کلیات
سینما در اصل واژ‌های است یونانی به معنای حرکت، اما در اصطلاح، سینما، هنر و فنی است که به کمک یک سری تصاویر متحرک، پیامی را به مخاطب خود که همان تماشا گر است منتقل میکند.
سینما آخرین هنر و به عبارت دیگر هفتمین هنر است. در این میان سینما تنها هنری است که نه تنها شش هنر دیگر را به خدمت گرفته بلکه به گون‌های توانسته آن‌ها را اعتلا نیز ببخشد. همچنین سینما صنعت، فن و تکنیک را نیز به خدمت گرفته و در متن خود دارد.
تاریخچه
برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ سینماتوگراف (اولین دوربین فیلم برداری) را اختراع کردند. هرچند نمیتوان این دو برادر فرانسوی را یگانه افرادی دانست که به پیدایش هنر سینما کمک کردند. پیدایش سینما و فن فیلمبرداری خود مرهون پیشرفت‌های بسیار زیادی هم در عرصهُ تکامل نگاتیو بود و هم تکامل دستگاه‌های اولیه عکاسی. به طوریکه نمیتوان قاطعانه از یک نفر بهعنوان مخترع سینما نام برد. دستگاه‌هایی همچون کینتوسکوپ (ساخته توماس ادیسون)، ویتاسکوپ و بایوسکوپ همگی در پیدایش دستگاه سینماتوگراف مؤثر بودهاند. برادران لومیر خود ده‌ها فیلم کوتاه ساختند که همهُ آن‌ها صرفاً از یک نما تشکیل میشد و قطع و وصل و تدوین در آن‌ها وجود نداشت. از جمله این فیلم‌ها میتوانیم به ورود قطار به ایستگاه که به عنوان اولین فیلم ساخته شده به دست بشر محسوب میشود، خروج قایق از لنگرگاه، غذا خوردن کودک و خروج کارگران از کارخانه اشاره کرد.
پس از لومیرها، ژرژ مهلیس باعث تکامل فن سینما شد. دیدگاه مهلیس نسبت به سینما یک دیدگاه تئاتری بود. او پرده‌های گوناگونی از نمایش را فیلمبرداری میکرد و سپس این پرده‌ها را به یکدیگر متصل میکرد. ژرژ مهلیس همچنین پدیدآورنده فن تروکاژ در سینماست.
پس از مهلیس، ادوین اس پورتر باعث تکامل بنیادین و ساختاری سینما شد. او با ساختن فیلم‌های زندگی آتشنشان آمریکایی و سرقت بزرگ قطار سینما را به عنوان پدید‌های که امروزه میشناسیم معرفی کرد.
سینمای پورتر دیگر ارتباطی به تئاتر نداشت، بلکه به هنری مستقل و جدید تبدیل شده بود. پورتر، پیشگام فن تدوین فیلم نیز میباشد. راهی که او در سینما آغاز کرد در نهایت به سینمای داستانگوی هالیوود منجر شد.
ساختار سینما
در آغاز سینما را بیشتر یک پدیده علمی صنعتی میدانستند. در سال‌های جنگ جهانی اول سینما، به عنوان یک وسیله نمایشی و سرگرمی، رونق تجاری یافت. سپس قابلیت‌های هنری آن توسط فیلم سازان اروپایی و آمریکایی کشف شد. در همین سال‌ها ریچیوتو کانودو منتقد و نظریهپرداز ایتالیایی، سینما را «هنر هفتم» معرفی کرد. زیرا به عقیده او سینما هنری ترکیبی است که در آن همه هنر‌ها حضور دارند.
سینما به معنی ثبت حرکات است و همانطور که در مباحث قبل گفتیم، پیدایش تصویر متحرک در نتیجه تکامل تکنولوژی ابزار‌های عکاسی بود. به همین سبب شیوه ضبط تصویر (فیلمبرداری) آن، عکسبرداری پشت سر هم، البته با فواصل زمانی ثابت و متوالی است. هیچ هنری به استثنای رسانه تلویزیون، نتوانسته از لحاظ محبوبیت، فراگیری و نیروی تأثیر بر عواطف و افکار مخاطب، با سینما رقابت کند. به همین دلایل و همچنین به آن علت که سینما به صنعت فن و ابزار‌های فنی اتکای زیادی دارد، آن را «هنر قرن بیستم» نامیده اند. منشأ اصطلاح سینماتوگرافی واژ‌های یونانی (کینه ما) به معنای حرکت است. سینماتوگرافی به معنای «حرکت نگاری» یا فن ضبط حرکت است. تاریخ تکامل و تحول سینما را به طور کلی می توان به سه دوره عمده (با تأکید بر فنون و تکنیک‌های سینمایی) تقسیم بندی کرد:
دوره سینمای صامت: در سال ۱۸۹۵ دوره سینمای صامت آغاز شد. این دوره به زمان سینمایی بدون صدا و ساخت فیلم سیاه و سفید مربوط می شود.
دوره سینمای ناطق: در سال ۱۹۲۷ عصر فیلم صدادار آغاز شد و عامل صدا، عملاً سینما را به صورت یک هنر سمعی-بصری درآورد.
دوره سینمای رنگی: از اواخر دههٔ ۱۹۳۰ میلادی با اختراع فیلم رنگی آغاز شد.
اهمیت سینما
هنوز سینما دوره‌های آغازین خود را طی میکرد که لنین (از جمله پایه گذاران و سردمداران نظام کمونیست شوروی) درباره سینما گفت: «سینما با ما، همه ارتش‌های دنیا بر علیه ما، سرانجام پیروز خواهیم شد.»
همین یک جمله که از زبان یک سیاستمدار نقل شده، به خوبی نشانگر اهمیت و قدرت سینماست. سینما وسیله خوبی برای تبلیغ و ارائه دیدگاه‌ها و اندیشه‌های سیاسی و اجتماعی و حتی اقتصادی است و از همین رهگذر گاه مخاطبش را به بی راهه برده و او را در چمبره تبلیغات گسترده اسیر کرده، اما با این وجود سینما به علوم مختلف از پزشکی، الکترونیک و جغرافیا گرفته تا فیزیک، شیمی و تاریخ خدمات شایانی نموده است. سینما، این وسیله سمعی و بصری جذاب، بزرگترین کارکردش در خلق رویا، خلق ماجرا، خلق شخصیت‌های دوست داشتنی، نفرت انگیز، ترحم بر انگیز و... و در نهایت ایجاد احساسات عمیق انسانی از عشق و محبت گرفته تا ترس و نفرت است.
دیگر سینما یک وسیله ساده سرگرمی ساز نیست، سینما پا را بسیار فراتر گذاشته و تجربه نشان داده، نادیده گرفتن آن امری غیر عاقلانه است، چه از سوی تماشاگران معمولی و چه از سوی سیاست گذاران اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جوامع مختلف.
فضای سینمایی
فضای سینمایی همان فضا و حیط‌های است که در فیلم خلق میشود و به جهان عینی ربطی ندارد. فضای سینمایی را میتوان به شیوه‌های زیر از فضای واقعی جدا کرد:
۱ – فضای سینمایی، دو بعدی است و تصاویری خلق میکند که به اصطلا ح. عمق ندارند. این فضا بر درک ما از اندازهها، فواصل و روابط اشیا تاثیر میگذارد، به همین خاطر، فیلم سازان از ترکیب بندی قاب، استفاده از عدسی‌های مخصوص، حرکت دوربین‌های مختلف و تدوین استفاده میکنند، تا به نحوی این واپیچیدگی‌ها را جبران کنند و فضایی مشابه فضای واقعی و قابل قبول برای تماشاگر بسازند.
۲ – تدوین نما‌ها از زوایای مختلف میتواند فضایی تازه و یگانه خلق کند، و تجرب‌های جدید برای تماشاگر باشد.
۳- فضای واقعی و عینی، برای ما پیوسته و فاقد قطع و پارگی است. اما تدوین میتواند در فضای سینمایی ما را به عقب و جلو پرت کند. ما میتوانیم در این فضا بدون هیچ حرکتی صحن‌های را از زوایا و فاصله‌های مختلف ببینیم. چنین تدوینی پرسپکتیو فضایی را از بین میبرد، و یا دگرگون میکند.
۴ - در سینما میتوان با دکور‌های مختلف، استفاده از طراحی صحنه‌های پیچیده و، امروز با گرافیک‌های کامپیو تری فضا‌هایی عجیب و غریب خلق کرد و تماشاگر را چنان در آن جذب کرد که همه چیز برایش طبیعی و قابل قبول جلوه کند در حالی که هرگز چنین تجربه ایی در دنیای واقعی نداشته است و شاید هم هرگز نخواهد داشت.
زمان سینمایی
توالی زمانی و رویداد‌های تاریخی در فیلم به گذر زمان در دنیای واقعی ربطی ندارد. در حالی که تماشاگر در زندگی روزمره خود با سیر بی رحم ثانیهها، ساعت‌ها و روز‌ها سرو کار دارد، سینما این توانایی را دارد که به شیوه‌های زیر این سیر منطقی را به هم بزند و یا حتی توالی زمانی تاز‌های را خلق کند:
۱ – نشان دادن هم زمان رویداد‌های مختلف که در زمان‌های گوناگون اتفاق افتاده اند، به نحوی که هم زمان به نظر برسند.
۲- حذف زمان‌های غیر مهم در صحنه‌ها و سکانس ها. در این لحظه‌ها هیچ حادث‌های که به درد سینما بخورد رخ نمی دهد. مثلا در صحنه ای، ما شروع حرکت اتومبیلی را به مقصدی مشخص می بینیم و در صحنه بعد بدون این که شاهد حرکت آن اتومبیل در مسیرش باشیم آن را در مقصد میبینیم.
۳ – بر عکس آنچه در مورد ۲ گفته شد، گاهی هم، زمان واقعی بسط داده میشود. این کار در مورد نما‌های مهم و حساس انجام میشود. برای این کار نما‌هایی را که از چند زاویه و فاصله مختلف از یک رویداد واحد گرفته شده در کنار هم نشان میدهند و به این ترتیب زمان واقعی رویداد را افزایش میدهند.
۴ – بسط دادن و یا کوتاه کردن حس زمانی تماشاگر از طریق قطع سریع و حرکت دوربین.
۵ – پیش رفتن و یا عقب نشستن در زمان از طریق فلاش بک
۶- بر هم نمایی دو رویداد مختلف در دو زمان متفاوت برای خلق حس تضاد
باید در نظر داشت همه این قوانین به صورت نا خودآگاه در طول تاریخ سینما در ذهن تماشاگر جای گرفته و به نوعی سینما، تماشاگرش را برای ایجاد ارتباط با خودش، تربیت کرده و آموزش داده. در حالی که اولین تماشاگران سینما قادر به درک کوچکترین پیچیده گی زمانی و مکانی در فیلم‌ها نبودند، تماشاگر امروزی قادر به درک و قبول پیچیدهترین تمهیدات سینمایی است.
در مورد سینما در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
احمدرضا درویش سینما گری است که در بیشتر آثارش به خرمشهر و قهرمانانش ادای دین کرده است، در فیلم‌های او مستقیم و غیرمستقیم میتوان نشانی از این شهر و رزمندگانی که برای رهایی آن تلاش کردند، دید. در فیلم سینما یی «کیمیا» (1373) درویش در نیمه اول فیلم تصویری تکان دهنده و واقعگرا از صحنه‌های جنگ در شهر می‌سازد،
کد خبر: ۱۶۶۱۸۹ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۳/۰۱
ما برايمان خميني و خامنه اي تفاوتي ندارد. ما انسان هاي ولايتمدار در حوزه فرهنگ اجازه نمي دهيم جرياني انحرافي در هر جايگاه و مقامي كه باشد تنفس كند
کد خبر: ۱۶۵۶۱۲ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۲/۲۹
مروری بر سینمای دفاع مقدس در سال 89؛
در سال گذشته، فیلم‌های حوزه دفاع مقدس که در جشنواره 28 فیلم فجر به نمایش درآمدند، همچون زمهریر (علی روئین‌تن)، بدرود بغداد (مهدی نادری نجف)، کیمیا و خاک (عباس رافعی) و شکارچی شنبه (پرویز شیخ‌طادی) اکران نشدند و زخم شانه حوا (حسین قناعت) نیز چندان اکرانی ندید، ولی...
کد خبر: ۱۵۶۹۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۹۰/۰۱/۱۸
کد خبر: ۱۴۹۵۷۰ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۱۲/۰۳
این در حالی است که افراد حاضر در این سینما ، علی القاعده باید از اهالی فرهنگ، هنرمندان و عوامل فیلم ها باشد؛ افراد غیر سینما یی و غیرمطبوعاتی در این سینما بسیار زیادند، به گونه ای که برخی دست اندرکاران ساختمانی(!) برج میلاد و یا برخی آشنایان مدیران جشنواره به راحتی و بدون داشتن کارت وارد سینما می شوند.
کد خبر: ۱۴۷۴۴۴ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۱۱/۲۲
موسسه یک ساله فیلم فجر و همان روند همیشگی؛
در حالی که بسیاری از سینما گران، افزودن بخشی با نام «نوعی نگاه» به جشنواره امسال فیلم فجر را ناشی از تصمیم گیری‌های غیرکاری و بی‌برنامه بودن مدیران این دوره جشنواره دانسته‌اند، مدیر کل نظارت و ارزشیابی معاونت سینما یی، از این کار دبیر جشنواره ابراز شگفتی میکند.
کد خبر: ۱۴۵۷۲۳ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۱۱/۱۳
اکران همزمان این تعداد فیلم در کشوری که از نظر سالن سینما یی، تقریبا حرفی برای گفتن ندارد و از لحاظ سرانه مخاطب نیز رتبه چندان موجهی به ازای تولید بی حد و حصر(!) فیلم سینما یی ندارد، یک خودزنی فرهنگی به شمار رفته و به عبارتی، عرصه رقابت برای تولیدات همسانی از جنس «افراطی‌ها» آزاد می شود.
کد خبر: ۱۴۴۸۵۹ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۱۱/۰۹
نامه برای تهیه کننده «شارلاتان»
می‌بینید آقای فرحبخش؟ حضرت آقا فرموده‌اند «من گاهی می‌بینم» در همین نظام جمهوری اسلامی می‌بینند. در همین نظامی که شما نفعش را می‌برید و پولش را به جیب می‌زنید. شما را به همان قرآنی که ادعای پیروی‌اش را دارید، اینقدر از شرع و نظام برای تطهیر کارمانه سیاه سینما یی‌تان سوء استفاده نکنید.
کد خبر: ۱۳۴۲۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۹/۱۳
در اقدامی جالب در مدرسه فیضه صورت گرفت؛
ملک سلیمان که تصوير كامل فتنه را به نمایش درآورده است. فتنه شياطين در اغفال بشر از يك سو، و زراندوزي و اقتصاد رباگراي ارباب دين يهود در عصر سليمان، از سوي ديگر، تصوير كاملي از جهان امروز است كه اقتصاد رباگراي مدرن كه بانك‌محور است، همراه با قدرت اغواگر سينماي ليبرال هاليوود، فتنه گسترده‌اي براي بسط کفر فرهنگي و اقتصادي را رقم مي‌زند.
کد خبر: ۱۳۰۹۹۴ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۸/۲۴
با پخش «لبه تاریکی»؛
امروزه سینما برای بسیاری از کشورها و صاحبان اندیشه و سیاست، تبدیل به رسانه ای غرا شده تا هر آنچه می خواهند، با این زبان رسا به همگان اعلام کنند/ این فیلم با دقت خاص و با چیدمان بسیار زیرکانه، همه عناصر به ویژه بازی مل گیبسون، بی محابا همه عواملی را که در فعالیت های هسته ای مرگبار سهیم هستند و باعث تولید و انتشار مرگ می شوند، معرفی و رسوا می کند.
کد خبر: ۱۲۹۶۲۲ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۸/۱۷
گاهی برای یک محقق و پژوهشگر یا یک نویسنده و فیلمنامه‌نویس، همان آخرین نکته و خاطره‌ای را که گوینده آن گمان میکند، شاید چندان به کار طرف مقابل نیاید، تبدیل به یکی از زیباترین و اصلی‌ترین فرازهای آن تحقیق، کتاب یا فیلمنامه می شود؛ چنان‌که وقتی دوباره از همسر «آقامهدی» خواستم، همان خاطره‌ای را که فکر میکند، شاید به کارم نیاید، تعریف کند و ایشان نیز با بزرگواری و حوصله، برای نخستین بار به تعریف آن پرداخت، وجودم لرزید و اشک در چشمانم حلقه زد.
کد خبر: ۱۲۸۴۸۷ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۸/۱۲
امروز در وزارت ارشاد:
مدیرکل نظارت و ارزشیابی معاونت سینما یی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کرد: 120 نفر از تهیه کنندگان سینما ی ایران با امضای نامه ای این اقدام معاونت سینما یی را همراهی کرده اند/ او از اعلام نام برخی از این تهیه کنندگان خودداری کرد و گفت: اگر خود امضاکنندگان مایل باشند، نامه و اسامی مربوطه خبری خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۸۴۴۶ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۸/۱۰
در همین جا باید از بازیگرانی همچون عطاران نیز پرسید که نقش هایی با این اوضاع درهم ریخته و بی هویت را مبتنی بر کدام ویژگی ها و قابلیت ها برای ایفا پذیرفته اند؟ آیا افرادی همچون آقاخانی و صالحی، به خاطر غم نان مجبور به پذیرش بوده اند؛ که البته با پرکاری این گروه از بازیگران در سینما و تلویزیون، بسیار بعید است که چنین باشد؟!/ در سینما یی که متولیان دولتی مدعی نظارت بر همه اجزایش هستند، چگونه فیلمی با این مختصات تهیه، تولید و اکران می شود؟
کد خبر: ۱۲۸۲۴۵ تاریخ انتشار : ۱۳۸۹/۰۸/۰۹