به گزارش تابناک، عضو مجلس خبرگان رهبری با بیان اینکه ویروس کرونا فرصت‌ها و چالش‌هایی را فراروی فقه گشوده است، گفت: شناخت و فعال کردن ظرفیت‌های فقهی، می‌تواند تهدیدات را تضعیف و یا امحاء، وفرصت‌ها را به حرکتی در جهت تعالی اجتماعی از حیث دینی و افزایش عمق تجربه فقهی، تبدیل کند.
فرصت ها:
آیت الله احمد مبلغی در یک هم اندیشی که به صورت مجازی برگزار شد، طی سخنانی گفت: "انتقال ذهنیت و تجربه فقهی به فضا‌ها و مسائل کلان جهانی و انسانی" و " امکان یابی فقه برای پرداختن آزادانه تر، دقیق‌تر و مناط محور‌تر به جنبه‌های آیینی دینی" از فرصت‌های ناشی از ویروس کرونا است که فراروی فقه گشوده شده است.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس گفت: فراهم آمدن زمینه انتقال فقیهان از وضعیت هاى اجتماعی خُرد یا قومی به وضعیت هاى اجتماعی کلان، گسترده، جهانی و انسانی، یک فرصت مهم برای دانش فقه است.
وی در تبیین "فرصت بودن چنین نگاهی" گفت: تصویری که دین - و به ویژه مذهب شیعه- از مهدویت ارائه می‌دهد، آمیخته و مملو از دیدگاه‌های جهانی و انسانی است و با شعار "عدالت برای همه زمین" شکل می‌گیرد؛ و این بدون توجه به آن است که آیا استفاده‌کنندگان عدالت، مسلمان هستند یا نه؟
وی گفت: دسترسی محققان فقه به این امکان که دقیق‌تر و مناط محور تر، به جوانب آئین‌های مذهبی بپردازند، فرصتی دیگر است که در اثر مسائل ناشی از کرونا ایجاد شده است.
چالش ها:
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس همچنین " برآمدن و آشکار شدن نیاز جامعه به پاسخ‌های دینی، به صورتی پکیجی و فراتر از "پاسخ‌های صرفاً فقهی" ضرورتی است که عدم توجه به آن چالش انگیز است.
آیت الله مبلغی گفت: وقتی ویروسی مثل کرونا اینچنین با فوریت عمل می‌کند و دامنه شیوع و چتر تاثیر گذاری خود بر بخش‌های مختلف زندگی را با فوریت می‌گسترد، حوزه‌ها باید در پرداختن به آن و احکام مسائل مربوط به آن، و تبیین مواضع جامع الاطراف دینی در قبال آن با سرعت بیشتری عمل کنند، و گرنه این به صورت چالش فراروی دانش فقه ظهور پیدا می‌کند.
وی بیان داشت: جامعه مواجه با کرونا برای اینکه به صورت فوری شرایط روحی و فکری دینی خود را مدیریت و کنترل، و نیاز خود را اقناع و ارضا نماید، باید پاسخ‌های دینی جامع الاطراف دریافت کند.
آیت الله مبلغی یادآورشد: آنچه روشن است پاسخ‌های فقهی به رغم ضرورت، کافی نیست؛ بلکه پاسخ کلامی، تهذیب نفسی و دعا محور نیز لازم است، و نیز رعایت یک نظم هماهنگ بین اجزاء پاسخ‌هایی که می‌دهیم ضروری است.
وی با اشاره به ضرورت هوشمندی و ظرافت در فتوا، گفت: ما باید ازطریق فتوا‌های دقیق، دین را به صحنه بیاوریم. هم چنین باید توجه کنیم که نسخه‌های ما نباید به گونه‌ای باشد که ناگهان جامعه را به سمت موقعیتی ببرد که فقط یک گروهی بتوانند آن را اجرا بکنند.
سه بخش دینی و شناخت فرصت‌ها و چالش‌ها در قبال آن‌ها
وی با اشاره به اینکه ما می‌توانیم از یک زاویه، امور دین را به سه بخش: "بینشى" (ایمان به خدا)، "آئینى" (اجتماعات دینى) و "توقعى" (شفاانتظارى از دین و مقدسات آن)، تقسیم کنیم، گفت: در شرائط کرونا آنچه می‌تواند اتفاق بیافتد، تقویت بینشی دین و بی پیرایه‌تر شدن، جدی‌تر شدن، معنادار‌تر شدن و عمیق‌تر شدن توجه به خداوند است.
وی ادامه داد: به موازات بزرگتر شدن بخش بینشی، زمینه‌های پر قدرت برای کشف لایه‌های غرور انسان در پیشگاه خداوند و تعریف ابعاد و چگونگی تخلق به اخلاق خداوند در زندگی اجتماعی، از یک طرف، و توجه به مناط‌های فقهی برای تنظیم شعائر دینی از طرف دیگر، فراهم می‌آید، و این دقیقاً راهی است که دین در آن حضور و بروز دقیق‌تر و واقعی‌تر پیدا می‌کند.
وی با اشاره به این که اصل نگاه توقعی به دین، همچون شفاخواهی دینی از حاق بینش خدامحور برمی خیزد، و دین نیز آن را تقویت، و بر آن -به ویژه در قالب توسل به امامان (ع) - تاکید کرده است، گفت: در عین حال گاهی حجم استفاده‌های توقعی از دین، برپایه منطقی خود ساخته و کمتر بهره گرفته از دین، از سوی عوام شکل می‌گیرد، در این صورت آسیب جدی این است که این حجم، آنچنان گسترش پیدا می‌کند و بر دور خود را لایه و تار می‌تند که در نگاه عمومی آنان به شیرین‌ترین و اصیل‌ترین بخش دین، بدل می‌شود به همه ارزیابی‌ها ارزش داوری‌های آن‌ها نسبت به دین از این خاستگاه شکل می‌گیرد.
