چرا پول های بلوکه شده بورس خیال بازگشت ندارد؟

شورای عالی بورس در جلسه مورخه 11 فروردین ماه سال جاری، بر اساس قانون بودجه سال 99 و همچنین به استناد اصل 44 قانون اساسی (خصوصی سازی)، سازوکار اجرایی واگذاری باقیمانده سهام دولتی شرکت های حاضر در بازار سرمایه را تصویب کرد.

به گزارش بورس تابناک، بعد از آن در 16 فروردین ماه، مصوبه ای به این منظور از سوی فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی به اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری ارائه شد. این مصوبه بلافاصله توسط هیات وزیران تایید و تصمیم به واگذاری سهام بسیاری از بنگاه های دولتی کلید خورد.

در مورخه 14 اردیبهشت ماه 1399، نخستین دوره واگذاری سهام شرکت های دولتی از طریق صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله (ETF) آغاز شد. آخرین مهلت فروش این صندوق ها در ابتدا روز 31 اردیبهشت ماه اعلام شد اما در روز 31 اردیبهشت ماه وزارت اقتصاد این مهلت را تا ساعت 24 روز پنجشنبه مورخه 1 خرداد ماه سال جاری تمدید کرد. وزارت اقتصاد طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد: "با توجه به استقبال مردم از واگذاری واحدهای سرمایه‌گذاری صندوق واسطه‌گری مالی یکم (ETF)، مهلت خرید واحدهای این صندوق را، تا ساعت ۲۴ روز پنج‌شنبه مورخ یکم خرداد ۱۳۹۹ تمدید کرد".

این اولین صندوق ETF دولت بود که با نام صندوق سرمایه گذاری قابل معامله واسطه گری های مالی شناخته می شد. دلیل این نامگذاری سهامی بود که در داخل این صندوق جهت فروش قرار گرفته بود. این صندوق شامل سهام باقیمانده دولت یا شرکت‌های دولتی در شرکت‌های بیمه البرز، بیمه اتکایی امین، بانک‌ صادرات، بانک ملت و بانک تجارت بود.

روش خرید واحدهای این صندوق به دو صورت اعلام شد:

اشخاصی که کد بورسی داشتند می توانستند پذیره ‏نویسی واحدهای این صندوق را از طریق کارگزاری‌های بورس و سامانه‌های آنلاین معاملاتی انجام دهند.

اشخاصی هم که کد بورسی نداشتند می توانستند برای خرید سهام صندوق ETF از طریق بانک‌های ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات و قرض‌الحسنه مهر ایران اقدام به پذیره نویسی کنند. در واقع متقاضیان می‌توانستند به‌صورت غیر حضوری و با مراجعه به درگاه‌ بانک‌های مذکور نسبت به پذیره‌نویسی اقدام کنند و یا به صورت حضوری و با مراجعه به بانک های مذکور این کار را انجام دهند.

به هر صورت، وجود این دو روش برای خرید و پیام لغو سفارشی که از سوی کارگزاری ها برای کاربران ارسال شد باعث شد تا پول برخی از کاربران بلوکه شود و تا لحظه نگارش این متن این پول به حساب آن ها باز نگشته است.

ماجرا از این قرار بود که برخی از کاربران در مورخه 1 خرداد ماه سال جاری اقدام به خرید واحدهای صندوق نمودند اما در کمال تعجب با پیام لغو از سوی نرم افزارهای کارگزاری ها مواجه شدند. برخی از این کاربران دوباره از طریق بانک ها و درگاه های بانکی یا نرم افزارهای پرداخت و یا ارسال سفارش دوباره از طریق کارگزاری ها، اقدام به خرید واحدهای صندوق نمودند. هر چند که بسیاری از کاربران کارگزاری ها موفق به خرید واحدهای صندوق شدند اما پول آن ها همچنان بلوکه باقی مانده است و کارگزاری ها این پول را به حساب آن ها بازگشت نداده اند.

این در حالی است که در 1 خرداد ماه سال جاری روح الله دهقان مدیرعامل مدیریت فناوری بورس تهران طی مصاحبه ای در این خصوص گفت: به دلیل عدم یکپارچگی و وصل نبودن سیستم‌های سفارش‌گیری و انجام خرید این صندوق به یکدیگر، پول این سفارش مشتریان در حساب‌های بورسی بلوکه خواهد بود و امکان برداشت نخواهد داشت. دهقان توضیح داد: پس از اختصاص سفارش به هر کد توسط شرکت سپرده‌گذاری مرکزی، مبلغ از حساب مشتریان برداشت خواهد شد و چنانچه مشتری از درگاه دیگری اقدام به خرید دارا یکم کرده باشد، مبالغ اضافه به حساب وی بازگردانده می‌شود.

به هر صورت، بسیاری از کاربران هم اکنون با این مشکل مواجه هستند و کسی هم پاسخگوی پرسش آن ها در این زمینه نیست. پول های بلوکه شده آن ها تقریباً یک هفته است که توسط کارگزاری ها آزاد نشده و همچنان کاربران در این زمینه بلاتکلیف هستند.

این اولین تجربه دولت در این زمینه بود و با توجه به اینکه قرار است دولت سهام برخی شرکت های خود در حوزه های "صنایع فلزی و خودرویی" و "پالایشی و پتروشیمی" را از طریق دو صندوق دیگر در ماه های آتی به فروش برساند، بهتر است که هر چه سریعتر در مورد این پول های بلوکه شده چاره ای اندیشیده شود تا مردم برای خرید واحدهای دو صندوق دیگر هم انگیزه کافی را داشته باشند.