قدس؛ تنها بيست و چند روز ديگر، سال 89 سر مي رسد. تقريباً به پايان يک دهه رسيده ايم؛ دهه اي که براي ورزش ايران فراز و فرودهاي مهمي داشت. اگر به طور خاص روي فوتبال زوم کنيم، به نتايج جالبي مي رسيم. اولين نکته افت فاحش در نيمه دوم دهه حاضر است.
فوتبال ايران در دهه 70 سالهاي شيريني را سپري کرد. نه فقط به دليل صعود به جام جهاني 98. ما در اين دهه ويترين خوش رنگ و جذابي داشتيم. بهترين گلزن تاريخ فوتبال ملي جهان، اوايل دهه 70 در فوتبال ايران و آسيا مطرح شد.
کريم باقري، خداداد عزيزي، مهدوي کيا و عابدزاده، بهترين سالهاي دوران حرفه اي خود را در دهه 70 سپري کردند. بازيکناني که همگي مي توانند در تيم منتخب قرن بيستم آسيا، جايي در فهرست 20 نفره داشته باشند.
اواخر دهه 70 هم ستاره اي غريزي به نام علي کريمي درخشيدن آغاز کرد که سمبلي از فوتبال ذاتي و هنرمندانه ايراني ها بود. در کنار ظهور چندين ستاره ايراني، فوتبال جهان هم از نظر تاکتيکي به مرز انفجار نرسيده بود.
اواخر دهه 70 شمسي، اما فوتبال اروپا تحت تأثير تغييرات فني مهمي قرار گرفت که ايران از آن جا ماند و همزمان چشمه ستاره سازي فوتبال ايران هم خشک شد. البته خشک نشد، بلکه پديده هايي که مي توانستند جاي دايي، باقري، خداداد و مهدوي کيا را پر کنند، ديگر ترجيح مي دانند به جاي تحمل رنج حضور در بوندسليگا يا حتي ليگ اتريش و يونان، راهي امارات شوند.
فوتبال ايران به همين سادگي در دهه 80 افت خود را شروع کرد. در نيمه نخست دهه 80 البته بيشتر شاهد رکود فوتبال ايران بوديم، اما رکود هم به دليل پيشرفت ديگران، پسرفت محسوب مي شود. تا سال 85 که ايران در جام جهاني آلمان حاضر شد، افت فوتبال ما چندان محسوس نبود، اما پس از پايان جام جهاني 2006 سقوط آزاد فوتبال ايران کاملاً به چشم آمد بخصوص که ضعف فاحش مديريت نيز به ديگر مشکلات فوتبال اضافه شد و تماميت خواهي در اداره فوتبال کشور، سير نزولي آن را تسريع کرد. ايران در جام جهاني 98 تيم بيست و دوم شد، در جام جهاني 2006 يکي از آخرين تيمها بود و در مقدماتي جام جهاني 2010 در گروه خود، تيم چهارم در ميان 5 تيم شد.
سازمان ورزش و فدراسيون فوتبال که به محض ناکامي در هر تورنمنتي علاقه به برگزاري جلساتي با عنوانهاي دهان پرکن دارد، وظيفه دارد درباره همين سير نزولي و بررسي دلايل آن جلساتي پرتعداد برگزار کند.
فوتبال ايران در نيمه دوم دهه 80 چنان سقوط کرده که بهترين تيمهايش، مقابل نمايندگان امارات و قطر هم با بيش از دو گل شکست مي خورند و با ادامه اين روند به جايي مي رسيم که پديده هاي فوتبال ايران براي رفتن به امارات هم بايد رؤياپردازي کنند!
نمي توان عوامل و ريشه هاي اين سقوط آزاد را در يک يا 10 يادداشت بررسي کرد. اين وظيفه سازمان تربيت بدني و فدراسيون فوتبال است که پيش از پايان سال جاري به فکر برنامه هايي ويژه براي بررسي عملکرد فوتبال ايران در دهه 80 و تعيين چشم انداز و راهبرد براي موفقيت در دهه 90 باشد.
تنها راه برون رفت از بن بست کنوني، داشتن برنامه حداقل ده ساله است؛ کاري که اصولاً به روحيه جامعه ايراني نمي خورد. براي رسيدن به موفقيت پايدار، اما هيچ راهي نيست جز افزايش افق ديد و برنامه ريزي براي «تکرار نکردن» خطاهاي قبلي.
