مؤسسه «باسل» سوئیس، به تازگی آماری درباره ریسک پولشویی در کشورهای گوناگون منتشر کرده که بنا بر آن، ایران دارای بالاترین ریسک پولشویی در جهان است. ریسک بالای پولشویی در یک کشور، به معنای بالا بودن احتمال و امکان انجام پولشویی در آن کشور است.
به گزارش «تابناک»، بر پایه آمار منتشره در مؤسسه حکومتداری باسل در سوئیس، ایران و نروژ در دو سر متفاوت طیف پولشویی بوده و به ترتیب، دارای بالاترین و پایین ترین ریسک پولشویی در جهان هستند.
«سلوان لمن»، مدیر پروژه مؤسسه باسل درباره این آمار گفته است: هدف از این رتبهبندی، ایجاد یک استاندارد جهانی برای برآورد درست ریسک است که منحصراً به موضوع پولشویی اختصاص داشته باشد.
لمن با بیان اینکه ردیابی پولشویی دشوار است و این امر ریسکهای قانونی و اعتباری فراوانی را متوجه مشاغل و نیز نهادهای مالی میکند، اظهار داشته که نیاز شدیدی به ارائه این آمار و رتبهبندی وجود داشته است.
پولشویی فعالیتی غیرقانونی است که در طی انجام آن، سود و درآمدهای ناشی از اعمال خلاف قانون، مشروعیت مییابد؛ به عبارت دیگر، پولهای کثیف ناشی از اعمال خلاف به پولهای تمیز تبدیل شدده و در بدنه اقتصاد جایگزین میشود. بنا به تعریف قانون مبارزه با پولشویی در ایران، جرم پولشویی عبارت است از:
1. تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی با علم به این که مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجهٔ ارتکاب جرم به دست آمده باشد؛
2. تبدیل، مبادله، یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشأ غیرقانونی آن با علم به این که مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به مرتکب به گونهای که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نشود؛
3. اخفا یا پنهان یا کتمان کردن ماهیّت واقعی، منشأ، منبع، محل، نقل و انتقال، جابجایی، یا مالکیّت عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجهٔ جرم تحصیل شده باشد.
این عمل، یک روش معمول و منطقی برای به دست آوردن سود از فعالیتهای غیرقانونی برای مجرمان است. خلافکاران از طیف وسیع اعمال غیر اخلاقی و غیر قانونی مانند استفاده از رانت شرکتهای دولتی در ایران و حذف منبع پول و همچنین قاچاق مواد مخدر، تقلبات، ثروتهای قابل مصادره، گروگانگیری، قمار و همچنین اهدای پول به سازمانهای تروریستی و حتی تقلبات مالی در اینترنت و یا دیگر ابزار اطلاع رسانی سودهای کلانی را به دست میآورند.
وی در این باره گفته است: «به طور کلی، برآورد ریسک کشوری، سنگ بنای هر سیاست ریسک و یک نیاز تنظیمی ضروری است».
امتیازات مربوط به هر کشور در این رتبه بندی، از پانزده شاخص در دسترس، از جمله ارزیابی چهارچوب ضد پولشویی آن کشور اقتباس شده است؛ از این جمله، می توان به گزارشهای نظارتی منتشره از سوی «نیروی وظیفه عملیات مالی» اشاره کرد که یک کنسرسیوم جهانی از وزرای دولتهاست و وظیفه مبارزه با پولشویی و عملیات مالی گروههای تروریستی را بر عهده دارد.
به گفته لمن، تلاش دیگر این مؤسه این بوده که یک «تصویر کلی از ریسک کشوری» ارائه داده و استانداردهای مالی و شفافیت مالی هر کشور را همراستا با ریسک سیاسی آن در نظر بگیرد.
از میان 144 کشور موجود در این فهرست، 32 کشور در «محدوده قرمز» هستند؛ به این معنا که کشورهای یادشده دارای بالاترین میزان ریسک هستند. پس از ایران که به عنوان دارنده بالاترین میزان ریسک شناخته شده، کنیا، کامبوج، هائیتی و تاجیکستان در این محدوده قرار دارند.
نروژ و استونی، تنها کشورهایی هستند که در این فهرست با نام کشورهای دارای «ریسک پایین» ارزیابی شدهاند.
به این ترتیب، بیشتر کشورهای موجود در لیست نامبرده، در طبقهبندی «ریسک میانه» قرار دارند. در این میان، از نظر بالاترین میزان ریسک، آمریکا رتبه 98 و سوئیس رتبه 72 را از آن خود کردهاند؛ جالب اینکه وضعیت کشورهایی چون قزاقستان و مصر در این زمینه از سوئیس و آمریکا بهتر است.