کارشناس بازار سرمایه گفت: رشد بورس ریشه در اتفاقات بازار پول و تزریق نگرش جدید در بازار سرمایه دارد.
حمید مرتضی کوشکی در گفتوگو با
خبرنگار بورس تابناک در خصوص وضعیت بازار اظهار کرد: موضوعی که در خصوص وضعیت فعلی و آتی بازار وجود دارد، این است که تحلیلگران و مشارکت کنندگان در خصوص درک شرایط فعلی و مسائلی همچون پی به ای بازار، رشد سودآوری شرکت ها و غیره به اجماع نمی رسند.
وی ادامه داد: اما می توان گفت رشد بورس ریشه در بازار پول و اتفاقاتی دارد که در این بازار رخ داده است. کاهش سطح درآمدهای دولت به واسطه تحریم از یکسو و اثرات مخرب شیوع کرونا از سوی دیگر عاملی بر عدم توازن دخل و خرج دولت شده است و سطح کسری بودجه را به نسبت آنچه در سال قبل دیدیم افزایش خواهد داد. قاعدتا در چنین شرایطی بانک مرکزی که نهادی مستقل نبوده جهت جبران کسری بودجه دولت در راستای رشد نقدینگی از طریق پایه پولی قدم برخواهد داشت.
کوشکی افزود: در شرایط موجود چشم انداز تورمی و پتانسیل رشد نرخ ارز تقویت خواهد شد و زمانی که چنین دورنمایی وجود داشته باشد تمایل برای تبدیل سیال ترین دارایی یعنی وجه نقد به داراییهای دیگر به شدت بالا خواهد رفت، یکی از این سرمایه گذاری ها بازار دلار است که با توجه به عرضه و تقاضا نمیتوان آن را بازار واقعی دانست مضاف بر اینکه خرید و فروش دلار برای بسیاری از افراد جامعه سخت شده است، از طرفی در بخش مسکن، قیمت ها قدرت خرید مردم را پشت سر گذاشته و در شرایط فعلی برای خرید یک واحد معمولی حداقل ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون تومان باید سرمایه داشته باشند.
به گفته کوشکی چند سال پیش در خصوص بورس همانند امروز فرهنگ سازی نشده بود و در زمان تورم انتظاری عمده سرمایه گذاری مردم در دو بخش بازار کالایی ( مسکن، دلار، سکه، خودرو و...) و به ناچار بازار پول ( سپرده بانکی) بود.
حالا این تورم انتظاری وجود دارد با این تفاوت که ساختار بازار سرمایه برای بخش مهمی از جامعه جا افتاده است و ویژگی های آن ( شفافیت، تعدیل پذیری در مقابل ارز، نیاز به نقدینگی کم برای سرمایه گذاری و...) باعث شده است سهم بازارهای دیگر وارد بورس شود و چنین افزایش تقاضا برای خرید سهام در کنار رشد ارزش و حجم معاملات عاملی بر رشد قیمت ها شده است.
کوشکی در خصوص جزئیات بازار تصریح کرد:در زمستان سال ۹۸ رشد قابل توجه ای در پایه پولی داشتیم که در حدود ۳۳ هزار میلیارد تومان بوده است و متاسفانه در بهار ۹۹ نیز همین اتفاق تکرار شده و حدود ۳۱ هزار میلیارد تومان پایه پولی رشد کرده است. بسیاری ازمقامات بانک مرکزی اعلام کرده اند که این رشد پایه پولی در راستای استقراض دولت نبوده است، با این حال بررسی جزئیات احتمال استقراض غیر مستقیم دولت را بالا می برد. در هر صورت استقراض دلاری دولت از صندوق توسعه ملی و تبدیل به ریال آن دلارها توسط بانک مرکزی نیز دال بر رشد پایه پولی از مجاری استقراض غیر مستقیم دولت است.
کوشکی ادامه داد: رشد پایه پولی لزوما نامطلوب نیست بلکه آنچه مهم است هزینه کرد پول ایجاد شده است. در صورتی که پایه پولی وارد شده در بودجه صرف سرمایه گذاری گردد می توان چنین رشدی در پایه پولی را مطلوب ارزیابی کرد اما در صورت هزینه کرد غیر مولد چنین رشدی نگران کننده خواهد بود و باید منتظر شکل گیری تورم باشیم که البته در فصل اول سال جاری این تورم را دیدیم.
وی افزود: افرادی که دیدگاه اقتصاد کلان دارند معتقد هستند که رشد پایه پولی و نرخ ارز همگی گویای وضعیت نابسامان اقتصادی است پس چه توجیهی برای ورود نقدینگی و سرمایه گذاران به بازار سرمایه وجود دارد؟ در پاسخ باید گفت توجیه سرمایه گذاری در بورس روند قیمت سهام در کنار روند قیمتی دلار است و برای اثبات اینکه بورس حباب ندارد می توانیم سودآوری شرکتها را در کنار آن بررسی کنیم، مثلاً فروش و سودآوری بسیاری از شرکت ها از سال 96 تا 98 روند صعودی قابل توجهی را داشته است. به عبارتی رشد نرخ ارز که ریشه در اوضاع نابسامان اقتصاد دارد عاملی بر رشد ارزش فروش و سودآوری شرکت ها در بازار سرمایه شده است و حتی بعضی از شرکت ها از محل چنین رشدی در سودآوری با تسویه بدهی های خود و یا کاهش سطح این بدهی ها از خطر ورشکستگی دور شده اند و همه اینها مواردی است که گهگاهی مورد توجه گروهی از عزیزان قرار نگرفته و باعث می شود تفسیر بازار سرمایه و ارتباط آن با اقتصاد کلان از سوی آنها خطا داشته باشد.
به گفته کوشکی بسیاری از شرکتهای زیان ده در سال ۹۵ و ۹۶ به مدد نرخ ارز زیان خود را کم کردند و حتی به سود رسیدند و شرکتهای سودآور سود خود را چند برابر کردند، در بازار سرمایه محرکی قوی وجود دارد که عامل رشد آن تا به امروز بوده است و دلیل رشد طی چند سال گذشته نرخ ارز بوده و این فاکتور همچنان زنده بوده و تاثیرگذار بنابراین مردم با توجه به این موضوع وارد بازار میشوند و معامله میکنند و مادام که پتانسیل رشد نرخ ارز وجود داشته باشد بازار سرمایه در مسیر صعود قرار دارد.
کوشکی اظهار کرد: نگرش جدیدی در بازار به وجود آمده که باعث می شود فعالان قدیمی نتوانند بر اساس محاسبات قدیمی ارزش سهام را تعیین کنند مثلا سهم با سود اوری 100 تومان را با پی بر ای 7 یا نهایتا 10 در نظر بگیرند و قیمت آنرا700 تا 1000 تومان براورد کنند، در حالی که قیمت سهم روی تابلو مثلا 1500 تومان است.
وی ادامه داد: این نگرش جدید سبب شد بسیاری از فعالان قدیمی بازار در قیمت های خیلی پایین تر از قیمت های امروزی سهام خود را بفروشند و جالب اینکه همین افراد در قیمت های بالاتر مجبور شدند این نمادها را دوباره خریداری کنند ! قطعا که بازارها نیازمند اصلاح هستند و حالا ممکن است این اصلاح فردا یا چند ماه دیگر باشد اما با این حال توسعه فرهنگ سرمایه گذاری، بالا بردن افق سرمایه گذاری در کنار فراگیری دانش بازار سرمایه از جمله عواملی خواهند بود که سرمایه گذاری یک فرد را چالش کمتری روبرو کنند.