وقتی که مردم از وضعیت بد اقتصادی می گویند معمولاً به دو نرخ اقتصادی بیش از سایر نرخ ها اشاره دارند. این دو نرخ عبارتند از نرخ بیکاری و نرخ تورم. از همین رو می توان گفت که نرخ بیکاری و نرخ تورم به عنوان دو نرخ مهم در اقتصاد مطرح می باشند که افزایش آن ها تبعات اقتصادی و اجتماعی بسیاری را برای یک جامعه به همراه خواهد داشت.
به گزارش تابناک اقتصادی، اهمیت این دو نرخ آن قدر زیاد بود که در ابتدای دهه 70 میلادی، آرتور اوکان سعی نمود با جمع زدن این دو نرخ اقتصادی شاخصی به نام شاخص فلاکت را خلق کند. این شاخص همان گونه از نامش و روش محاسبه اش پیداست بیانگر اتفاقات مثبت و امیدوارکننده در اقتصاد نیست. در سال های بعد اقتصاددانانی نظیر روبرت بارو، استیو هنک، کارستن هیوق و هینز ولش با اضافه کردن متغیرهای دیگری نظیر نرخ ناخالص داخلی، نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سرانه، نرخ بهره و نرخ تورم مسکن سعی نمودند نحوه محاسبه شاخص فلاکت را کاملتر و دقیق تر کنند.
از آنجایی که با افزایش میزان شاخص فلاکت، رفاه جامعه به طور مستقیم تحت تاثیر قرار می گیرد بنابراین می توان این شاخص را یکی از مهمترین معیارهای سنجش عملکرد دولت ها و بقای آنان در نظر گرفت. هر چه این شاخص کمتر باشد رفاه مردم بیشتر است و این نشان دهند عملکرد مناسب دولت ها است.
همان طور که عنوان شد نحوه محاسبه شاخص فلاکت در این روزها تغییر کرده است اما به دلیل دسترسی نداشتن به برخی شاخص ها، ما در اینجا برای محاسبه شاخص فلاکت از همان رابطه قدیمی این شاخص، یعنی جمع دو نرخ تورم و بیکاری استفاده می کنیم.
روند شاخص فلاکت در دهه 90
نمودار زیر نشان می دهد که در سال های اخیر شاخص فلاکت چقدر تغییر کرده است. همان گونه که ملاحظه می گردد این شاخص بین سال های 1392 تا 1395 نزولی بوده است و از 43.2 درصد به 19.3 درصد کاهش یافته است اما از سال 1396 رشد این شاخص آغاز و از 20.3 درصد به 45.5 درصد در سال 1398 رسیده است. رشد شاخص فلاکت در سال 1398 بیانگر آن است که رفاه مردم در این سال در مقایسه با سال 1397 کاهش یافته است. با توجه به اینکه نرخ بیکاری در این سال ها روند کاهشی داشته است بنابراین دلیل عمده افزایش شاخص فلاکت تنها و تنها افزایش نرخ تورم بوده است. افزایش این نرخ قدرت خرید مردم و متعاقب آن سطح رفاه را به شدت کاهش داده است.
شاخص فلاکت در استان ها در سال 1398
نمودار زیر نیز وضعیت شاخص فلاکت در استان های کشور در سال 1398 را نشان می دهد. همان گونه که ملاحظه می شود شاخص فلاکت در استان فارس رقم 38.7 درصد بوده است و این شاخص در استان فارس در مقایسه با سایر استان ها کمترین مقدار را به خود اختصاص داده است. به عبارت بهتر در سال 1398 رفاه در استان فارس در مقایسه با سایر استان ها بیشتر بوده است. همچنین شاخص فلاکت در استان لرستان 55.6 درصد بوده است که این مقدار در مقایسه با سایر استان ها بیشترین مقدار شاخص فلاکت می باشد. این نشان می دهد که در سال 1398 رفاه در استان لرستان در مقایسه با سایر استان ها کمتر بوده است.
