فتاح، مديرعامل بنياد تعاون سپاه حالا خود را يكي از همكاران مسكنمهر عنوان ميكند و در عين حال نقدهايي هم به نحوه مديريت در اين طرح جايز ميداند: «مسكنمهر البته هر چقدر ارزانتر ساخته شود بهتر است، اما نميشود خانهاي بدون امكانات حداقلي ساخت و در مقابل آن، انتظار رضايت مردم را داشته باشيم. ما خودمان در سپاه به محض آنكه واحدهاي مسكوني را تحويل اعضا ميدهيم از آنها رضايتنامه كتبي ميگيريم.» وزير سابق دولت احمدينژاد معتقد است بايد به اراده علي نيكزاد كه خود را در مقابل دولت و مجلس با تقبل مسووليت سنگين مسكنمهر متعهد كرده، اعتماد كنيم. متن گفتوگو با پرويز فتاح را در زير بخوانيد:
شما در دولت قبل، يكي از اعضاي اصلي شوراي عالي مسكن بوديد و حتما با جزئيات اقداماتي كه طي اين سه سال در حوزه مسكنمهر اتفاق افتاده، آشنايي كافي داريد. ميتوانيد مقايسهاي بين عملكرد آقاي سعيديكيا و آقاي نيكزاد داشته باشيد؟ منتقدان عملكرد وزراي مسكن ميگويند سفرهاي استاني اخير در اين حوزه به عنوان نقطه قوت كار، ارزشمند است.به آقاي مهندس سعيديكيا ارادت دارم. ايشان در دولت همسايه ما بودند. آقاي سعيديكيا خيلي سفر ميرفتند و آمار آن هم خيلي بالا بود. يكبار در دولت نهم اعلام شد وزير مسكن رتبه اول بازديدهاي استاني را در بين ساير وزرا كسب كرده است. آقاي سعيديكيا كمتر اين سفرها را رسانهاي ميكرد.
ايشان از وزراي پيشكسوت و پرتجربه نظام اسلامي هستند كه از پختگي زيادي برخوردارند. الان مسووليت مسكن در دولت به عهده آقاي نيكزاد كه وزيري تازه نفس و جوانتر از آقاي سعيديكيا هستند، منتقل شده است. طبيعي است كه آقاي نيكزاد تحرك بيشتري داشته باشد.
اما من نميتوانم قضاوت كنم كه مديريت در سطح كلان ملي نياز دارد بيشتر سفر كند يا اينكه در اتاق كار خود نشسته و فكر كند. طبيعي است كه وزرا ممكن است سبكهاي مختلف داشته باشند. من خودم آن زمان كه وزير نيرو بودم رويه متعادلي داشتم. به نظرم الان نميشود درباره عملكرد آقاي نيكزاد قضاوت كرد؛ بايد ببينيم يك ميليون واحد مسكونيمهر در چه مدتي ساخته ميشود و از همه مهمتر متقاضيان بالاخره ميتوانند در اين خانهها ساكن شوند يا نه. معيار قضاوت درباره عملكرد وزير مسكن بايد سكونت در مسكنمهر باشد نه ساخت آنها. من آقاي نيكزاد را واقعا پرانرژي ميبينم. ايشان، خودش را در برابر دولت و مجلس متعهد كرده، بايد به اراده ايشان اعتماد كنيم.
هدف بنياد تعاون سپاه از ورود به مسكنمهر خانهدار كردن اعضاي سپاه است يا اينكه قرار است روند ساختوساز پروژههاي 99ساله سرعت بگيرد؟يكي از وظايف اصلي بنياد تعاون سپاه، احداث مسكن براي كاركنان سپاه است. طبيعي است كه ما هم مثل بقيه دستگاهها و سازمانها با مشكل تامين مسكن براي كاركنان روبهرو هستيم. مخصوصا در طول سنوات اخير كه نوسانات قيمت مسكن وجود داشته، شرايط تامين مسكن براي كاركنان سپاه سخت شده است. ما به اين فكر افتاديم كه اگر بتوانيم در معادله تامين مسكن براي كاركنانمان، مساله زمين را به نوعي حل كنيم، بقيه عوامل تحت كنترل ميشود. از اين جهت، طرحي كه دولت آقاي احمدينژاد مطرح كرد مبني بر تامين مسكنمهر، چون اساس آن، حذف قيمت زمين و واگذاري رايگان زمين بود، مورد توجه ما قرار گرفت. من چند ماه پيش با آقاي رييسجمهور و وزير مسكن صحبت كردم كه كارمندان سپاه جزو اين ملت هستند، به هرحال بخشي از تقاضا در بازار مسكن را همكاران ما در سپاه تشكيل ميدهند كه يا در بازار اجاره فعال هستند يا اينكه خريد ميكنند. اين حجم گسترده است، چون در سپاه ما نيروهاي بسيج را هم داريم. حجم كارمندان بسيج و سپاه در بازار مسكن عاملي تاثيرگذار است. دولت اين استدلال ما را قبول كرد. بنياد تعاون سپاه در فاز اول ورود به مسكنمهر قصد كرده براي كاركنان مجموعه سپاه خانهسازي كند.
سپاه طي اين دو سال از ورود به مسكنمهر منع بود؟خير. همكاران ما دنبال اين موضوع نرفته بودند. البته دولت با تصميمات جديدي كه اخيرا اتخاذ كرده، عملا راه را براي همكاري باز كرده است. مثلا وام ساخت مسكنمهر تا همين چند ماه پيش با نرخ سود 12 درصد اعطا ميشد؛ در حاليكه ما در بنياد تعاون سپاه به كاركنان وام ساخت بهصورت قرضالحسنه پرداخت ميكنيم. در اين صورت اگر قرار بود وام مسكنمهر با سود 12 درصد داده شود ميزان استقبال مناسب نبود. ضمن اينكه نوعي اختلاف در نحوه حمايت از كاركنانمان براي صاحبخانه شدن بهوجود ميآمد. شما خودتان قضاوت كنيد وقتي قرار باشد يك مجموعهاي دو نوع تسهيلات ساخت مسكن يكي با نرخ 12 درصد ديگري قرضالحسنه اعطا كند، اعضا كدام يكي را انتخاب ميكنند؟ طبيعي است كه وام قرضالحسنه را ميپسندند.اما الان كه وام مسكنمهر قرضالحسنه شده، شرايط مهيا شده است. براساس تفاهمي كه ما با وزارت مسكن امضا كردهايم، قرار بر اين شده اگر در شهرستانها دولت زمين رايگان براي ساخت مسكن اختصاص ميدهد، به ما هم سهميهاي بدهد. ما اگر موافق بوديم سهميه را پر ميكنيم. اگر نبوديم، معذرتخواهي و تشكر خواهيم كرد. اين تفاهم در حال حاضر اجرايي شده است.
همين الان كه بنده دارم با شما صحبت ميكنم شركتهاي ساختماني وابسته به سپاه در بعضي شهرستانها براي ساخت مسكنمهر وارد شدهاند. به يك نكته هم اشاره كنم، ساختوسازهايي كه سپاه در قالب مسكنمهر انجام ميدهد در آمار عملكرد دولت در اين طرح منظور ميشود.
سپاه با چه شرايطي مسكنمهر را ميسازد؟كار ما با بقيه پروژههاي 99ساله يك فرق اساسي دارد. من روز اول به وزارت مسكن گفتم ما اين توان را داريم كه بدون هيچ دردسري خانهسازي كنيم، شما لازم نيست دست به سياه و سفيد بزنيد. فقط زمين را به ما واگذار و سهم وام ساخت را هم اختصاص بدهيد، ما خودمان طبق طرحي كه كارشناسان وزارت مسكن تاييد ميكنند، ميسازيم و تحويل كارمندان سپاه ميدهيم.
ولي انبوهسازان طرف تفاهم با وزارت مسكن هم تقريبا به همين شيوه اقدام كردهاند.
دولت در تفاهم با انبوهسازان در همه كارها دخالت و كار را مديريت ميكند. اما در پروژههايي كه به سپاه واگذار ميكند هيچ نگراني و دغدغهاي ندارد.
ظرفيت ساخت سپاه در مسكنمهر چقدر تعريف شده است؟براي شروع، بنده با آقاي نيكزاد برسر 50 هزار واحد توافقنامه امضا كردهايم. ايشان هم لطف نموده و به كل كشور ابلاغ كردهاند. البته اين اختيار است، الزام نيست. ما خواستيم ميسازيم نخواستيم هم از توجه دولت تشكر ميكنيم. در واقع ما هر چقدر خانهسازي كنيم به ظرفيت بازار مسكن اضافه كردهايم. ضمن اينكه سعي داريم ارزان بسازيم، چون امكانات داريم.
آقاي نيكزاد نظرشان اين بود كه واحدها حداكثر ظرف 2 سال ساخته شود. به نظر ما عملا طي 5/2 سال آنها را احداث ميكنيم.
در تفاهم سپاه با دولت، قيمت ساخت مسكنمهر تعيين شده است؟خير. براي اينكه ربطي ندارد. ما براي كاركنان خودمان ميسازيم اسمش مسكنمهر است. هر چه ارزان بسازيم به نفع خودمان است. بنياد تعاون سپاه نگاه درآمدزايي و كسب سود به مسكنمهر ندارد كه لازم باشد قيمت در آن تعيين شود. ما در تفاهمي كه انجام دادهايم، مقرر شده 50 هزار واحد ابتدا براي خود كاركنان سپاه ساخته شود، بعدا اگر ظرفيت اضافه شد، براي متقاضيان مسكنمهر كه وزارت مسكن معرفي ميكند، خواهيم ساخت.
شيوهاي كه دولت براي مسكنمهر انتخاب كرده، قبول داريد؟نحوه مديريت مسكنمهر را بايد در دو بخش ديد. يك بخش زمين است كه براي اين طرح اختصاص داده شده است. بعضا ديده شده، زمينهايي از وسط كوه و دره و تپه و بيابان براي مسكنمهر اختصاص داده شده كه هر كسي هم آنجا ميرود ميگويد اينجا مسكوني نميشود. ما در سپاه مسووليت پذيرفتيم كه اين نوع زمينها را آماده كنيم. در بندرعباس، اروميه و قم اين كار را آغاز كردهايم. دولت اخيرا به اين جمعبندي رسيده كه بايد زمينهاي مناسبي براي پروژههاي مسكنمهر اختصاص دهد تا رغبت ايجاد شود و مردم استقبال كنند.
در اوضاع كنوني اقتصاد كشور، اغلب مردم به مسكن به عنوان كالاي سرمايهاي نگاه ميكنند، بنابراين براي متقاضيان مسكنمهر، آينده اين واحدها مهم است. پروژه ساخت مسكنمهر بايد به گونهاي پيش برود كه ارزشافزوده زمين و واحدهاي در دست ساخت در روند كار ديده شود و حتي به گونهاي تضمين گردد. بخش دوم مديريت مسكنمهر كه به نظرم خيلي مهمتر از اولي است، به ساختوساز و هزينههاي آن برميگردد. وزارت مسكن هزينه ساخت مسكنمهر براي انبوهسازان را متر مربعي كمتر از 300 هزار تومان تعيين كرده است. البته هر چقدر اين پروژه ارزانتر ساخته شود براي مردم بهتر است. اما آيا درست است با همين قيمت، بعضي امكانات لازم در واحدها تامين نشود؟ اگر قرار باشد ساختوساز با قيمت متري 300 هزار تومان به گونهاي برنامهريزي شود كه سراميك و كابينت و نقاشي داخل ساختمان و محوطهسازي و انباري و شيرآلات نداشته باشد، در اين صورت هدف نهايي كه رضايت مردم است، محقق نخواهد شد. هنر مديران مسكنمهر بايد تكميل پروژه در نهايت ارزانسازي باشد. ما خودمان در بنياد تعاون سپاه خودمان براي كارمندان ساختوساز ميكنيم و بعد از تحويل واحدها، از ساكنان رضايتنامه ميگيريم.
به اعتقاد من اگر اين دقت لحاظ شود كه واحدهاي مسكونيمهر به بهترين شكل ممكن با رعايت كيفيت و بهترين امكانات ساخته شود، سرمايه ملي هدر نخواهد رفت. من نميگويم قيمت ساخت بالاتر از متري 300 هزار تومان تعيين شود، اما حتي اگر لازم باشد قيمت تفاهمشده بين دولت و انبوهسازان اندكي افزايش پيدا كند، به صلاح پروژه است. ايده واگذاري زمين همانطور كه تاكيد كردم، ايده خوبي است. من به كشورهاي زيادي سفر كردم. در همين كشورهاي همسايه ما، آنهايي موفق شدند مشكل تامين مسكن را حل كنند كه از ناحيه زمين وارد عمل شدهاند. دولت آقاي احمدينژاد رگ كنترل قيمت مسكن را از محل واگذاري زمين رايگان در دست گرفت. زمين اصل ماجراست و تعيينكننده است. رشد قيمت زمين در كشور ما هميشه از رشد متوسط قيمت مسكن بالاتر بوده است. بنابراين ايده خوبي است. حال اگر دولت بتواند در ادامه اين طرح زمينهاي بيشتر و بهتري را وارد مدار كند، بهتر است. من اين مطلب را به دولت و شخص آقاي رييسجمهور عرض كردم دولت خيلي زمين در اختيار دارد، وزارتخانهها زمينهاي مرغوبي دارند، اما يكسري اصلاح قوانين لازم است تا اين زمينها اجازه استفاده پيدا كنند. در طرح مسكنمهر زمينهاي منابع طبيعي و دور افتاده استفاده ميشود. اين زمينها همه را راضي نخواهد كرد. بعضيها ممكن است حاضر به سكونت در زمينهاي نامرغوب نباشند. بالاخره افراد حق انتخاب دارند. درست است متقاضيان مسكنمهر اقشار كمدرآمد هستند، اما بايد به خواسته آنها احترام گذاشت.
شركتهاي بزرگ ساختماني كه ابعاد كاري آنها حداقل 10 برابر انبوهسازاني است كه در مسكنمهر فعاليت دارند، براي نيمه دوم امسال نگرانيهايي دارند مبني بر اينكه اجراي قانون يارانهها ممكن است هزينههاي ساخت را بهصورت جهشي افزايش دهد. اين نگراني در شما به عنوان رييس هلدينگ ساختماني در سپاه وجود دارد؟ببينيد، خوشبختانه دولت آقاي احمدينژاد غول گراني در بازار مسكن را با همين طرح مسكنمهر از پا درآورد. عمده تهديدي كه در بازار مسكن متوجه قيمتها بود از ناحيه زمين بود كه با واگذاري رايگان آن مشكلات حل شده است.
طي ماههاي اخير با مراقبتهاي دولت، قيمت مسكن تكان نخورد. اين فرصت خوبي است كه دولت خيلي سريع واحدهاي مسكونيمهر را بسازد و دست مردم بدهد. و الا يك تكان كوچك و يك نسيم قيمت ميتواند مشكلاتي را براي مردم در بازار مسكن بوجود بياورد. الان فرصت خوبي است. آقاي احمدينژاد هم اجراي قانون يارانهها را به نيمه دوم امسال موكول كرده كه باز ميشود از فرصت بوجود آمده در بازار ساختوساز و كنترل قيمت مصالحساختماني به نفع مسكنمهر استفاده كرد.
منبع: روزنامه دنياي اقتصاد