سرویس فرهنگی «تابناک» ـ ساعت یک و نیم عصر دیروز سه شنبه
(دوازدهم مهر) در برنامه بحث روز رادیو تهران، تأثیر منفی شبکه‌های فارسی زبان
بر خانواده‌های ایرانی، بحث و بررسی شد.
در
این برنامه که قرار بود سعید ابوطالب، مستندساز و عضو کمیسیون فرهنگی
مجلس هفتم و ستار هدایتخواه، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس هشتم حضور یابند
تا پایان برنامه کسی صدایشان را از رادیو تهران نشنید، ولی علم الهدی،
کارشناس حوزه سینما و دو میهمان دیگر به نام‌های خانم دکتر نیلچی زاده،
مدرس حوزه و دانشگاه و پژوهشگر خانواده و حسین سلطان محمدی، مستندساز و
منتقد سینما به بحث پیرامون آسیب‌های اجتماعی استفاده از ماهواره پرداختند.در آغاز برنامه، گزارشی ضبط شده از سطح شهر پخش شد که هر یک از مصاحبه شوندگان از مضرات استفاده از ماهواره می‌گفتند. اولی گفت تا همین دو هفته پیش، ماهواره نگاه می‌کردم اما الان جمع کردم گذاشتم کنار. برنامه‌ای نشون داده بود که دختره قبل از ازدواج باردار شده بود. تا این صحنه رو دیدم جمع کردم گذاشتم کنار! می‌دونید چیه؟ ماهواره بعداً تأثیرشو می‌ذاره.
شهروند دیگری می‌گفت: اونجوری که من ماهواره دیدم، به درد جامعه ما با این معیارهای اسلامی ما نمی خوره. جور در نمی‌یاد. مایه آبروریزی است. چیزی نشون میده که زشته. حالام جمع کردم و خیال خودمو راحت کردم.
تلفن بعدی: بد آموزی داره آقا. به درد خانم‌ها نمی خوره. به درد بچه‌هام نمی خوره. صحنه‌های مستهجن و خشونت داره. هیچ خانواده ای نمی تونه ببینه. چون عنان خانواده از دستش در می‌ره. من راستش ماهواره دارم اما مستند می‌بینم. راز بقا می‌بینم. بعضی موقع‌ها که دارم مستند می‌بینم، خجالت می‌کشم. چون یه زیرنویس‌هایی تند تند میاد و می‌ره که آدم می‌خونه اونا رو خجالت می‌کشه. تبلیغات از زیر و از بالا میاد. لابد اینا اموراتشون از اینا می‌گذره.
مصاحبه شونده بعدی می‌گفت: بچه‌های ما این خشونت رو از ماهواره می‌بینند، بدآموزی داره. بچه به من که پدرشم میگه بابا دیدی چطوری یارو مرده رو کشت؟!
بلافاصله پشت این گزارش‌ها مجری برنامه صدایش شنیده می‌شود که گفت: «بله، این مشکل خانواده‌های ماست. شبکه‌های ماهواره ای فارسی زبان، بنیان خانواده رو در جامعه ما نشانه گرفته‌اند.
مجری: هدف اصلی شبکه های فارسی زبان در طراحی برنامه‌هایشان چیست؟علم الهدی:
«مشخص است که چه اتفاقی افتاده. فرمایش مقام معظم رهبری را به یاد بیاوریم که در اواسط دهه هفتاد، به جنگ نرم و تهاجم فرهنگی اشاره کردند. همان موقع می‌باید مدیران فرهنگی ما را می‌بردند به سمت و سویی که پیش‌بینی امروز را می‌کردند.
رهبر معظم انقلاب، پیش‌بینی کرده بودند، این شبکه‌ها مخاطب‌های ایرانی را می‌خواهند. می‌خواهند مال خودشان بکنند. حالا مسئولان فرهنگی از یک سو،؛ خانواده‌ها، پدر و مادر و بچه‌ها از سوی دیگر، باید مدیریت کنند تا این تأثیرات به کمترین میزان برسد».
مجری: در تحلیل فیلم‌ها و سریال‌هایی که پخش می‌کنند، چه محور و مفاهیم مشترکی دارند؛ زیرشاخه‌هایش در خانواده‌ها کدامند؟علم الهدی: «تقریباً
در بحث ماهواره ها، عمدتاً فیلم و سریال و موسیقی، عمدتاً داستان و قصه از اهمیت بسیاری برخوردار است، چون انسان در هر سنی، داستان برایش مهم بوده است. در این کارزار رقابتی، معلوم است که معاندان نظام، در حال وارد شدن با برنامه‌ریزی هستند؛ بنابراین، سیاستگذاران فرهنگی باید همت کنند.
در این کارزارِ به شدت رقابتی که پنجاه تا هفتاد شبکه فارسی زبان، علیه ما کار می‌کنند و دو تا سه هزار شبکه با زبان‌های گوناگون دارند و همین طور سایر امکانات روز رسانه‌ای مثل دو تا سه میلیارد صفحه وب در فضای سایبر داریم، ما باید اثرات نامطلوب رسانه ای را به آگاهی مخاطب برسانیم و جایگزین بدهیم.
خانم دکتر نیلچی زاده:
یک سؤال مطرح می کنم. ما چقدر ویژگی روحی و روانی خود را می‌شناسیم؟ خودشناسی حقیقی داریم؟ انسان دو بخش ضمیر خودآگاه و ناخودآگاه دارد. ببینید آنان که می‌گویند، ما قوی‌النفس هستیم، در بحث خودشناسی مبتلا به نوعی خودبزرگ‌بینی‌اند. اتفاقاً آنان که ادعای راننده حرفه ای دارند، تصادفاتشان سنگین‌تر است!
در رسانه‌های دیداری و شنیداری به دلیل پیچیدگی‌هایی که در روان انسان هست، در قالب امواج غربی، پیام‌های خود را غیر مستقیم و نامحسوس به مخاطب می‌دهند. مثل همین شبکه‌های فارسی زبان که در تعارض با فرهنگ ما هستند. نمی‌آیند مستقیم با همه مقابله کنند. در ساختار خانواده، ستاره‌هایی را مشخص می‌کنند، زیبا جلوه اش می‌دهند. بعد همین‌ها به اذان که می‌رسند قطع می‌کنند، برنامه را و اذان پخش می‌کنند؛ یعنی می‌خواهد بین خود و مخاطب داخلی مشترکات ایجاد کند.
در سیستم‌های تبلیغاتی در هر ثانیه 24 فریم به طور طبیعی از جلوی چشم رد می شود. در این 24 فریم، یک فریم تصویر کوکاکولا را گذاشتند؛ اما بعداً در فضایی که انواع نوشابه‌ها بود، آدم ناخودآگاه به سمت کوکاکولا می‌رفت؛ یعنی پیام در ضمیر ناخودآگاه اثر کرده.
علم الهدی:
«الان بحث رقابت و کیفیت مطرح است. بنا بر آمار، مردم 60 تا 70 درصدشان ماهواره می‌بینند. جنگ، جنگ کیفی است تا کمی. یکی دو ماه پیش، صدا و سیما کارهایی را پخش می‌کرد که موجب شده بود از مشتریان ماهواره کاسته شود. پس می‌تواند همین راه را ادامه دهد.
و سپس از خانم دکتر نیلچی زاده می‌پرسد: «شما برای خانواده‌ها که عصر ساعت پنج، شش وقتی به خانه می‌آیند، چه کار تحقیقی سراغ دارید»؟
نیلچی زاده در پاسخ می‌گوید: «ما در الگوی فرهنگی خود، شب نشینی داریم. معمولاً خانواده‌ها می‌گویند ما شب‌ها می‌نشینیم تلویزیون یا ماهواره می‌بینیم.
مردم وقتی به خانه می‌آیند، دوست دارند خانه‌شان را خوابگاه کنند، در حالی که اینها باید همدیگر را ببینند، نه آنکه هر کس برود گوشه ای و در تنهایی خودشان باشند. ما این بخش خانوادگی خود را باید پررنگ‌تر کنیم. ما می‌گوییم مردم در پی کیفیت هستند.
چند سال پیش، دولت ابلاغیه ای جنجالی صادر کرد به ادارات که چون قند، شیرین و مضر است به جایش از کشمش و خرما استفاده کنند. در آغاز انگار طنز شده بود و همه می‌خندیدند. حتی برچسب سیاسی هم می‌زدند، ولی مدتی بعد همین امر جا افتاد که معنایش این نیست کشمش و خرما را فقط باید پیرمردان و پیرزنان بخورند؛ یعنی به اینجا رسید که انگار همین کشمش و خرما نفع همگانی دارد. حالا دیگر کسی نمی خندد.
همان گونه که گفتم، مشکل اصلی ما این است که افراد خانواده، دور هم جمع می‌شوند که تلویزیون یا ماهواره ببینند، نه آنکه همدیگر را ببینند. ما مدیریت مصرف رسانه دیداری را یاد ندادیم. از صبح تا شب و هنگام خواب تلویزیون روشن است. اما یاد نمی‌گیریم که کالای مناسب ما کدام است. همینجور روشن است و می‌خواهیم همه را ببینیم!
سلطان محمدی در دقایق پایانی برنامه، یک به یک شروع کرد به شمارش آسیب‌های ماهواره بر بنیان خانواده:
آمار طلاق بالا رفته. فاصله زندگی‌ها کوتاه شده. سه سال یا چهار سال پس از آغاز زندگی به جدایی تبدیل میشه. دوری از اندیشه جمعی. دوری از نگاه مصلحتی و خیرخواهانه. ماهواره می‌گوید تک برو، تک ببین و تک باش. دوستی‌های قبل از ازدواج را با توجیهات مختلف توجیه می‌کنند. پیدا کردن دوست از طریق همین شبکه‌های اجتماعی و مهمتر از همه مسأله پوشش.
امروز در یکی از سایت‌ها دیدم که نوشته بود پلیس نیویورک هم گشت ارشاد راه انداخت. منظور پلیس آمریکا خطاب زنان این است که خودتان، خودتان را بپوشانید تا کمتر آسیب ببینید. همه اینها را که گفتیم، نشانگر نقش تخریبی ماهواره‌ها بر بنیان خانواده‌های ایرانی است. البته قرار شده این برنامه در جلسات دیگه ادامه پیدا کند.
برنامه بحث روز از شنبه تا چهارشنبه روی موضوعات اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی متمرکز است. این برنامه از شبکه رادیویی تهران، فرکانس 94 کیلوهرتز پخش می‌شود.
