در مورد سینما رکس در ویکی تابناک بیشتر بخوانید

17 شهریور امروز در جامعه ما تداعیگر یک واقعه غم انگیز و یک میدان در مناطق مرکزی تهران است . گذر سال های طولانی از آن واقعه باعث شده است که ابهامات در علل بروز این واقعه و ابعاد آن به فراموشی سپرده شود و یا از اهمیت آن کاسته گردد. اما نباید 17 شهریور را فراموش کرد.

۲۸ مرداد ١٣۵٧، سینما رکس آبادان در زمان نمایش فیلم دچار آتش‌سوزی شد. در این حادثه که تحقیقات بعدی از عمدی‌بودن آن حکایت داشتند، اکثر حاضران در سالن سینما زنده در آتش سوختند. آتش زدن سینما رکس با طراحی و اقدام ساواک انجام گرفت. مردم آبادان هر ساله برای بزرگداشت جان باختگان این حادثه به محل ساختمان سینما رکس که دیگر سینمایی از آن وجود ندارد و تبدیل به یک پاساژ شده؛ در کنار یک یادمان و چند در فرعی پشتی، گرد هم جمع می‌شوند و شمع روشن کرده ٬ یاد و خاطره جان باختگان این حادثه تلخ را زنده می‌کنند./مرضیه بهبهانی

٤٢ سال پیش درچنین روزی، برابر ۲۸ مرداد ١٣۵٧ خورشیدی، سینما رکس آبادان در زمان نمایش فیلم «گوزن‌ها» دچار آتش‌سوزی شد. در این حادثه که تحقیقات بعدی از عمدی‌بودن آن حکایت داشتند، اکثر حاضران در سالن سینما زنده در آتش سوختند.

یکی از مهمترین حوادث سال 1357 که باعث افزایش خشم مردم و سرعت بخشیدن به انقلاب اسلامی ایران شد، فاجعه به آتش کشیدن سینما رکس آبادان بود. علت خشمگینی مردم، نسبت دادن این فاجعه به عوامل حکومت پهلوی بود. در حدود ساعت 21:45 شب بیست و هشتم مرداد طبق آمار دقیق 630 نفر از کسانی که به تماشای فیلم گوزن‌ها در آخرین سانس به سینما رفته بودند در آتش سوختند. تعداد کشته‌شدگان بعداً به بیش از 677 نفر افزایش یافت. سینما در زمانی دچار آتش‌سوزی شد که در حال نمایش فیلم گوزنها، ساخته مسعود کیمیایی بود. این فیلم به گونه‌ای اشاره کوتاه و گذرایی داشت به روزهای فرار و مرگ یک مبارز مسلح علیه حکومت پهلوی و بسیاری بر این عقیده بودند که فیلم به بخش کوچکی از واقعه سیاهکل پرداخته‌است. همین امر موجب برخی گمانه‌زنی‌ها مبنی بر دخالت ساواک در این آتش‌سوزی گردید. متقابلاً در فضای انقلابی سال 1357 مقامات وقت رژیم پهلوی با نسبت دادن این رویداد به مارکسیست‌های اسلامی متهم کردند. بقایای سینما در سال 1384 تخریب و به مجتمع تجاری تبدیل شد. کشته شدگان سینما شهید محسوب شدند و همچنان برای بزرگداشت آنان مراسم گلباران بر مزارشان برگزار می‌شود. آنچه اکنون می‌بینید، سوگواری بازماندگان قربانیان سینما ریکس در قبرستان آبادان، پس از وقوع این حادثه است.

سینما رکس آبادان در شب هنگام 28 مرداد 1357 و در حین نمایش فیلم گوزن‌ها دچار آتش‌سوزی گردید و قریب به اتفاق حاضران در سینما زنده در آتش سوختند. این مجموعه ویدیو، جلسات دادگاه رسیدگی به اتهامات متهمان این حادثه وحشتناک را به تصور می کشد. تماشای این مجموعه ویدیو از جلسات دادگاه سینما رکس برای درک بهتر آنچه رخ داده، توصیه می شود؛ در «تابناک» می بینید.

وقتی سینما رکس در آبادان با تماشاچیانش سوخت، خیلی‌ها تصمیم گرفتند دیگر به سینما نروند. سال ۵۷ بود و مردم هنوز نمی‌دانستند قرار است شش ماه بعد همه چیز زیر و رو شود. پیش از انقلاب، آبادان را شهر سینما‌ها می‌گفتند. قلب نفتی ایران، آن سال‌ها بعد از تهران بیشترین ‌سینما‌ها را داشت. سینما رکس که سوخت، انقلاب شد و بقیهٔ سینماهای آبادان هم یواش یواش تعطیل شدند: نه مردم مثل قبل به سینما می‌رفتند... این گزارش در سال 93 در تابناک منتشر شده است به خاطر اهمیت موضوع در سالگرد این حادثه مجددا بازنشر می شود.