رویکرد سیاست خارجی «جو بایدن» در برابر ایران چگونه خواهد بود؟

بین الملل تابناک: دیدگاه‌های متفاوتی در مورد تیم سیاست خارجی جو بایدن و جهت گیری‌های سیاست خارجی او در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در ماه اکتبر وجود دارد. به رغم دیدگاه‌های متفاوت، یک نظر مشترک بین اکثر تحلیلگران و کارشناسان وجود دارد که با شکست ترامپ و پیروزی بایدن سیاست خارجی آمریکا چرخشی اساسی خواهد داشت.

در این میان، رابطه با ایران و سیاست های واشنگتن در برابر ایران و به ویژه مساله برجام نیز از این قاعده مستثنی نیست.

مجله معتبر «فارن پالیسی» در مطلبی به آنچه در درون تیم سیاست خارجی بایدن می گذرد پرداخت و نوشت: اگر جو بایدن برنده شود، برخی کارشناسان برتر سیاست خارجی در تیمش حضور دارند که می توانند برای مشاغل ارشد و میانی در دولت مورد استفاده قرار گیرند. 

چه کسانی در تیم بایدن حضور خواهند داشت؟

به گفته مسئولان کمپین بایدن، تیمی که به معاون پیشین رئیس جمهور آمریکا در زمینه‌ی سیاست خارجی و امنیت ملی به صورت غیر رسمی مشاوره می‌دهد به ۲ هزار نفر گسترش یافته است. از جمله می‌توان به ۲۰ گروه کاری اشاره کرد که به موضوعات متنوعی از امنیت ملی گرفته تا کنترل تسلیحات، دفاع، مسائل اطلاعاتی و امنیت ملی می‌پردازند. گفتنی است، یک لیست از روسای این گروه‌ها به دست فارین پالیسی رسیده است.

این گروه‌های مشاوره به بایدن مشورت می‌دهند که چگونه به دنبال تدوین برنامه‌های سیاست خارجی خود باشد و در راستای تصحیح بحث انگیزترین سیاست‌های خارجی دونالد ترامپ، رئیس جمهور ایالات متحده گام بردارد. از جمله به بایدن می‌گویند که در صورت پیروزی در نوامبر چطور در زمینه‌ی اموری همچون پناهندگان عمل کند. همچنین به نظر می‌رسد که در صورت برنده شدن بایدن، مشاوران پشت پرده‌ای همچون الی راتنر، متخصص آسیای شرقی و دانیل بنایم، متخصص خاورمیانه که روابط عمیقی با بایدن دارند در پست‌های برتر و میانی پنتاگون قرار بگیرند و سیاست‌های آمریکا را تحت تأثیر قرار دهند.

بنایم و راتنر از جمله ۴۹ رؤسای کارگروه‌هایی هستند که به عنوان دروازه بانان جامعه‌ی وسیع تری عمل می‌کنند که در زمینه‌ی سیاست خارجی، دفاع و امنیت داخلی و ملی فعال هستند؛ یعنی کسانی که در حال تغذیه ایده‌ها و مقالات سیاست گذاری هستند. مقامات آشنا با گروه‌های مشاوره می‌گویند، این افراد بخشی رسمی از کارزار انتخاباتی نیستند بلکه به موازات کار خودشان، مشغول ارائه‌ی مشاوره غیررسمی به بایدن و تصمیم گیران اصلی کمپین وی به صورت داوطلبانه هستند.

افرادی که غیررسمی به تیم بایدن مشاوره می‌دهند، قبلاً در دولت، اتاق‌های فکر، پست‌های مشاوره‌ای و صنعت دفاعی کشور فعال بوده اند. همچنین آنان شامل مقامات ارشد سابق دولت اوباما در وزارت خارجه، وزارت دفاع و وزارت امنیت داخلی هستند. پیش از این، پولیتیکو گزارش داده بود که کمپین بایدن تیمی متشکل از حداقل ۱۰۰۰ کارشناس امنیت ملی را در ۲۰ کار گروه ایجاد کرده است.

هر یک از این گروه‌های کاری شامل زیر گروه‌های مختلفی هستند که به موضوعاتی همچون درگیری اسرائیل و فلسطین، کمک‌های بشردوستانه و پناهندگان می‌پردازند. گفتنی است، ایده‌ها و توصیه‌ها سپس برای یک حلقه درونی کوچک از وفاداران بایدن شامل افرادی همچون آنتونی بلینکن، جیک سالیوان، اریل هایینز، برایان مک کوئین و جولی اسمیت ارسال می‌شود و به احتمال زیاد مورد استفاده قرار می‌گیرند.

مطابق نظرسنجی‌های منتشر شده در این ماه، ترامپ در حال حاضر حداقل با شش امتیاز از بایدن عقب است و کاندیدای دموکرات با چندین امتیاز در ایالت‌های کلیدی از جمله میشیگان، ویسکانسین و پنسیلوانیا پیشتاز است. اگر بایدن برنده شود، طبق گفته چندین نفر که در کارگروه‌ها فعالیت دارند، انتظار می‌رود بسیاری از افراد فعال در این کارگروه‌ها به مناصبی دست یابند.

گفتنی است، گروه‌های کاری گوناگونی در حال حاضر وجود دارند که مناطق مختلف جهان را پوشش می‌دهند. به طور مثال، گروهی به سرپرستی نیکول ویلت، آلیسون لومباردو و مایکل باتل به مسائل آفریقا می‌پردازند. گروهی دیگر به سرپرستی مارا رودمن، دانیل بنایم و دافنا رند مشغول امور خاورمیانه هستند. گروهی به سرپرستی الی راستر و جونگ پاک به امور شرق آسیا اشتغال دارند و همین طور مناطق دیگر نیز تحت سرپرستی کارشناسان مختلف قرار دارند.

حزب دموکرات اخیرا با انتشار سند سیاستگذاری این حزب، خواستار پایان دادن به جنگ‌های ابدی و رها کردن سیاست‌های ترامپ مبنی بر تغییر حکومت در ایران و جا‌های دیگر و پایان دادن به پشتیبانی نظامی ایالات متحده از مبارزات نظامی به رهبری عربستان سعودی در یمن شد.

سیاست خارجی بایدن در برابر ایران

«جوزف رانک» کارشناس ارشد انیستیتوی میدل ایست در رابطه با جهت گیری سیاست خارجی بایدن در قبال ایران نوشت: جو بایدن در صورت پیروزی، در حوزه سیاست خارجی با طیف گسترده‌ای از چالش‌ها روبه روست. جو بایدن در اظهارات گذشته خود همواره بر بازگشت آمریکا به برجام تاکید داشته است، حال آنکه آمریکا توسط دونالد ترامپ در می ۲۰۱۸ از برجام خارج شده و با اعمال کارزار فشار حداکثری درصدد هستند تا ایران را مجبور سازند به میز مذاکره بازگردد و توافق جدیدی را امضا کند.

جو بایدن همچنین برای گسترش محدودیت‌های هسته‌ای و مقابله با سایر رفتار‌های ایران در منطقه بر ضرورت همکاری با اروپا تاکید کرده است. در این مسیر دولت ترامپ هم سعی کرده بدون برخورداری از دیپلماسی به سمت تشدید تنش و درگیری حرکت کند. هر دو رویکرد دولت اوباما – بایدن و دولت ترامپ نواقضی داشته اند و بر اساس فرضیات نادرستی شکل گرفته است.

حداقل برخی از مشاوران نزدیک باراک اوباما بر این عقیده بودند که امضای برجام نه تنها برنامه هسته ای تهران را محدود می سازد بلکه منجر به بهبود روابط بین دو کشور خواهد شد. دولت ترامپ سعی کرد از طریق اعمال کارزار فشار حداکثری تهران را مجبور به بازگشت به میز مذاکره کند یا زمینه سرنگونی و تغییر رژیم را فراهم سازد. در این مسیر دولت بایدن باید از هر دو سیاست درس بگیرد و رویکردی متفاوت اتخاذ کند.

در ادامه این مطلب آمده است: آنچه لازم است، ارائه استراتژی و سیاستی است که در کنار بازگشت آمریکا به برجام، سه نقص اصلی توافق هسته‌ای یعنی فعالیت‌های بی ثبات کننده منطقه ای، موشک‌های بالستیک و بند‌های غروب آفتاب در مورد محدودیت‌های برنامه غنی سازی هسته‌ای حل و فصل شوند.

اما برای بازگرداندن ایران به میز مذاکره، بدون شک ما باید برخی از تحریم‌های واقعی علیه ایران را لغو کنیم و این ممکن است ۲۰ درصد تحریم‌هایی باشد که توسط دولت ترامپ اعمال شده اند. از سوی دیگر، تهران خواهان توانایی فروش نفت خود در بازار‌های جهانی بدون محدودیت است.

اخیرا برخی از مشاوران اظهار داشتند که دولت بایدن از رفع کامل تحریم‌ها یا بازگشت به برجام بدون اصلاحات معنادار و اساسی حمایت نمی‌کنند؛ بنابراین، در بعضی اوقات لفاظی کمپین بایدن علیه ایران و عربستان سعودی به نظر می‌رسد، به جای منافع ملی بیشتر به سیاست داخلی مرتبط است.

مشاوران جو بایدن به نظر می‌رسد رهبران ایران را کسانی می‌بینند که همانطور هستند، نه این که آنطور ما بخواهیم. در این مسیر مشورت و رایزنی با متحدان منطقه‌ای یعنی کشور‌های عربی خلیج فارس بسیار مهم و ضروری خواهد بود.

آنچه باید امیدوار و خواهان آن باشیم، این است که سیاست و استراتژی دولت بایدن در قبال ایران و خلیج فارس مبتنی بر یادگیری اشتباهات گذشته و ایجاد توازن بین منافع و ارزش هایمان باشد. در این مسیر، نباید کاملا سیاست ایدئولوژیک اتخاذ کنیم، بلکه بیشتر باید بر افزایش قدرت و نفوذ و تقویت روابط و اتحاد طولانی مدت در منطقه تمرکز کنیم.