امیر مهدی ژوله، ورزشی‌نویس سابق، سال 80 کارش را با روزنامه‌نگاری ورزشی آغاز کرد و پس از آن به طنزهای سیاسی-اجتماعی روی آورد و از سال گذشته با مرد هزار چهره به طور رسمی وارد عرصه تلویزیون شد. او یکی از جنجالی‌ترین نویسندگان تیم مدیری است که در کنار برادران قاسم‌خانی به ایفای نقش می‌پردازد.
سال گذشته و موقعیت‌های مردهزار چهره یک را به خاطر بیاورید، در آن سال نام نویسنده‌های هر قسمت در تیتراژ ذکر نمی‌شد، اما برخی از وبلاگ‌نویسان و نزدیکان به این تیم گفتند که دو موقعیت بحث‌برانگیز شعرا و پزشکان کار امیرمهدی ژوله بوده. امسال هرچند سری دوم مرد هزارچهره مثل سال قبل خبرساز و پر مخاطب نبود، اما باز هم به اعتقاد برخي ژوله دست گل به آب داد و با نقد تند اهالي مطبوعات ورزشي، واکنش برخی از اهالی این صنف را باعث شد.
«آینده» در این پرونده با ژوله، نویسنده این قسمت، عبدالحمید احمدی، رئیس انجمن روزنامه‌نگاران و عکاسان ورزشی که به گفته سایت خبرگزاری کار ایران(ایلنا) هنرمندان تیم مدیری را تهدید به افشاگری کرده بود و آرش راهبر، یکی از روزنامه‌نگاران ورزشی گفت‌وگوهایی انجام داده که در ادامه می‌آید.
از سابقه شما شروع کنیم. شما موقعیت ورزشکاران را نوشتید، که تنها موقعیتی بود که نسبت به آن انتقاداتی هم شد. از موقعیتی نوشتید که خودتان شاید روزی از نزدیک با آن ارتباط داشتید. برای شروع با مخاطبان آینده از سابقه ورزشی‌نویسی خودتان بگویید.
سال 79-80 كه وارد مطبوعات شدم، اساسا از طنز ورزشی شروع کردم و هفته‌نامه تماشاگران. از طنز ورزشی شروع کردم که در آن‌جا چهره‌های ورزشی، گزارش تمرین و... و غیرطنز هم می‌نوشتم. در دو مقطع هم در روزنامه جهان فوتبال کار می‌کردم. البته در آن‌جا طنز نمی‌نوشتم، یادداشت‌های تخصصی می‌نوشتم. بعدهم در روزنامه ایران ورزشی مدتی کار می‌کردم که در آن‌جا هم یادداشت می‌نوشتم و اساسا مسئول سرویس یادداشت‌ها بودم که با کارشناسان تماس می‌گرفتیم. در هفته‌نامه چلچراغ هم که در مقاطعی دبیر سرویس ورزشی بودم. الان هم هر از گاهی یادداشت ورزشی می‌نویسم.
بحث احضار و بازداشت برخی از خبرنگاران ورزشی در اواخر سال گذشته و پخش سریال مرد دوهزار چهره و موقعیت ورزشکاران این سریال و از طرف دیگر رفتار مربی تیم ملی در عدم دعوت برخی از بازیکنان و لژیونرها با هم، برای برخی از مخاطبان و به خصوص دست‌اندرکاران تقارن معنی‌داری داشت. ممکن است مردم که پیش از عید در خصوص بازداشت برخی خبرنگاران ورزشی زیاد توجیه نبودند، با پخش آن دو قسمتی که شما نوشته بودید، توجیه شده باشند و احساساتشان کاملا در جهت اقداماتی که منجر به بازداشت خبرنگاران ورزشی گرديد شده باشد. نظرتان چیست، این اتفاقات و تقارن‌ها اتفاقی بودند؟
خوب آن بحث که توجیه شده بود.
خوب؛ با توجه به سابقه تیم آقای مدیری، در ماجرای تحصن نمایندگان مجلس ششم، و موقعیت شعرا در مرد هزار چهره نوروز 87، می‌توان این نتیجه را گرفت که هدف شما هم در راستای آن اقدامات و توجیه و مشروعیت بخشیدن بیشتر به احضار و باداشت روزنامه‌نگاران مزبور بوده است؟
اصلا. چنین چیزی ممکن نیست، ضبط این موقعیت پیش از آن ماجرا بوده. شما به آرشیو روزنامه‌ها مراجعه کنید تا ببینید که پیش از آن ماجرا نوشته بودند که تیم مدیری در ورزشگاه راه‌آهن در حال فیلم‌برداری هستند. بنابراین چنین تصوری اساسا درست نیست. یعنی در واقع همان موقع که ما مشغول کار بودیم، خبر آن بازداشت‌ها و احضارها به ما هم رسید.
من همان موقع هم به آقای مدیری گفتم که چه جالب، این‌ها را گرفتند. الان می‌گویند این‌ها با اداره اطلاعات استان تهران چقدر هماهنگ هستند!
اتفاقا یک امتیاز مثبت هم برای من شده، یعنی الان هرکسی می‌گوید چرا این را نوشتی، می‌گویم در این حوزه چنین افرادی هستند، نمونه‌اش همین دستگیری‌های شب عید!
سال گذشته هم با هم گفت‌وگو کردیم، آن وقت آنقدر وبلاگ‌ها و منتقدین در مورد سریالتان واکنش نشان داده بودند که گفت‌وگوی ما مفصل‌تر از حد معمول شد و به یک گفت‌وگوی چالشی تبدیل شد. نمی‌دانم شما هم معتقدید که امسال مثل سال گذشته این سریال نتوانست مورد توجه منتقدیدن قرار بگیرد. نه نکوهش خاصی شد و نه ستایش خاصی. در حالی که پیش از پخش سریال، تبلیغات خوبی هم در مطبوعات برای سریال انجام شده بود. یعنی خاطرم هست که آن موقعیت که به شعرا پرداخته بودید صدای خیلی از منتقدین را هم درآورد، امسال انگار کسی به سریال محل نگذاشت!
البته موقعیت پزشکان و نیروی انتظامی بیشتر گرفته بود.
خوب پزشکان و نیروی انتظامی بیانیه دادند، ولی موقعیت شعرا موجب شد تا بخشی از فرهیختگان که خاستگاه خود شما هم هست نسبت به کارتان واکنش نشان بدهند، انتقاد توکا نیستانی و برخی دیگر از فعالان حوزه فرهنگ و هنر را که به یاد دارید!
آهان یعنی منظورتان حرف و حدیث‌ها بوده؟
نه، مشخصه کار آقای مدیری صرف‌نظر از تمام ابعاد تخصصی و ... این است که با حاشیه‌های زیادی همیشه همراه بوده. در واقع مدیری گاه سوار همین حاشیه‌ها می‌شود و مقبولیت پیدا می‌کند. کمتر پیش آمده که طنز مدیری به هجو و شوخی‌های عادی بسنده کند. دقیقا می‌خواهم بدانم امسال معذوریت خاصی در بین بوده؟
دقیقا. امسال سعی‌مان این بود که کار به هیچ عنوان تعبیر پذیر نباشد و کم دردسر باشد.
چرا این سعی را کردید، از جایی برای شما خطوطی تعیین شده بود؟
قرار خود گروه بود. چون اگر ما می‌خواستیم به سمتی بغلطیم، قاعدتا ما را به سمتی وصل می‌کردند. خواستیم کلا از این غلطیدن خارج باشیم. خواستیم فقط کمدی برای کمدی باشیم. یک کار لذت بخش باشد. حرف و حدیثش هم کمتر باشد. البته تلویزیون هم حساس‌تر بود، اصلا جامعه هم حساس‌تر بود. چون نزدیک به انتخابات بود.
مشخصه کار آقای مدیری و تیم نویسندگانش در سال‌های گذشته و کارهای قبلی عموما پر حاشیه بودند و اگر منصف باشیم مدیری و تیمش سوار بر این حاشیه‌ها شدند و مطرح شدند. البته نمی‌توان نسبت به کار خاص و ویژگی‌های فنی کار هم بی‌تفاوت بود، اما این حاشیه‌ها هم موثر بودند. اما این به قول شما "کمدی برای کمدی" باعث نشد از میزان مقبولیت سریال کاسته شود؟
البته این عدم مقبولیت امسال دلایل متنوعی دارد. یکی از دلایل نبودن پیمان قاسم‌خانی بود. این کار خیلی با عجله ضبط شد. از طرف دیگر برخی از قسمت‌های پارسال پرکمدی‌تر و خوب‌تر بود. این‌ها دلایل اصلی بودند، نه این که مثلا پارسال نیش و کنایه خاصی بود.
همین که می‌گویید آقای پیمان قاسم‌خانی نبودند، چرا امسال حضور نداشتند، ایشان در مرد هزار چهره یکی از نویسندگان موثر در شخصیت پردازی‌ها و موقعیت‌ها بودند . از طرفی یک پای ثابت کارهای آقای مدیری پیمان قاسم‌خانی است!
پیمان درگیر کارهای شخصی‌اش بود و بازی در یک فیلم سینمایی. دورادور تماس داشتیم ولی چون این کار امسال ادامه سال گذشته بود و شخصیت‌پردازی شده بود و ... پیمان تصمیم گرفت به کارهای شخصی خودش برسد.
یکی دیگر از دلایل هم که یادم رفت این است که این نسخه دوم بود. همیشه در مورد دوم‌ها این حرف وجود دارد که نسخه دوم مثل اولی نشد. در هر کاری هم هست.
شما که می‌دانستید همیشه «دوها» مثل «یک‌ها» نمی‌شود، چرا سراغ نوشتن این نسخه رفتید؟
یک سری از موقعیت‌های سال گذشته مانده بودند.
نمی‌شود این‌طور فکر کرد که برای امسال ایده خوبی وجود نداشت، از سرناچاری سراغ مرد هزار چهره دو رفتید و اصطلاحا «آب بستید»؟
نه؛ یک سری موقعیت‌های پارسال بودند، موقعیت ورزشی و سینما بود که سال گذشته می‌خواستیم به آن‌ها بپردازیم و از طرفی چون پایان کار سال گذشته باز مانده بود و جای کار هم داشت.
ببینید سریال‌های مناسبتی می‌تواند به عنوان لوگوی یک تیم محسوب شود. از طرفی هر شب پخش می شود، از طرف دیگر مثل سریال‌های 90 قسمتی کش‌دار نیست و قاعدتا داستان می‌تواند جذاب‌تر و پربارتر باشد. بعد از مرد هزار چهره، این اولین کار شما بعد از یک سال بود، حتی در سال 87 شما سریال نود قسمتی هم نداشتید، قبول دارید انتظارها بیشتر بود و بخش اعظم آن برآورده نشد؟
نه... این یک برداشت سطحی است. بالاخره اگر آس نبود، شاه و بی‌بی که بود! ممکن است قسمت‌های خوب و پرکمدی‌اش کمتر از پارسال بوده باشد، ولی امسال هم قسمت‌های خوبی داشت. من اصلا این کار را شکست خورده نمی‌بینم. به نظرم کار خوب و موفقی بود. به موفقیت کار پارسال نبود، ولی کار خوب و موفقی بود. همین الان از تمام سریال‌هایی که امسال خارج از این گروه ساخته شده بود بهتر بود.
فکر نمی‌کنید این «بهتر بودن» حاصل همین نام مدیری شما باشد. در واقع شاید سریال‌های دیگر کیفیت مطلوب داشتنند، اما نام «مدیری» نقطه ضعف آن‌ها محسوب می‌شد. به عبارتی این نام مدیری است که گروه و کار را مطرح می‌کند، نه این که گروه و کار مدیری را مطرح کند!
قطعا نام مدیری چه به عنوان کارگردان و چه حضورش به عنوان نقش اول موثر است. این یعنی ما یک مخاطب عظیم بالقوه داریم که باید به آن‌ها خوراک مناسب هم بدهیم.
منظور من این نبود، مشخص است که حضور یک چهره موثر است، اما سوالم این بود که آیا این حضور آنقدر موثر است که ضعف‌های کار را بپوشاند؟
آقای مدیری خودش هم معترف است که کارهای ضعیفی هم در کارنامه داشته و این را باید خودش جواب بدهد. ولی این کار جزو کارهای شکست خورده‌اش یقینا نیست. ممکن است جزو کارهای درجه یک نباشد، اما شکست خورده هم نیست.
برنامه جدیدی ندارید؟
یک کاری برای شبکه سه انجام می‌دهیم که اکثر اعضای تیم آقای مدیری هم در آن حضور دارند.
دبیر تحریریه روزنامه دنیای فوتبال: باید بیشتر خویشتن‌دار بود
در خصوص سریال طنز مرد دوهزار چهره و موقعیت فوتبالیست‌ها که واکنش‌هایی را هم از طرف برخی از اهالی مطبوعات به دنبال داشت، نظرات آرش راهبر روزنامه‌نگار قدیمی مطبوعات ورزشی از جمله: جهان فوتبال، گزارشگران، دبیر سرویس ورزشی روزنامه شرق، دبیر سرویس ورزشی روزنامه کارگزاران و دبیر تحریریه روزنامه دنیای فوتبال را جویا شدیم.
راهبر در این گفت‌وگو با اشاره به نوع کار و سابقه نویسنده این قسمت از مجموعه مرد دوهزار چهره گفت: مهم‌ترین نکته این است که نویسنده این برنامه خودش سابقه روزنامه‌نگاری ورزشی داشته است و کارش را با ورزشی‌نویسی شروع کرده. خودش عضوی از مطبوعات ورزشی بوده، بنابراین نمی‌توان گفت که با این محیط غریبه بوده. خیلی طبیعی است که وقتی کسی در یک محیط حضور داشته باشد، می‌تواند بخشی از معضلات آن صنف را منعکس کند. بالاخره ممکن است در هر صنفی چنین مسائلی وجود داشته باشد، چون این نویسنده خودش از نزدیک در ارتباط بوده، می‌تواند بخشی را بازگو کند.
وی در ادامه با اشاره به نوع کارهای طنز و تلویزیونی گفت: نکته اصلی که وجود دارد این است که به نظر من، بالاخره این یک مجموعه طنز اجتماعی بوده با مخاطب عام و بالاخره بخشی از آن هم هجو و طنز بوده. وقتی که داستان هجو و طنز می‌شود، طبیعتا ممکن است کمی هم بزرگنمایی شود. به نظر من نباید از این موضوع زیاد دلخور شد، در همه کارهای طنز همین‌طور است، شما حتی در کاریکاتور هم نگاه کنید کمی اغراق و بزرگ نمایی وجود دارد.
این روزنامه‌نگار ورزشی در خاتمه توصیه کرد همکاران و روزنامه نگاران ورزشی بیشتر از خود خویشتن‌داری نشان دهند و یادآور شد: من فکر می‌کنم بعضی از همکاران ما نباید به این سرعت و با این شتاب موضع‌گیری کنند. این یک داستان است، برخی معتقدند وقتی شما می‌خواهید یک کار اصلاحی در پیش بگیرید، باید بدون پرده‌پوشی و به صورت عریان زشتی‌ها را نشان بدهید. حالا وقتی وارد وادی هنر می‌شویم، کمی اغراق هم وجود دارد.
رئیس انجمن روزنامه‌نگاران ورزشی: نگفتم علیه هنرمندان افشاگری مي‌كنم
خبرگزاری ایلنا اولین سایتی بود که با انتشار خبری مبنی بر تهدید «عبدالحمید احمدی»، رئیس انجمن روزنامه‌نگاران و عکاسان ورزشی به افشاگری علیه مهران مدیری بازار شایعات را داغ کرد. بعد از آن بود که این خبر دست به دست چرخید و در بین سایت‌ها و وبلاگ‌های فارسی مطرح شد.
آینده برای روشن شدن موضوع با احمدی تماس گرفت. اما احمدی در این گفت‌وگوی کوتاه تلفنی اخبار ایلنا را تکذیب کرد و گفت: من با سایت ایلنا مصاحبه‌ای نداشتم و تنها با سایت ایرنا یک گفت‌وگو انجام دادم و در آن هم صرفا یک انتقاد کردم و کسی را تهدید به افشاگری نکرده‌ام.
وی در ادامه یادآور شد: باید همکاران خبرگزاری‌ها توجه داشته باشند، اگر حرفی دارند از قول خودشان بزنند نه این که حرف‌هایشان را به نوعی مطرح کنند که گویا از زبان شخص دیگری گفته شده.
رئیس انجمن روزنامه‌نگاران و عکاسان ورزشی در ادامه گفت: در این سریال به مشاغل و صنف‌های دیگر هم پرداخته شده بود و اصلا نفس سریال شوخی با صنف‌ها و مشاغل بود، اما شما ببینید نحوه مطرح کردن یک موضوع می‌تواند خیلی متفاوت باشد. چطور است که مثلا در موقعیت خلبانان طوری مطرح می‌شود که خوب هیچ مخاطبی باور نمی‌کند یک خلبان در کابین پرواز جوجه کباب سرخ کند! اما مخاطب در موقعیت ورزشکاران کاملا می‌تواند باور کند که یک مدیر روزنامه ورزشی با تهدید و ارعاب می‌خواهد از یک مربی باج‌گیری کند.
احمدی در ادامه در پاسخ به «آینده» که از او در مورد تخلفات و احضارهای پیش از عید و ارتباط آن با پخش این سریال گفت: تخلفات در هر صنفی ممکن است وجود داشته باشد. مثلا فلان مربی، هم مربی است و هم ممکن است دلالی هم بکند. خوب وقتی او به خاطر کارهای دلالی که انجام می‌دهد تخلفی می‌کند، با مرجع مشخصی سر و کار دارد و ارتباطی با مربی‌گریش ندارد.
اما ما نباید این موضوعات را به همه جامعه یک صنف تعمیم بدهیم. عزیزانی که این سریال را تولید کردند دقت کنند، حرف ما این است که روزنامه‌نگاران ورزشی که اهالی شریف و زحمت‌کش این صنف هستند، در تعطیلات نوروزی کنار خانواده‌هایشان نشسته‌اند تا یک سریال طنز تماشا کنند و لذت ببرند، نباید با پخش این سریال آن‌ها را نزد خانواده‌هایشان شرمنده می‌کردند.
