر می‌شدند.

آمار‌های اعلام شده در مورد نرخ رشد اقتصادی در نه ماهه سال ۱۳۹۸ نشان می‌داد، میزان رشد اقتصادی با نفت برای ایران در ۹ ماهه سال گذشته ۷.۶- درصد بوده است؛ بنابراین، اقتصاد ایران با نفت در بازه زمانی ۹ ماهه ۱۳۹۸ در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۷ کوچکتر شده بود.

همچنین تولید ناخالص داخلی بدون نفت، در ۹ ماهه سال گذشته ۴۳۰ هزار میلیارد تومان گزارش شد که این میزان تولید ناخالص داخلی در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۳۹۷ بدون تغییر بود و در نتیجه رشد اقتصادی بدون نفت در ۹ ماهه سال ۱۳۹۸ صفر درصد گزارش شد.

رئیس کل بانک مرکزی: در ۹ ماهه ۹۸ اقتصاد ایران بدون نفت ۱.۳ درصد رشد کرد

همچنین عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی طی یک یادداشتی که به تازگی در صفحه شخصی خود در اینستاگرام منتشر کرد، آمار نرخ رشد اقتصادی در ۹ ماهه سال جاری از دیدگاه بانک مرکزی را ارائه نمود.

همتی در این یادداشت اینستاگرامی نوشت: در ایام مبارزه نفس گیر با ویروس کرونا و لحظاتی که همه ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی زندگی مردم تحت الشعاع آن قرار گرفته است، لازم می‌دانم یک خبر خوب از عملکرد اقتصاد در ۹ ماهه سال ۹۸ ارائه کنم. عملکرد اقتصادی نشان می‌دهد، کشورمان با وجود فشار حداکثرى و تحریم‌های همه جانبه، در چارچوب استراتژی رونق تولیدکه توسط مقام معظم رهبری برای سال ۹۸ ترسیم شده بود، توانسته است به نتایج خوبی برسد. گزارش آماری بانک مرکزی حاکی از آن است، در فصل سوم سال ۹۸، رشد اقتصاد غیرنفتی ۳.۳+ درصد و رشد اقتصادی با نفت در این فصل، ۱.۲+ درصد بوده است. بخش‌های کشاورزی، صنعت و معدن و خدمات به ترتیب با ۷.۸، ۷ و ۱.۲ درصد رشد مثبت در فصل سوم، این رشد اقتصادى را رقم زده اند؛ بنابراین، در نتیجه عملکرد بخش‌های مختلف اقتصاد، رشد اقتصادی غیرنفتی کل ۹ ماهه معادل ۱.۳+ درصد شده است. همه ما امیدواریم با غلبه هر چه سریعتر بر کرونا، شاهد تداوم روند رونق تولید و رشد مثبت اقتصاد باشیم".

پیش بینی از نرخ رشد اقتصادی سال ۹۸

به تازگی پژوهشکده مرکز آمار ایران طی گزارشی پیش بینی خود از نرخ رشد اقتصادی سال ۱۳۹۸ را منتشر کرد. در این گزارش ذکر شده بود: پیش بینی نرخ رشد سال ۱۳۹۸، که بر اساس عملکرد واقعی اقتصاد در ۹ ماهه نخست سال و پیش بینی فصل زمستان سال ۱۳۹۸، نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۸ نرخ رشد محصول ناخالص داخلی با نفت به ۷.۲- درصد و نرخ رشد محصول ناخالص داخلی بدون نفت به صفر درصد خواهد رسید.

حالا با توجه به آمار ارائه شده نرخ رشد اقتصادی در نه ماهه سال گذشته و همچنین پیش بینی‌های انجام شده پیرامون این نرخ برای سال ۹۸، پرسش این است که نرخ رشد اقتصادی برای سال ۱۳۹۹ چگونه پیش بینی می‌شود؟

برخورد اقتصاد ایران به هسته سخت تحریم‌ها در سال ۱۳۹۹

وحید شقاقی شهری عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با خبرنگار تابناک اقتصادی در پاسخ به این پرسش گفت: در دو سال گذشته، یعنی سال ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ مساله اصلی اقتصاد، کنترل نرخ تورم و نرخ ارز به خصوص کنترل نرخ دلار بود. در خط مقدم حل این مسائل نیز سیاست گذار پولی یعنی بانک مرکزی قرار داشت، ولی در سال ۱۳۹۹ اقتصاد ایران به هسته سخت تحریم‌ها برخورد خواهد کرد و بنابراین مساله تولید و رشد اقتصادی در سال جاری حائز اهمیت است و دستگاه‌های مسئول در حوزه تولید باید نقش آفرینی کنند.

شقاقی شهری ادامه داد: آمریکایی‌ها از سال ۱۳۹۷ تحریم‌ها را عمدتاً با تحریم‌های بانکی و نفتی آغاز کردند، ولی از چند مدت پیش تحریم‌ها را به اجزای صادرات غیرنفتی ایران گسترش داده اند. آمریکایی‌ها برای عمق بخشیدن به تحریم‌های خود علیه ایران، شروع به مذاکره با شرکای تجاری ایران با محوریت تحریم‌های صنعت پتروشیمی کرده اند؛ بنابراین، با این روندی که آمریکایی‌ها در پیش گرفته اند از سال ۱۳۹۹ به هسته سخت تحریم‌ها برخورد خواهیم کرد.

اختلال در صادرات غیرنفتی، واردات را با مشکل مواجه خواهد کرد

این استاد دانشگاه خوارزمی با تاکید دوباره بر اینکه تولید و حفظ عرضه کالا در سال جاری از اهمیت بیشتری نسبت به کنترل نرخ تورم و نرخ ارز برخوردار است، افزود: وقتی دامنه تحریم‌ها به صادرات غیرنفتی ایران گسترش یابد، عملاً واردات کالا نیز با مشکلات جدی مواجه خواهد شد، چون در دو سال گذشته به میزان صادرات غیرنفتی، واردات انجام می‌دادیم؛ یعنی ارز حاصل از صادرات غیرنفتی را برای واردات اختصاص می‌دادیم؛ بنابراین، اگر صادرات غیرنفتی با مشکلاتی مواجه شود، طبیعتاً واردات نیز با مشکل رو به رو خواهد شد.

شقاقی شهری گفت: همچنین از یک سو هزینه استهلاک بنگاه‌های تولیدی سالانه رو به افزایش بوده است و با این روند بنگاه‌ها نیازمند آن هستند که هزینه‌های استهلاک به نوعی جبران شود و از سوی دیگر، در چند سال اخیر، واردات کالا‌های سرمایه‌ای نیز با مشکلاتی مواجه شده است. به علاوه در این سال‌ها، رشد سرمایه گذاری نیز به هیچ وجه مناسب نبوده است.

اولویت اقتصاد ایران در سال ۹۹: مساله تولید و حفظ بنگاه های تولیدی

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: بنابراین در مجموع در سال جاری مساله تولید و حفظ بنگاه‌های تولیدی در اولویت قرار خواهد بود. وی با اشاره به شیوع ویروس کرونا در ایران نیز گفت: متاسفانه شیوع این ویروس نیز بر بنگاه‌ها و کسب و کار‌ها به خصوص بنگاه‌ها و کسب و کار‌های خرد تاثیرگذار بوده است؛ لذا سال ۱۳۹۹ اقتصاد ایران بیشتر از آن که به سیاست گذار‌های پولی احتیاج داشته باشد، به سیاست گذاری‌ها در راستای حمایت از تولید نیازمند است؛ بنابراین، دستگاه‌های مرتبط با تولید و حمایت از تولید باید یک نقشه راه مشخصی برای حفظ، ماندگاری و تداوم و حیات بنگاه‌های تولیدی داشته باشند.

سقوط قیمت نفت به زیر ۳۰ دلار، تخفیف ایران برای فروش نفت را با چالش مواجه کرد

شقاقی شهری گفت: همچنین قیمت نفت در هفته‌های اخیر به شدت کاهش یافته و به زیر ۳۰ دلار رسیده است. در گذشته که تحریم‌های نفتی اعمال شد و قیمت نفت بالای ۵۰ دلار بود، ایران می‌توانست با تخفیف چند دلاری برای نفت خود مشتری پیدا کند، اما حالا که نفت به زیر ۳۰ دلار رسیده است، ایران اگر بخواهد تخفیف هم بدهد عملاً فروش نفت به صرفه نخواهد بود؛ بنابراین درآمد‌های ارزی حاصل از نفت نیز در سال جاری با این روند قیمت نفت با مشکل مواجه خواهد شد.

رشد اقتصادی سال ۹۹ بین صفر تا یک درصد

این استاد دانشگاه خوارزمی ادامه داد: در مجموع با تمام موارد مذکور و همچنین در نظر گرفتن این که عمده رشد اقتصادی منفی ایران در سال‌های گذشته به دلیل تحریم‌های نفتی بوده است و این تحریم‌ها یک بار انجام شده و دوباره قابل تکرار نیست، می‌توان پیش بینی کرد که رشد اقتصادی سال ۱۳۹۹ بین صفر تا یک درصد باشد، ولی اگر دستگاه‌های مسئول در حوزه تولید، در برخی حوزه‌های تولیدی و کالا‌ها و خدمات راهبردی نقش آفرینی کنند و ماموریت خود را به درستی انجام دهند، می‌توان پیش بینی کرد که حتی رشد اقتصادی سال جاری بیش از یک درصد نیز باشد.