بر پایه یک مستند تحقیقی، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) در تأمین بودجه و اداره بازداشتگاه‌های مخوف عراق که شکنجه سازماندهی شده در آن‌ها رواج داشته، نقش مستقیم داشته است. تنظیم این گزارش پس از افشای اسناد ویکی‌لیکس آغاز شد.
به گزارش «تابناک» به نقل از «دویچه وله»، روز گذشته، روزنامه «گاردین» و «بی‌بی‌سی» عربی، نتایج تحقیق و تفحص مشترک خود درباره ارتباط پنتاگون با مراکز شکنجه در عراق را در قالب مستند ویدیویی منتشر کردند.
بنا بر این گزارش، این دو رسانه می‌گویند، پنتاگون یکی از ژنرال‌های بازنشسته خود را ـ که در جنگ‌های آمریکای مرکزی، در نیکاراگوئه و السالوادور، حضور کارآمدی داشت ـ به دور از سروصدای رسانه‌ای به عراق فرستاده بود تا بر کار این بازداشتگاه‌ها و مراکز شکنجه نظارت کند.
گزارش‌های سازمان‌های حقوق بشر و تحقیق گاردین و بی‌بی‌سی عربی نشان می‌دهند که بد‌ترین و سخت‌ترین شکنجه‌ها پس از سرنگونی صدام حسین در همین بازداشتگاه‌ها صورت گرفته است.
ژنرال «جیمز استیل» ۵۸ ساله، نظامی بازنشسته‌ای است که از سوی «دونالد رامسفلد» مأمور تشکیل نهادی متمرکز برای سرکوب گروه‌های شورشی سنی مذهب در عراق شد. گاردین و بی‌بی سی عربی از کلنل جیمز کافمن، به عنوان مشاور ارشد و همراه جیمز استیل در راه‌اندازی و اداره این بازداشتگاه‌ها در راستای اهداف سرکوب شورشیان نام بردند.
این دو رسانه مدعی‌اند، شواهد و مدارک بسیاری دارند که نشان می‌دهند این بازداشتگاه‌های مخوف که شکنجه سازمان‌یافته در آنجا رایج است، با میلیون‌ها دلار سرمایه آمریکا راه‌اندازی شده است.
در این مستند، شاهدان عینی شکنجه‌ها که خود در این مکان‌ها زندانی یا مأمور نظامی بودند، شهادت می‌دهند که شکنجه و خشونت از سوی نظامیان ارشد آمریکایی هدایت می‌شد.
رد پای ژنرال دیوید پترائوس در شکنجهگاهاین گزارش تحقیقی مشترک همچنین از نقش ژنرال دیوید پترائوس، رئیس سابق سازمان سیا که در ماه نوامبر به دلیل افشای رابطه نامشروع خود ناچار به استعفا شد در راه‌اندازی این بازداشتگاه‌ها پرده برمی‌دارد.
این گزارش میافزاید، جیمز کافمن، مشاور ارشد جیمز استیل از سوی ژنرال پترائوس در سال ۲۰۰۴ مأمور سفر به عراق و کمک به تشکیل نیروهای امنیتی ویژه عراق شد. این مستند می‌گوید، کافمن مستقیم درباره هدایت پروژه بازداشتگاه‌های مخوف در خاک عراق به پترائوس گزارش می‌داد.
ژنرال السمری، یک نظامی عراق که یک سال در بازداشتگاه‌های امنیتی عراق با استیل و کافمن کار کرده است، در این مستند حضور دارد. او می‌گوید: «پترائوس و کافمن را همیشه با هم در بازداشتگاه می‌دیدیم. هر بار آن‌ها را دیدم کنار هم راه می‌رفتند و به آرامی با هم صحبت می‌کردند. پترائوس همه چیز را درباره واقعیت مخوف و خشن و رواج روزمره شکنجه در این بازداشتگاه می‌دانست».
تیم‌های ویژه بازجویی و شکنجهبنا به گزارش گاردین، هر یک از بازداشتگاه‌ها، تیم بازجویان و شکنجه‌گران ویژه خود را داشته است. بنا به گزارش این روزنامه، هر تیم از یک فرمانده امنیتی و هشت بازجو تشکیل می‌شد.
این مستند میافزاید: «تیم‌های بازجویی از هر گونه ابزار و شیوهٔ شکنجه برای اعتراف متهم استفاده می‌کردند. شواهد نشان می‌دهد که شکنجه با وسایل برقی، کشیدن ناخن، شلاق به نقاط حساس بدن و آویزان کردن متهم از سقف به شکل وارونه بسیار رایج بوده است».
اما شواهدی نیست که استیل و کافمن خود هیچ گاه متهمی را شکنجه کرده باشند. با این حال شواهد دیگر، حاکی از آن است که این دو فرمانده، گاه در روند بازجویی و شکنجهٔ متهم حضور داشتند و خود در صدور فرمان بازداشت هزاران متهم نقش مستقیم داشتند.
ژنرال السمری در این مستند می‌گوید، در یک مورد پسر چهارده ساله‌ای به یکی از قفسه‌های کتابخانه یکی از اتاق‌ها به شکلی که پا‌هایش تا بالای سر او قرار می‌گرفت، طناب پیچ شد. این نظامی عراقی می‌گوید: «تمام بدن این پسربچه پس از چندساعت که در این وضع طناب‌پیچ بود و در اثر ضربات شلاق با کابل کبود بود».
ژیل پرس، عکاس سابق «نیویورک تایمز» نیز که در سفری به شهر سامره عراق موفق به بازدید از یکی از بازداشتگاه شده است، در این مستند می‌گوید: «در کتابخانه بازداشتگاه با استیل گفت‌وگو می‌کردیم و لکه‌های خون را همه جای کتابخانه می‌شد دید».
پیتر ماس، خبرنگاری که به همراه ژیل پرس گفت‌وگو با استیل را انجام داده می‌گوید: در طول مصاحبه صدای فریادهای بلند و نالهٔ کسی می‌آمد که مدام می‌گفت: «الله، الله».
برنامه تلویزیونی اعترافگیریگاردین همچنین گزارش داد که برخی از متهمان وادار به حضور در جلوی دوربین تلویزیون برای اعتراف و ابراز پشیمانی شده‌اند. این فیلم‌ها در برنامه‌ای با نام «تروریسم در چنگال عدالت» از شبکه‌ای تلویزیونی در عراق پخش شد.
گاردین افشا می‌کند مدارکی دارد که نشان می‌دهد دوربین‌هایی که برای ضبط این برنامه‌ها استفاده شده، همه با بودجه نظامی دولت آمریکا خریداری شده‌اند.
پخش نخستین بخش از برنامه با خشم افکار عمومی در عراق مواجه شد. ژنرال السمری در مستند می‌گوید: پس از این واکنش، ژنرال پترائوس در تماس تلفنی مستقیم خواهان آن شد که پخش این برنامه متوقف شود. این فرمانده نظامی عراقی مدعی می‌شود که بیست دقیقه پس از تماس پترائوس، وزارت کشور عراق نیز طی تماس تلفنی تأکید دوباره کرد که پترائوس خواهان توقف پخش برنامه شده است.
سعدی اتومن، مترجم ویژه پترائوس در عراق نیز تأیید می‌کند که چنین تماس تلفنی از سوی پترائوس انجام گرفت و او به عنوان مترجم گفته‌های پترائوس را ترجمه و منتقل کرد.
رسانه‌های بریتانیایی این کار تحقیقی افشاگر را پس از انتشار اسناد «ویکی‌لیکس» درباره نقش مستقیم پنتاگون در شکنجه‌گاه‌های عراق آغاز کردند. مقامات آمریکایی و عراقی هنوز به پخش این مستند واکنشی نشان نداده‌اند.
