کلیات
عراق یکی از کشورهای جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آنها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیت‌ها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگه‌های حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشورهای دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کرد‌ها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کرد‌ها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروه‌ها دارای شاخصه‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویت‌های فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوری‌ها و یزیدی‌ها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهرهای مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهر‌ها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهه‌های گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبان‌های رسمی مردم عراق است. البته زبان‌های دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمن‌های عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبان‌های آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقی‌ها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانواده‌های بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانواده‌های بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرز‌های غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صد‌ها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنی‌های فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرز‌های مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاح‌های کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیری‌ها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیرو‌های مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیرو‌های مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهرهای عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیرو‌های آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامی‌ها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفت‌ها در شهر‌ها گسترش یافت، اما مخالفت‌های ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنی‌ها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماه‌های پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروه‌های شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخش‌های وسیعی از عراق از جمله شهرهای بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صد‌ها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروه‌ها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگ‌های داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمک‌های ایران و دیگر کشورهای متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیون‌های مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استان‌ها و بخش‌هایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استان‌های عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینه‌ها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدام‌ها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغل‌های بسیار کمی برای عراقی‌ها ایجاد کرده است.
در مورد عراق در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
حضور عادل عبدالمهدی نخست وزیر اسبق عراق در صنعا به رغم بمباران‌های آمریکا
کد خبر: ۱۲۹۵۲۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۳۰
ادامه حضور دشمن صهیونیستی در منطقه عاقبت خوشی نخواهد داشت.
کد خبر: ۱۲۹۵۰۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۹
وزیر خارجه عراق گفت جنگ هفتم اکتبر مشخص بود که مقدمه ای برای جنگ های ادامه‌دار در منطقه خواهد بود و نتیجه نهایی آن یا به مذاکره تاریخی میان واشنگتن و تهران و یا به ادامه جنگ و درگیری منجر خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۹۴۸۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۸
آتش سوزی بخش عراق ی هورالعظیم مدارس، دانشگاه‌ها و ادارات هویزه را در روز یکشنبه جاری تعطیل کرد.
کد خبر: ۱۲۹۴۴۷۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۶
امام جمعه بغداد در بیانیه‌ای سفر وزیر خارجه حکومت جولانی به بغداد را به سبب آنکه باند وابسته به وی در کشتار هولناک شیعیان و محبان اهل بیت(ع) در عراق دست داشتند به شدت محکوم کرد.
کد خبر: ۱۲۹۴۴۰۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۵
رویترز به نقل از مقامات دولتی گزارش داد وزیر خارجه سوریه طی سفری رسمی امروز-جمعه- وارد بغداد شد.
کد خبر: ۱۲۹۴۱۸۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۴
در روز ۲۳ اسفند ۱۳۶۳ ما خود بغداد را با موشک های اسکاد زدیم. این پدیده برای عراق خیلی عجیب بود چون ۴ سال و نیم از جنگ می‌گذشت و اصلا اینها فکرش را هم نمی کردند که ایران این موشک ها را از کجا آورده است. ابتدا گفتند این عملیات خرابکاری بوده اما بعد از ۴-۵ روز مجبور به اعتراف شدند.
کد خبر: ۱۲۹۴۱۱۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۳
وزیر امور خارجه کشورمان گفت: بر تعهد خود به دولت عراق به منظور دفع اقدامات غیرقانونی ایالات متحده، پایبندیم.
کد خبر: ۱۲۹۳۵۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۱
آخرین تحولات منطقه و جهان را بخوانید
ورود ناو‌های چین و روسیه به آب‌های ایران؛ پرواز هواپیمای ناشناس بر فراز اقامتگاه ترامپ و درگیری شورشیان الجولانی با نیرو‌های کُرد در حلب از مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده‌اند.
کد خبر: ۱۲۹۳۳۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۲۰
مقام‌های عراق ی در پی تلاش‌های دولت آمریکا برای متوقف کردن واردات انرژی از ایران، گفتند جایگزینی برای آن ندارند.
کد خبر: ۱۲۹۳۲۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۹
با تحولات منطقه و جهان
عدم تمدید معافیت عراق برای واردات برق از ایران توسط آمریکا؛ میزبانی چابهار از رزمایش ایران، چین و روسیه و پشت پرده مذاکرات مستقیم میان حماس و دولت ترامپ از مهم‌ترین خبر‌ها و رویداد‌های منطقه‌ای و بین المللی در ۲۴ ساعت گذشته بوده‌اند.
کد خبر: ۱۲۹۳۱۱۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۹
واشنگتن در اقدامی خصمانه، معافیت تحریمی عراق برای واردات برق از ایران را تمدید نکرد.
کد خبر: ۱۲۹۳۰۹۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۹
آنطور که رسانه‌های عراق ی می‌گویند، سریال ابن الباشا چه در مدل تصویربرداری و چه در قصه کپی برداری از سریال آقازاده ساخته حامد عنقا است.
کد خبر: ۱۲۹۲۶۵۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۶
شانزدهمین سالگرد ارتحال «عزیز عراق»؛
حکیم: ما بار دیگر از تقویت روابط نیک بین کشورهای منطقه، به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی، استقبال می‌کنیم تا این دو کشور الگویی برای دیگر کشورهای عربی و اسلامی در استحکام روابط بین‌المللی و تبدیل آن به بستری واقعی برای منافع راهبردی مشترک باشند که به سود ملت‌ها، دولت‌ها و نسل‌های آینده است.
کد خبر: ۱۲۹۲۴۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۵
پخش سریال تاریخی «معاویه» که از آن به عنوان گران‌ترین سریال جهان عرب یاد میشود، واکنش‌های گسترده‌ای را در عراق ، مصر و دیگر کشورهای اسلامی منطقه برانگیخته است.
کد خبر: ۱۲۹۲۳۰۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۴
دبیرکل جنبش عصائب اهل حق عراق مخالفت خود را با فراخوان‌های بغداد برای تحویل سلاح گروه‌های مسلح اعلام و تاکید کرد که این سلاح‌ها دارای ضابطه بوده و عراق به آنها نیاز دارد.
کد خبر: ۱۲۹۲۲۴۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۱۴
معاون وزیر دادگستری از انتقال ۱۳۰ زندانی ایرانی از عراق به ایران خبر داد.
کد خبر: ۱۲۹۱۱۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۸
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا خبر داد که مارک روبیو در گفت‌و‌گو با محمد شیاع السودانی در خصوص مسائل مختلفی از جمله «کاهش نفوذ ایران در عراق » سخن گفته است.
کد خبر: ۱۲۹۱۰۰۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۸
رئیس‌جمهور مصر بر لزوم اجرای تمامی مراحل توافق آتش‌بس در نوار غزه شامل تبادل اسرا و انتقال کمک‌های بشردوستانه به نوار غزه تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۹۰۸۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۷
بسیاری از استان‌های عراق امروز یکشنبه را تعطیل رسمی اعلام کرده‌اند تا مراسم بزرگداشت و تشییع نمادین پیکر سید حسن نصرالله در شهرهای مختلف این کشور برگزار شود.
کد خبر: ۱۲۹۰۳۴۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۲/۰۵