کلیات
عراق یکی از کشور‌های جنوب غرب آسیا است که با کشورهایی، چون ایران، کویت، سوریه، ترکیه، اردن و عربستان سعودی مرز مشترک دارد. در این کشور جمعیتی بالغ بر ۳۷ میلیون نفر زندگی میکنند که ۷۵-۸۰ درصد آن‌ها عرب، ۱۵-۲۰ درصد کرد، ترکمن و آشوری و ۵ درصد را سایر قومیت‌ها تشکیل میدهند.
جغرافیا
مساحت تقریبی کشور عراق ۴۳۸٬۳۱۷ کیلومتر مربع است که این مساحت تقریباً یک چهارم مساحت ایران است و کشور عراق را از این لحاظ در رده پنجاه و هشتمین کشور پهناور جهان قرار داده است. به لحاظ جغرافیایی بیشتر سرزمین عراق پست و هموار و گرمسیری است. غرب عراق کویر است و شرق آن جلگه‌های حاصلخیز؛ ولی بخشی از کردستان عراق (شمال شرق) کوهستانی و سردسیر میباشد. همچنین عراق یکی از بزرگترین کشور‌های دارای منابع نفت میباشد. این کشور دارای ۱۴۳ میلیارد بشکه ذخایر تاییدشده نفتی میباشد.
کرد‌ها در نواحی شمال و شمال شرقی عراق که به کردستان عراق مشهور است زندگی میکنند و از لحاظ فرهنگی، زبانی و طرز پوشش با عرب‌ها متفاوت هستند. کشور عراق از نظر ساختار اجتماعی-فرهنگی به سه حوزه کاملاً متفاوت تقسیم میشود، در حوزه مرکزی عراق اعراب سنی، در شمال کرد‌ها و در جنوب شیعیان سکونت دارند و هر کدام از این گروه‌ها دارای شاخصه‌های فرهنگی و اجتماعی خاص خود هستند. البته در کنار این سه گروه اصلی، هویت‌های فرهنگی اجتماعی کوچکتری نظیر ترکمنها، آشوری‌ها و یزیدی‌ها نیز وجود دارند که دارای فرهنگ و عقاید متمایزی هستند. با ما همراه باشید تا با آداب و رسوم مردم عراق بیشتر آشنا شوید.
مردم
شهروندان عراقی را از نظر مذهبی باید به دو گروه بزرگ اسلامی شیعه و سنی تقسیم کرد که به لحاظ ترکیبی حدود ۶۰ درصد مردم عراق شیعه، ۳۷ درصد سنی و ۳ درصد پیروان سایر ادیان (مسیحیان، یهودیان، آشوریان و...) هستند.
شیعیان که اکثریت جمعیت عراق را تشکیل میدهند، بیشتر در مناطق جنوبی و مرکزی عراق سکونت دارند. وجود مقبره امامان شیعی در شهر‌های مقدس عراق همچون کربلا و نجف، و همچنین وجود حوزه علمیه نجف و در نتیجه حضور دایمی علمای شیعی در این شهر‌ها باعث تقویت فرهنگ شیعی شده و این امر شیعیان عراق را از نظر فرهنگی به ایرانیان شیعیمذهب نزدیک کرده است. بعد از سرنگونی حکومت صدام، شیعه قدرت و نفوذ بیشتری پیدا کرده است و میتوانند خیلی آزادانهتر راجع به هویت مذهبی خود صحبت کنند.
در کنار مسلمانان شیعی مذهب، اعراب سنی بخش دیگری از ساختار فرهنگی اجتماعی عراق را تشکیل میدهند که براساس قومیت عربی و مذهب سنی ایجاد شده و به دلیل حاکمیت اقلیت اعراب سنی در طول دهه‌های گذشته در عراق تقویت شده است.
عربی و کردی زبان‌های رسمی مردم عراق است. البته زبان‌های دیگری نظیر ترکی آذربایجانی (ترکمن‌های عراق)، فارسی، لری فیلی، کلدانی نو (از زبان‌های آرامی)، ارمنی، آشوری، دوماری (زبان کولیها)، گورانی (از شاخه شمال غربی زبان‌های کردی) و ... نیز در این کشور صحبت میشود.
به لحاظ فرهنگی باید گفت: عراقی‌ها ارزش زیادی برای خانواده قائل هستند و خانواده‌های بزرگ یا قبایل بزرگ از قدرت سیاسی و اجتماعی برخوردارند. اعضای خانواده باید مسئولیت رفتار و کردار خود را بپذیرند و هر گونه خطایی باعث بیآبروی کل خانواده میشود.
وفاداری به خانواده قبل از سایر روابط اجتماعی و حتی کسب و کار قرار میگیرد. خویشاوندسالاری در بین مردم عراق به چشم میخورد و از آنجا که دیدگاه منفی نسبت به این قضیه ندارند، طبیعتا پیشنهادات کاری را به خانواده خود میدهند، زیرا افراد مورد اعتمادشان هستند. اغلب خانواده‌های بزرگ در یک خانه، محله یا روستا زندگی میکنند. در مناطق شهری مردم لزوما در یک خانه در کنار هم زندگی نمیکنند، هر چند که عموما در یک خیابان یا نزدیک به هم هستند.
نظام سیاسی
دولت مرکزی عراق که پیش از انقلاب اسلامی ایران و به واسطه قرار داد الجزایر با ایران اختلافاتی داشت، در نهایت پس از انقلاب اسلامی و در شهریورماه ۱۳۵۹ به مرزهای غربی ایران حمله کرد؛ اقدامی که مقدمه یک جنگ طولانی و تمام عیار دو کشور همسایه شد و صد‌ها هزار نفر در این جنگ هشت ساله جان خود را از دست دادند.
حضور صدام در رأس هرم قدرتی عراق که در دهه ۷۰ میلادی قدرت را از نخسین رئیس جمهور عراق یعنی احمد حسن البکر گرفت، مقدمه نا امنی‌های فراوانی در عراق شد که جنگ هشت ساله علیه ایران تنها یک مورد آن بود.
با پذیرش قطعنامه ۵۹۸ توسط ایران و عراق و بازگشت دو کشور به مرزهای مندرج در قرارداد الجرایز، صدام به کویت حمله و مقدمه آغاز جنگ خلیج فارس را فراهم کرد.
نوع حکومت داری صدام در عراق در نهایت سبب شد تا دولت آمریکا در اواخر زمستان سال ۱۳۸۱ به این کشور حمله نظامی کند و مقدمه سقوط دولت صدام را فراهم کند. یک روز بیشتر به نوروز ۱۳۸۲ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) نمانده بود که آمریکا با تشکیل یک ائتلاف به عراق حمله کرد. این کشور دست نکشیدن عراق از برنامهٔ سلاح‌های کشتار جمعی که خلاف قطعنامهٔ ۶۸۷ شورای امنیت بود را به عنوان دلیل این تهاجم اعلام کرد.
درگیری‌ها در سال ۲۰۰۸ در عراق ادامه پیدا کردند و نیروهای مسلح تازه آموزشدیدهٔ عراقی با شبه نظامیان درگیر شدند. دولت عراق توافقی را با آمریکا امضا کرد که نیروهای مسلح آمریکا را ملزم به خروج از شهر‌های عراق تا ۹ تیرماه ۱۳۸۸ و خروج از کل خاک عراق تا ۱۰ دیماه ۱۳۹۰ میکرد.
جنگ داخلی
با خروج نیروهای آمریکایی در سال ۱۳۹۰ ناآرامی‌ها ادامه یافت و عراق دچار بیثباتی سیاسی شد. بهار عربی در بهمن ۱۳۸۹ به عراق رسید و مخالفت‌ها در شهر‌ها گسترش یافت، اما مخالفت‌های ابتدایی نتوانستند دولت را ساقط کنند. ائتلاف میهنی عراق که گفته میشود بزرگترین مجموعهٔ سنیان عراق است به دلیل آنکه دولت عراق را تحت سیطره شیعیانی میدانست که میخواهند سنی‌ها را کنار بزنند، مجلس عراق را به مدت چند هفته در ماه‌های پایانی ۱۳۹۰ تحریم کرد.
گروه‌های شبه نظامی سنی در سال ۲۰۱۳ حملات زیادی را علیه اکثریت شیعهٔ عراق انجام دادند تا اعتماد عمومی نسبت به دولت نوری المالکی را زیر سؤال ببرند. جنگ طلبان سنیمذهب عضو دولت اسلامی عراق و شام در سال ۱۳۹۳ کنترل بخش‌های وسیعی از عراق از جمله شهر‌های بزرگی، چون تکریت، فلوجه و موصل را به دست آوردند و باعث شدند صد‌ها هزار نفر از خانه و کاشانهٔ خود فرار کنند و در ادامه این گروه‌ها که اقدامات تروریستی خود را گسترش دادند به شکل گیری گروه تروریستی داعش کمک کرد؛ گروهی تروریستی که زمینه جنگ‌های داخلی طولانی در عراق را فراهم کرد و در نهایت با کمک‌های ایران و دیگر کشور‌های متحد از پای درآمد.
مدیریت سیاسی عراق به شکل فدرالی است و دولت فدرال عراق تحت قانون اساسی فعلی به شکل یک جمهوری فدرالی دموکراتیک پارلمانی اسلامی تعریف میشود. دولت فدرال مشتمل بر قوای مجریه، مقننه و قضاییه و کمیسیون‌های مستقل متعدد دیگر است. جدای از دولت فدرال مناطق (مشتمل بر چند استان)، استان‌ها و بخش‌هایی وجود دارند که طبق قانون دارای اختیاراتی هستند.
عراق دارای هجده استان است که هر استان به چند شهرستان تقسیم شده است. کردستان عراق تنها ناحیه تعریفشده در قانون عراق است که برای خود دولت و ارتش نیمه رسمی به نام پیشمرگه دارد.
بغداد، صلاحالدین، دیاله، واسط، میسان، بصره، ذیقار، مثنی، قادسیه، بابل، کربلا، نجف، انبار، نینوا، دهوک، اربیل، کرکوک، سلیمانیه و حلبچه استان‌های عراق هستند.
اقتصاد
صادرات نفت از گذشته نقش اصلی را در اقتصاد عراق بر عهده داشته بهطوری که ۹۵٪ از درآمد خارجی این کشور را تشکیل می دهد. عدم توسعه در سایر زمینه‌ها باعث بروز بیکاری ۱۸ تا ۳۰ درصدی و درآمد سرانه ۴۰۰۰ دلاری شدهاست. در سال ۲۰۱۱ استخدام تمام وقت در بخش عمومی نزدیک به ۶۰ درصد از کل استخدام‌ها را شامل میشد. بخش صادرات نفت شغل‌های بسیار کمی برای عراقی‌ها ایجاد کرده است.
در مورد عراق در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
نبض خبر
هر دو ویدیو را در تابناک می‌بینید.
کد خبر: ۱۲۸۴۱۱۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۳۰
فواد حسین: «میانجیگری ما میان عربستان و تهران موجب هموار شدن راه در مسیر عادی‌سازی روابط بین دو کشور در سال ۲۰۲۳ میلادی شد.»
کد خبر: ۱۲۸۳۷۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۸
جنگنده‌های ترکیه در ادامه حملات به مناطقی از عراق ، منطقه‌ای در استان سلیمانیه در شمال شرقی این کشور را بمباران کردند.
کد خبر: ۱۲۸۳۵۷۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۶
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، گفت: انحلال حشدالشعبی در راستای تقویت گروه‌های تروریستی در منطقه است و رژیم صهیونیستی و آمریکا بیشترین سود را خواهند برد.
کد خبر: ۱۲۸۳۳۶۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۵
تصویر زیر بعد از دستگیری یک افسر داعشی با لباس زنانه در بازار البعج در غرب موصل در عراق گرفته شده است.
کد خبر: ۱۲۸۳۱۸۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۴
وزیر خارجه عراق اعلام کرد که دشت حوران که میان الانبار واقع در عراق و درعا در سوریه کشیده شده است، به گذرگاهی برای تحرکات عناصر تروریستی داعش تبدیل شده است.
کد خبر: ۱۲۸۳۰۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۳
به گفته شبکه خبری عربی بوست، «محمد الحسان»، نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در عراق طی دو دیدار با آیت الله سیستانی از وی درخواست کرد که فتوای انحلال الحشد الشعبی را صادر کند. در این گفتگو به صدور فتوا به صورت غیرمستقیم اشاره شده است، اما آیت الله سیستانی به هیچ فشار و خواسته خارجی عمل نخواهد کرد.
کد خبر: ۱۲۸۳۰۱۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۳
تابناک گزارش می‌دهد
پس از سفر نخست وزیر عراق به ایران برخی منابع مدعی انحلال حشدشعبی شدند.
کد خبر: ۱۲۸۲۷۹۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۲
علی قلهکی فعال رسانه ای در شبکه اجتماعی ایکس درباره سفر نخست وزیر عراق به ایران نوشت:: «وضعیت حشدالشعبی"، "دلیل تعویقِ خروجِ نظامیِ آمریکا از عراق " و از همه مهم‌تر "وساطت رئیس دستگاه اطلاعاتی عراق میان جولانی و ایران».
کد خبر: ۱۲۸۲۵۲۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۲۰
رئیس جمهور موقعیت جغرافیایی ایران و عراق برای تشکیل یک هاب منطقه‌ای اقتصادی را بی‌نظیر دانست و بر آمادگی جمهوری اسلامی ایران برای احداث شهرک اقتصادی مشترک با عراق تاکید کرد.
کد خبر: ۱۲۸۲۳۳۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۹
تهران-ایرنا-سرلشکر تحسین الخفاجی رئیس ستاد رسانه ای امنیتی عراق روز سه شنبه اعلام کرد که ۴۰۰ کیلومتر از دیوار بتنی مرز مشترک با سوریه ساخته شد.
کد خبر: ۱۲۸۲۲۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۹
تابناک گزارش می‌دهد
محمد شیاع السودانی، نخست‌وزیر عراق در حالی روز چهارشنبه وارد ایران خواهد شد که بر اساس برخی اخبار او حامل پیامی از سوی آمریکا است.
کد خبر: ۱۲۸۱۹۲۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۷
سفیر ایران در بغداد می‌گوید سفر روز چهارشنبه نخست‌وزیر عراق به تهران در پاسخ به سفر چند ماه پیش رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به این کشور همسایه انجام میشود.
کد خبر: ۱۲۸۱۷۳۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۶
رئیس جمهور ترکیه روز شنبه در سخنرانی در جمع حزب عدالت و توسعه گفت که هر کاری برای تحقق رؤیای ترکیه بزرگ لازم باشد انجام خواهیم داد.
کد خبر: ۱۲۸۱۵۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۵
یک منبع آگاه از نخستین حمله پهپادی به یکی از پایگاه‌های نظامی ترکیه در نزدیکی نوار مرزی عراق خبر داد.
کد خبر: ۱۲۸۱۵۵۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۵
یکم رجب سالروز شهادت آیت الله حکیم؛
«سید عمار حکیم» رهبر جریان حکمت ملی عراق امروز جمعه در مراسم سالروز شهادت شهید آیت الله «سید محمدباقر حکیم» و روز «شهید عراق » که در مرقد این شهید بزرگوار در نجف اشرف برگزار شد، گفت: شهید محراب با چشم تیزبین به آینده عراق و نقش محوری و رهبرانه آن در مقابله با نیروهای تکفیری، افراط‌گرا و مستبد و تلاش‌ها برای آسیب به حاکمیت و استقلال عراق می‌نگریستند تا اینکه به دست نیروهای افراط‌گرا و تکفیری به شهادت رسیدند.
کد خبر: ۱۲۸۱۳۵۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۴
شهید سلیمانی واژه دفاع از حرم را ابداع کرد
فرزند شهید سردار قاسم سلیمانی گفت: امسال نیز میزان محبت و اعلام علاقه مردم ایران در سالگرد پنجم شهادت حاج قاسم سلیمانی وصف ناشدنی است.
کد خبر: ۱۲۸۱۲۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۳
نایب رئیس جریان حکمت ملی عراق نوشت: زمانی که شهید سلیمانی را از فتوای جهاد آیت‌الله العظمی سیستانی مطلع کردم، ایشان این فتوا را بسیار مهم دانستند و گفتند این امر خیلی در مبارزه با داعش کمک‌کننده خواهد بود و از شنیدن فتوای جهاد مرجعیت خوشحال شدند.
کد خبر: ۱۲۸۱۲۳۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۳
مدیرکل دفتر غرب آسیا سازمان توسعه تجارت ایران گفت: ۴۵ درصد از مجموع صادرات کشور به عراق انجام شده است که مجموع تجارت در دفتر غرب آسیا قابل توجه و قوی است.
کد خبر: ۱۲۸۱۲۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۳
رغد صدام حسین گفت: در نظر آمریکا و غرب کسانی که اکنون سوریه را اداره می کنند، «تروریست» بودند.
کد خبر: ۱۲۸۰۷۲۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۱۰/۱۱