طرح دفاع موشکی برای آمریکایی‌ها مقدس است

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، زمانی به رهبران روسیه تضمین داده بود که در صورت انتخاب دوباره به عنوان رئیس جمهور، انعطاف بیشتری در برابر موضوع سپر دفاع موشکی اروپا نشان خواهد داد؛ اما اکنون که وی دوباره برگزیده شده، انتظار پیشرفت اندکی در این حوزه و دیگر حوزه‌های مطرح میان دو کشور هست.

به گزارش «تابناک»، خبرگزاری «آسوشیتدپرس» با انتشار تحلیلی به بررسی چشم انداز روابط روسیه و آمریکا در دوره دوم ریاست جمهوری اوباما پرداخته است. در این تحلیل با اشاره به چالش‌های فراوان موجود در روابط دو کشور، بهبودی چشمگیر در روابط آن‌ها محتمل دانسته نشده است.

در این تحلیل آمده است:

تنش‌ها میان ایالات متحده و روسیه در حال افزایش بوده است. این دو کشور بر سر موضوع جنگ داخلی در سوریه، برنامه هسته‌ای ایران و نوع برخورد روسیه با مخالفان داخلی، در تقابل با یکدیگر بوده‌اند. مقامات آمریکایی نسبت به آنچه سیاست خارجی قاطعانه و انعطاف ناپذیر ولادیمیر پوتین می‌دانند، احساس خوشایندی ندارند.

آنچه دیگر خبری از آن نیست، موضوع «آغاز دوباره» است؛ یعنی سیاست اوباما برای بهبود روابط با مسکو پس از تخریب روابط دو کشور در دوره ریاست جمهوری جورج بوش. در معدود حوزه‌هایی هم که اوباما در آن‌ها خواهان روابط نزدیک بوده، از جمله حوزه تجارت، با مخالفت کنگره‌ای عمیقاً متشتت روبه‌رو شده است.

بی‌گمان مسکو از اینکه اوباما، میت رامنی، کاندیدای جمهوری خواه – که روسیه را دشمن شماره یک آمریکا می‌خواند – شکست داده، خرسند است. یک مقام روس روز پنجشنبه گفت دولتش از اوباما انتظار دارد به تعهدات خود برای نشان دادن انعطاف بیشتر در موضوع سپر موشکی عمل کند.

اما تصور اینکه این امر در اوضاع کنونی رخ دهد، دشوار است.

«کلیف کوپچان»، تحلیلگر روسیه در در گروه اوراسیا در این رابطه می‌گوید: «از زمان بازگشت پوتین به ریاست جمهوری، اوضاع پیچیده‌تر از گذشته شده است». وی روابط دو کشور را کارکردی، اما در عین حال، پرتنش می‌خواند.

سیاست «آغاز دوباره»، بی‌گمان در سال‌های اولیه دولت اوباما موجب بالا بردن همکاری‌ها میان واشنگتن و مسکو شد و هر دو طرف، منافع آن از جمله امضای پیمان کنترل تسلیحات هسته‌ای و موافقت آمریکا با ورود روسیه به سازمان تجارت جهانی را دیدند.

اما در آن دوره و در پی تصمیم اوباما برای تغییر طرح سپر موشکی اروپای شرقی جورج بوش، تنش‌ها بر سر دفاع موشکی میان دو کشور فروکش کرد. مسکو که با عصبانیت معتقد بود طرح بوش، به توانایی‌اش در استفاده از موشک‌های هسته‌ای دوربرد برای دفع اولیه حملات آسیب می‌رساند، از این تغییر استقبال کرد؛ اما به تازژی کرملین انتقادات خود را افزایش داده و اظهار می‌دارد که مراحل نهایی طرح اوباما نیز می‌تواند موشک‌های مسکو را تهدید کند.

به این ترتیب، هنگامی که در ماه مارس، روشن بودن میکروفن اتاق کنفرانس، موجب افشای سخنان اوباما با دیمیتری مدودیف، رئیس جمهور وقت روسیه شد ـ که در آن اوباما وعده می‌داد پس از انتخاب دوباره انعطاف بیشتری در مقابل روسیه نشان می‌دهد ـ این گونه تفسیر گشت که شاید وی مایل به مصالحه باشد.

اما ناگفته نماند، هر حرکتی از سوی کاخ سفید برای محدود کردن برنامه دفاع موشکی، سبب برانگیخته شدن انتقادات جمهوری خواهان خواهد شد که در انتخابات هفته گذشته، کنترل مجلس نمایندگان را بر عهده گرفتند.

در واقع، در روسیه نسبت به اینکه آیا اوباما اصولاً از انعطاف پذیری برخوردار باشد، بدبینی وجود دارد.

«فیودور لوکیانف»، سردبیر نشریه «روسیه در امور جهانی» می‌گوید: «رؤسای جمهور آمریکا، چه بخواهند و چه نخواهند، نمی‌توانند طرح سامانه دفاع موشکی را‌‌ رها کنند، چرا که این امر در آمریکا همچون یک مذهب است».

به نظر می‌رسد، موضوع دفاع موشکی همچون مانعی بر سر راه تلاش اوباما برای مذاکره درباره کنترل تسلیحاتی بیشتر با روسیه است، زیرا مسکو این دو موضوع را به یکدیگر مرتبط می‌داند.

با این حال، سپر دفاع موشکی تنها موضوع مشکل‌زا نیست. اوباما برای حمایت بیشتر از شورشیان سوری در جنگ داخلی این کشور در فشار است؛ در حالی که روسیه از دولت کنونی سوریه حمایت می‌کند. مسکو همچنین در موضوع تلاش غرب برای وضع تحریم‌های بیشتر علیه ایران، در تقابل با واشنگتن است.

حتی پیش از اینکه اوباما دوره دوم خود را در ماه ژانویه آغاز کند، کنگره می‌تواند روابط را تیره نماید. اوباما در تلاش برای برداشتن تحریم‌های بازمانده از دوران جنگ سرد است که شرکت‌های آمریکایی را از برخورداری از منافع کامل پیوستن روسیه به سازمان تجارت جهانی، منع می‌کنند.

قانونگذاران آمریکایی، از جمله بسیاری از نمایندگان حزب دمکرات، در تلاش برای رفع این محدودیت‌ها هستند؛ اما تصمیم دارند لایحه جدیدی برای اعمال تحریم‌های مالی علیه شماری از مقامات روس به تصویب برسانند که آن‌ها را در موضوعات حقوق بشری متهم به شمار می‌آورند.

در همین حال، کرملین گفته که در مقابل این تحریم‌ها انتقام‌گیری خواهد کرد. این امر می‌تواند ورود روسیه به سازمان تجارت جهانی را که یکی از نقاط روشن «شروع دوباره» است، به نقطه تقابل دو کشور تبدیل کند.

بنابراین، اوباما ناچار خواهد بود تنش‌ها را محتاطانه مدیریت کند، زیرا در شماری از مهمترین موضوعات سیاست خارجی ـ که با آن‌ها روبه‌رو خواهد بود ـ نیازمند همکاری روسیه است. از موضوعات سوریه و ایران که بگذریم، یک راه مهم برای خروج از افغانستان، از روسیه می‌گذرد. ایالات متحده برای انتقال میلیون‌ها تن تجهیزات به بیرون از افغانستان تا سال ۲۰۱۴، به مسکو متکی خواهد بود.